آیا تاکنون با بیماری روانی در سالمندان مواجه شده اید و نحوه رسیدگی به آن را می دانید؟ به طور معمول فردی که وظیفه نگهداری از سالمند را برعهده میگیرد با رفتارهای غیرمعمول، شرم‌آور و بی قاعده مواجه می شود. سالمندان به مرور زمان با افزایش سن دچار تغییراتی در رفتار خود می شوند، که باید نحوه برخورد و رسیدگی به آنها را به خانواده ها و پرستار سالمند آموزش داد. موسسه پرستاری تحت نظارت وزارت بهداشت مشغول به فعالیت شده است و با تجربه ترین افراد را در زمینه نگهداری از سالمندان مبتلا به اختلالات روانی به منزل شخصی افراد اعزام می کند. تا انتهای مطالب همراه ما بمانید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
10 بیماری شایع در سالمندان
روند پیری و سالمندی یک امر طبیعی است که تمام افراد آن را تجربه می‌کنند، بنابراین شما برای نگهداری از سالمند خود باید به طور صحیح و هوشمندانه رفتار کنید. رایج‌ترین اختلالاتی که سالمندان ما را تهدید می‌کند در دسته روان و اعصاب قرار دارد. این اختلالات روانی در پیری زمینه‌ساز بیماری‌های دیگر نیز می‌شود و در آینده تبعات سنگینی به بار خواهد آورد. ما در ادامه مطالب سعی داریم ده مشکل رفتاری سالمندان که امکان دارد به مرور زمان در آنها دیده شود را برای شما بیان کنیم:
- افسردگی در سالمندان
- توهم در سالمندان
- اضطراب در سالمندان
- اختلالات وسواسی و بروز خشم شدید
- زوال عقل و آلزایمر در سالمندان
- اختلال دو قطبی در سالمندان
- اختلال بی اشتهایی در سالمندان
در ادامه به بررسی اجمالی این اختلالات رایج سالمندان خواهیم پرداخت.
1. افسردگی در سالمندان
شایع‌ترین اختلال روانی سالمندان، افسردگی است. این بیماری معمولا خاموش است و هیچ علامت خاصی ندارد. اگر آگاه به افسردگی سالمندان نباشید ممکن است خطرناک شود زیرا علائم آن بی سروصدا است. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کم‌تحرک شدن سالمند
- بی اشتهایی سالمندان
- خواب نامنظم
- ماندن در غم طولانی مدت
- کم حرف شدن سالمندان
- بی‌تفاوت نسبت به همه‌چیز
- اقدام به خودکشی
- اختلالات گوارشی
- ناامیدی شدید و طولانی
برای درمان افسردگی سالمند باید به‌موقع عمل کنید و تلاش داشته باشید که روحیه از دست رفته سالمند را برگردانید. سعی کنید سالمند را تنها نگذارید. با او به خرید بروید، گردش و حضور در جمع‌های گروهی را بیشتر کنید. گاهی ممکن است افسردگی سالمند شما از جنس افسردگی نهفته باشد که در خصوص آن اقدامات متفاوتی را باید رعایت کنید.
به نقل از سایت who:
سالمندان به عنوان اعضای خانواده و جامعه به جامعه کمک می کنند و بسیاری از آنها داوطلب و کارگر هستند. در حالی که اکثر آنها از سلامت خوبی برخوردارند، بسیاری از آنها در معرض خطر ابتلا به شرایط سلامت روان مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی هستند. بسیاری نیز ممکن است کاهش تحرک، درد مزمن، ضعف، زوال عقل یا سایر مشکلات سلامتی را تجربه کنند، که برای آنها به نوعی مراقبت طولانی مدت نیاز دارند. با بالا رفتن سن افراد بیشتر احتمال دارد چندین بیماری را همزمان تجربه کنند.
2. توهم در سالمندان
یکی دیگر از انواع مشکلات رفتاری در بین سالمندان پارانویا است که اشکال گوناگونی دارد، در چنین مواقعی سالمند اعضای خانواده را به سرقت متهم کرده و نسبت به آنها بدبین می شود. آنان بر این باورند که اطرافیان در تلاش برای آسیب رسیدن به آنان هستند. نحوه برخورد با این رفتارها کار سختی است، پرستار سالمند در منزل می تواند به بهترین نحو ممکن با سالمند برخورد کند.
