تب در کودکان برای والدین نگران‌کننده است؛ چون نشانه‌ای از بیماری است و بالارفتن آن می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. به طور طبیعی هر کودکی تب را تجربه می‌کند؛ وظیفه والدین در این شرایط، پرستاری از کودک تب دار ، کاهش دمای بدن او و تشخیص تب های خطرناک است.
در واقع تب نشانه فعال‌شدن سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با یک عفونت است. تب کودکان انواع مختلفی دارد که برخی از آن‌ها نیاز به مراجعه فوری به پزشک و دریافت دارو دارند. در مقابل برخی از دیگر با درمان‌های خانگی قابل‌کنترل و بهبودی هستند. به‌عنوان یک هشدار مهم باید گفت که وجود هر گونه تب در نوزادان زیر سه ماه خطرناک است و باید حتماً به پزشک مراجعه شود.
تب‌های بی‌خطر با مراقبت درست و در طول سه روز از بین می‌روند. برای آشنایی بیشتر با نشانه‌های تب در کودکان، نحوه مراقبت از آن‌ها در این دوران و علت‌های قطع نشدن تب در ادامه این مقاله ازسفیر آرامش با ما همراه باشید.
تب و نشانه های آن در کودکان
تب در کودکان به این معنی است که دمای بدن آن‌ها 38 درجه سانتی‌گراد و بالاتر است. اگر با لمس کودک احساس گرمای غیرطبیعی دارید، باید از دماسنج مخصوص استفاده کنید. تب در ناحیه شکم و سر کودک بیشتر احساس می‌شود. برای کودکان زیر سه سال دماسنج مقعدی دقیق‌ترین روش اندازه‌گیری تب است. برای کودکان بالای چهار سال درصورتی‌که دماسنج را در دهان خود نگه می‌دارند، استفاده از این نوع دماسنج بهتر است.
تب کودکان نشانه مبارزه بدن آن‌ها با یک عفونت است. البته پوشیدن بیش از حد لباس (به‌خصوص در نوزادان تازه‌متولدشده)، واکسیناسیون و دندان‌درآوردن هم می‌توانند دمای بدن کودک را افزایش دهند. واکسن می‌تواند باعث ایجاد تب خفیف شود و دندان‌درآوردن هم کمی دمای بدن او را بالا می‌برد که جایی برای نگرانی نیست.
اگر کودک شما تب دارد؛ ولی همچنان بازی می‌کند، آب کافی می‌نوشد، هوشیار و خندان است و رنگ پوست او طبیعی است، تب او خطرناک نیست. در این شرایط شما باید با پرستاری از کودک تب دار دمای بدن او را پایین بیاورید. برای پرستاری از کودک تب دار و کاهش دمای بدن او می‌توان از داروهایی مثل استامینوفن یا روش‌های خانگی استفاده کرد.
دلایل ایجاد تب در کودکان
تب در کودکان ممکن است به علت مجموعه‌ای از عوامل و شرایط مختلف ایجاد شود. در ادامه به برخی از دلایل ایجاد تب در کودکان اشاره می‌شود:
- عفونت‌ها: عفونت‌های ویروسی و باکتریایی از جمله علل اصلی تب در کودکان هستند. بیماری‌های معمول مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، آنگینه، التهاب گلو، عفونت‌های گوش، سینوزیت و التهاب حنجره ممکن است باعث افزایش دمای بدن شوند.
- التهابات: التهاب‌های مختلف در بدن می‌توانند باعث تب شوند. به عنوان مثال، التهاب‌های مفصلی مانند التهاب مفاصل مزمن، آرتریت جوانان، یا التهاب‌های دیگر می‌توانند به علت تب در کودکان باشند.
- واکسن‌ها: بعضی از واکسن‌ها ممکن است باعث افزایش دمای بدن کودکان شوند. این تب معمولاً به مدت کوتاهی پایدار است و به عنوان یک واکسیناسیون عادی در نظر گرفته می‌شود.
- عوامل محیطی: اگر کودک در معرض شرایط محیطی نظیر هوای گرم یا محیط‌های داغ قرار گیرد، ممکن است دمای بدن افزایش یابد. همچنین تب می‌تواند ناشی از نارسایی هیدراسیون (کمبود آب) باشد.
- تحریکات حسی: برخی عوامل تحریکی مانند افزایش دمای محیط، لرزش شدید، استرس و هیجانات شدید می‌توانند به موقتی افزایش دمای بدن منجر شوند.
- عوامل داخلی: برخی بیماری‌های مزمن و مشکلات داخلی نظیر مشکلات کلیوی، مشکلات قلبی، یا اختلالات ایمنی ممکن است با تب در کودکان همراه باشند.
در هر صورت، در صورتی که کودک تب دارد یا علائم دیگری نیز دارد، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق تب تشخیص داده شود و درمان مناسب ارائه گردد. همچنین توجه به نشانه‌ها و علائم همراه با تب می‌تواند در تعیین علت آن مفید باشد.
روش درمان تب در کودک
درصورتی‌که فرزند شما سنی کم‌تر از سه ماه دارد، مبتلا به بیماری خاصی مثل کم‌خونی یا سرطان است یا در جایی از بدن خود احساس درد می‌کند باید به پزشک مراجعه و از درمان تب در خانه خودداری کنید. در موارد دیگر شما می‌توانید از پرستاری از کودک تب دار را در خانه انجام دهید.