برخی مواقع سالمندان به طور ناگهانی شروع به گفتن فحش و حرف های توهین آمیز می کنند، که برای خانواده گیج کننده بوده و دلیل آن را نمیدانند، زمانی که سالمندان این رفتارها را نشان می‌دهند، علائم آغاز بیماری آلزایمر یا پارانویا است، همچنین اگر شروع این رفتار ها به طور کامل ناگهانی باشد، امکان دارد نشان دهنده عفونت دستگاه ادراری یا پرخاشگری در سالمندان نیز باشد.
در این نوع از بیماری های روانی در سالمندان گاهی شروع به هذیان گویی نیز می‌کند و دلایل بروز آن را می‌توان سکته، مشکلات خواب، کم آبی یا بیماری‌های مانند سرطان دانست. از دیگر علائم آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- شروع به سکوت ناگهانی
- عدم توانایی در تصمیم گیری
- پاسخ‌های نامرتبط در هنگام سوال پرسیدن از او
- گیجی و ناتوان بودن در کنترل و درک درست
- عدم توانایی در بیان احساسات
- مشکلات خواب در سالمند
- خیال بافی
این بیماری مختص سالمندان نیست و افراد در هرسنی درگیر آن خواهند شد.
3. اضطراب در سالمندان
اضطراب در دسته سوم بیماری‌های روانی سالمندان قرار میگیرد و بسیار شایع است. با جرات می‌توان گفت ریشه بیشتر بیماری‌های افراد اضطراب است که امروزه همه‌گیر شده است. دلایل بروز اضطراب در سالمندان می‌توان ترس از تنهایی، از دست دادن عزیزان، وابسته شدن به خانواده و وجود بیماری سخت دانست. از نشانه های اصلی اضطراب در سالمندان موارد زیر را می‌توان نام برد:
- نداشتن تمرکز
- خواب ناکافی
- خستگی مزمن
- بی‌قراری
- داشتن اختلال وسواس
- منفی گرایی
- اختلالات گوارشی مانند اسهال یا یبوست
- تحریک پذیری شدید
4. اختلالات وسواسی و بروز خشم شدید
سالمندان ممکن است رفتارهای وسواسی مانند صرفه جویی در مصرف دستمال، لمس دائمی پوست و نگرانی درباره مصرف دارو را تجربه کنند، که موجب اختلال در زندگی روزمره آنها می‌شود. در واقع باید گفته شود که رفتار وسواسی سالمندان امکان دارد نشان دهنده اختلالات افسردگی، مسائل عصبی، اضطراب و زوال عقل باشد. بنابراین پرستار سالمند باید با مشاهده این موارد با پزشک متخصص مشورت کرده تا درمان های لازم انجام شود.
سالمندان به دلیل افزایش سن و ابتلا به انواع بیماری‌ها با صفات شخصیتی جدیدی که حتی برخی از آنها ناخوشایند هستند، مواجه می‌شوند، به طورمثال سالمند زودرنج سریع خشمگین می شود که متاسفانه فردی که وظیفه نگهداری از او را به عهده گرفته است هدف اصلی خشم سالمند قرار میگیرد.
در بعضی مواقع سالمندان با فردی که بیشتر از دیگران برای نگهداری از او تلاش می کند، رفتار توهین آمیز دارند آنان به دلیل عدم کنترل عصبانیت و ناامیدی از مراقب خانواده، از پرستار سالمند سوءاستفاده و بدرفتاری می کنند این رفتار توهین آمیز ممکن است منشاء یک بیماری باشد.
5. زوال عقل و آلزایمر در سالمندان
از رایج ترین اختلالات روانی در پیری زوال عقل را می‌توان نام برد. به مرور زمان عملکرد مغز کند می‌شود و سلول‌های مغزی تحلیل می‌روند. علائم بسیار شایع در بیماری زوال عقل شامل موارد زیر است:
- فراموشی فعالیت‌های روزانه
- از دست دادن توانایی در مکان و زمان
- فراموشی اسم و آدرس
- پرسیدن مداوم سوالات تکراری
- ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت
- سرگردانی
- تغییرات شخصیتی و محیطی فرد
- بروز واکنش‌های ناگهانی در بیان احساسات متفاوت
یکی دیگر از علائم ابتلا به آلزایمر و زوال عقل احتکار است، همچنین شخصیت و عادات شخصی نیز می تواند دلیل افزایش رفتار احتکار باشد. یکسری تمرینات برای جلوگیری از آلزایمر وجود دارد که در درمان آن تاثیر گاذر خواهد بود.
6. اختلال دو قطبی در سالمندان
بیماری دیگر اختلالات روانی سالمندان اختلال دوقطبی است که تشخیص آن به راحتی نمی‌باشد. علائم دوقطبی با آلزایمر بسیار مشابه است اما اختلال دوقطبی کمی متفاوت‌تر از آلزایمر است. همچنین اختلال دو قطبی در سالمندان بسیار متفاوت‌تر از مابقی سنین است. از علائم اختلال دو قطبی در سالمندان به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- افزایش تحریک پذیری در رفتارها
- بروز گیجی و رفتارهای نامتعادل
- بیش فعالی در سالمندان
- از دست دادن حافظه
7. اختلال بی اشتهایی در سالمندان
عدم توانایی در هضم غذای سالمند و تغییرات بویایی و چشایی سالمند باعث مشکلات بسیاری در اشتها سالمند می‌شود. اینکه سالمند در بلع مشکل دارد اشتهای سالمند را بشدت دچار مشکل می‌کند. درهرصورت پرخوری و کم‌خوری در سالمندان اگر تشدید پیدا کند نوعی بیماری روانی در سالمندان به حساب می‌آید. از علائم بی اشتهایی سالمندان موارد زیر را می‌توان نام برد:
- سرگیجه مزمن
- مشکلات گوارشی
- کم خونی
- افسردگی مداوم
- کند شدن بهبودی زخم ها
- کاهش وزن شدید
سوء تغذیه در سالمندان مسئله‌ایست که باید بسیار به آن توجه نمود.
ویژگی مشترک سالمند دارای اختلالات روانی
سالمندانی که از بیماری‌هیا روانی رنج می‌برند معمولا دارای موارد مشابه در مشکلات رفتاری سالمندان هستند که در ادامه می‌توان به 4 مورد آن اشاره کرد:
- خودداری از دوش گرفتن یا استحمام
یکی دیگر از بیماری روانی در سالمندان خودداری از دوش گرفتن یا استحمام است که برخی مواقع دلیل اصلی آن افسردگی است. همچنین یکی دیگر از عوامل آن عدم کنترل است، سالمندان با افزایش سن کنترل کمتری بر روی زندگی خود دارند با این اوصاف نحوه لباس پوشیدن و دوش گرفتن تنها کاری است که به طور کامل می توانند روی آن کنترل داشته باشند.
- خودداری از پذیرش افراد غیر از خانواده
زمانی که خانواده ها تصمیم می گیرند پرستار سالمند جدید را استخدام کند با مخالفت سالمند مواجه می شوند، که درچنین مواقعی سالمندان تنها به مدت کوتاهی پرستار را تحمل کرده و آن را اخراج می‌کنند. هنگامی که سالمند حضور فرد خارجی را نمی پذیرد، دلیل این است که گمان می کند خانواده توانایی مراقبت از آن را ندارند و احساس آسیب پذیری به او دست می دهد.
- ولخرجی یا صرفه جویی بیش از حد
برخی از خانواده‌ها از ولخرجی بیش از اندازه پول توسط سالمند یا صرفه جویی شدید شکایت می‌کنند، برای اکثر سالمندان یکی از نشانه‌های زوال عقل، سوء مدیریت پول است، که اگر این موضوع به مدت طولانی ادامه دار باشد باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
- خواستار توجه بی قید و شرط
هنگامی که یکی از اعضای خانواده یا پرستار سالمند مسئولیت مراقبت از سالمند را به عهده میگیرد امکان دارد سالمند این کار را یک امر ۲۴ ساعته و تمام وقت به حساب بیاورد، در حالی که افراد مراقب وظایف دیگری مانند رسیدگی به سلامت جسم و روان خود، کار و خانواده دارند. برای مقابله با این رفتار می توان سالمندان را به شرکت در کلاسهای هنری، شرکت در گروه‌های اجتماعی تشویق کرد.