همچنین بخوانید: 5 تکنیک برای تقویت رشد ذهنی کودک
درمان خانگی و سریع تب کودکان
در شرایط تب، کودک اجازه رفتن به مدرسه یا مد کودک را ندارد. در ابتدا شما به‌عنوان مادر یا مراقب در تب کودکان است باید لباس مناسب نخی یا سبک به او بپوشاند. دمای اتاق را متعادل نگه‌دارید (نه سرد و نه خیلی گرم). در هنگام استراحت از یک ملحفه یا پتوی معمولی برای پوشانیدن کودک استفاده کنید. لباس‌های خیلی گرم و پتوهای سنگین از کاهش دمای بدن جلوگیری می‌کنند. از فعالیت بیش از حد کودک جلوگیری کنید و از او بخواهید که بیشتر استراحت کند. استراحت بیشتر او به معنی ماندن در رختخواب نیست.
در دوران پرستاری از کودک هنگام تب مراقب تغذیه او باشید. در این دوران، کودک باید مایعات بیشتری مصرف کند. آب‌میوه، سوپ و نوشیدنی‌های خانگی انتخاب‌های خوبی هستند. خوردن نوشیدنی‌های کافئین‌دار و چای برای کودکان تب دار ممنوع است؛ چون باعث دفع بیشتر ادرار و کم‌آبی بدن او می‌شود.
برای پایین آوردن تب کودک می‌توانید از داروهایی مثل استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید. مصرف ایبوپروفن برای کودکان زیر 6 ماه خطرناک است. هرگز برای کنترل تب کودک به او آسپرین ندهید. مصرف آسپیرین در دوران کودکی باعث ایجاد یک بیماری نادر اما خطرناک عصبی به نام سندرم ری می‌شود. برای مصرف درست داروهای توصیه شده، دستورالعمل همراه آن‌ها را بخوانید یا از دکتر داروخانه بپرسید.
هشدار: استفاده از داروها و دم‌نوش‌های گیاهی درمان تب در کودکان زیر هفت سال ممنوع است.
شناسایی تب های خطرناک کودکان و مراجعه به پزشک
برخی از انواع تب در کودکان خطرناک هستند و نیاز به درمان‌های داروی سریع دارند؛ به همین دلیل باید به پزشک مراجعه کنید و شما نمی‌توانید با پرستاری از کودک هنگام تب او را در خانه درمان کنید.
اگر در هنگام پرستاری از کودک تب دار یکی از موارد زیر را مشاهده کردید، سریع کودک به پزشک برسانید:
- دمای 38 درجه و بالاتر در نوزادان زیر سه ماه
- دمای 39 و بلاتر در کودکان و نوزادان بالای سه ماه
- تب به همراه کهیر، جوش یا سایر مشکلات پوستی
- تب با استفراغ مداوم
- امتناع کودک از غذاخوردن
- تبی که بیش از 72 ساعت طول کشیده و مصرف استامینوفن و ایبوپروفن کاهش پیدا نکرده است
- کم‌آب‌شدن بدن کودک یا نوزاد (کم‌شدن تعداد دفعات ادرار، نداشتن اشک هنگام گریه و چشم‌های گودرفته)
- حساسیت به نور
- سفتی گردن همراه با گوش‌درد و گلودرد
- تشنج
- بی‌حالی، ضعف همراه با رنگ‌پریدگی پوست، لب‌ها و زبان
در مواقعی که تب کودک زیاد بالا نیست؛ اما بعد از 72 ساعت رسیدگی و درمان‌های خانگی قطع نمی‌شود باید برای پیدا کردن علت قطع نشدن تب در کودکان به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌های لازم انجام و بیماری شناسایی شود.
سخن پایانی
همه کودکان تب را تجربه می‌کنند. وظیفه والدین در این شرایط پرستاری از کودک تب دار و کاهش دمای بدن اوست. در این شرایط باید راحتی کودک را فراهم کنید و در صورت مشاهده علائم خطر او را نزد پزشک ببرید.
تأمین آب کودک و پیشگیری از دهیدراته شدن بدن او، نکته مهم دیگری است که باید هنگام مراقبت از کودک تب دار آن را جدی بگیرید. کم‌آبی بدن در این شرایط می‌تواند تأثیرات مخربی بر اعضای مهم بدن او مثل مغز داشته باشد. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره در خصوص پرستار کودک با کارشناسان خبره مجموعه تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
تب در کودکان چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟
تب در کودکان به این معنی است که دمای بدن آن‌ها 38 درجه سانتی‌گراد و بالاتر است. تب در ناحیه شکم و سر کودک بیشتر احساس می‌شود. برای کودکان زیر سه سال دماسنج مقعدی دقیق‌ترین روش اندازه‌گیری تب است.
تب در کودکان به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟
دلایل اصلی ایجاد تب در کودکان عبارت‌اند از: عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، آنفولانزا، عفونت گوش، ویروس روزئولا (ویروسی که باعث افزایش دمای بدن، ایجاد جوش و خارش بدن می‌شود)، ورم لوزه‌ها و عفونت کلیه و مجاری ادراری می‌توان ایجاد شود.
شناسایی تب های خطرناک کودکان و مراجعه به پزشک چگونه است؟
برخی از انواع تب در کودکان خطرناک هستند و نیاز به درمان‌های داروی سریع دارند؛ به همین دلیل باید به پزشک مراجعه کنید و شما نمی‌توانید با پرستاری از کودک هنگام تب او را در خانه درمان کنید. اگر در هنگام پرستاری از کودک تب دار دمای 38 درجه و بالاتر در نوزادان زیر سه ماه مشاهده کردید، سریع کودک به پزشک برسانید.
روش درمان تب در کودک چگونه است؟
درصورتی‌که فرزند شما سنی کم‌تر از سه ماه دارد، مبتلا به بیماری خاصی مثل کم‌خونی یا سرطان است یا در جایی از بدن خود احساس درد می‌کند باید به پزشک مراجعه و از درمان تب در خانه خودداری کنید. در موارد دیگر شما می‌توانید از پرستاری از کودک تب دار را در خانه انجام دهید.
