مشکلات اسکلتی کودکان یا مشکلات ارتوپدی کودکان از شایع ترین آسیب زا برای کودکان هستند. تقریبا 15 درصد از آسیب هایی که به کودکان میرسد از ناحیه اسکلت است. افزایش سن باعث شیوع آسیب ها شده و در فرد ایجاد مشکلات اسکلتی عضلانی خواهد کرد. روماتولوژیست های کودکان و متخصصان اطفال دامنه وسیعی از دردها و اشکالات اسکلتی و عضلانی در کودکان را شناسایی کرده اند. والدین و پرستار کودک باید به خوبی با این مشکل آشنا باشند تا بتوانند در مواقع ضروری اقدامات لازم را انجام دهند. در مقاله حاضر به بررسی مشکلات اسکلتی کودکان پرداخته و به دلایل آن می‌پردازیم.
مشکلات ارتوپدی کودکان
اختلالات استخوانی می‌توانند به علت آسیب، عفونت، سرطان، ارثی بودن، بخشی از رشد کودک یا به دلایل نامشخص رخ دهند. برخی از این اختلالات باعث درد و مشکلات راه رفتن می‌شوند، در حالی که بقیه موارد هیچ علامتی ندارند.
مشکلات ارتوپدی کودکان به صورت التهابات، درد و سایر علائم آشکار بیماری بروز می کنند. بسیاری از کودکان هیچ کدام از این علائم را ندارند. در بیشتر کودکانی که از درد مزمن رنج می برند اثرات کاملا منفی بر روی سلامت جسمی و روانی فرد و خانواده دیده می شود.
عوامل درد کودکان متنوع است اما شایع ترین آنها شامل درد اسکلتی عضلانی ایدیوپاتیک منتشر، درد های مربوط به بیش تحرکی در کودکان، سندروم دردهای منطقه ای پیچیده، درد مزمن در کمر و درد مداوم در مفاصل به علت وجود التهابات کنترل شده و قبلی مانند آرتریت ایدیوپاتیک در نوجوانان، هستند.
علت ناهنجاری های اسکلتی در کودکان چیست؟
استخوان‌های کودکان به طور مداوم رشد کرده و به طور گسترده‌ای بازسازی می‌شوند. رشد از قسمت آسیب‌پذیری از استخوان به نام صفحه رشد آغاز می‌شود. در فرایند بازسازی، بافت استخوانی قدیمی به تدریج با بافت استخوانی جدید جایگزین می‌شود. بسیاری از اختلالات استخوانی از تغییرات سیستم عضلانی-اسکلتی در حال رشد یک کودک ناشی می‌شوند که ممکن است با رشد کودک بهتر یا بدتر شوند. اختلالات دیگر ممکن است ارثی باشند یا بدون علت شناخته شده در دوران کودکی رخ دهند.
صفحات رشد استخوانی مناطقی از غضروف نرم در نزدیکی انتهای استخوان‌ها هستند که استخوان‌ها از آنجا رشد می‌کنند. وقتی رشد کودک کامل شد، صفحات رشد به استخوان جامد تبدیل می‌شوند و پس از آن، استخوان‌ها نمی‌توانند در طول رشد کنند. بنابراین افراد بعد از دوره خاصی از نوجوانی دیگر بلندتر نمی‌شوند. گرچه استخوان‌ها خود را ترمیم می‌کنند، مانند بعد از آسیب، این ترمیم شامل صفحات رشد نمی‌شود.
در طول کودکی، آسیب به صفحه رشد می‌تواند باعث رشد غیرطبیعی استخوان‌ها شود. استئوکندروزیس به اختلالاتی در صفحه رشد اشاره دارد که زمانی رخ می‌دهد که کودک به طور سریع در حال رشد است. پزشکان نمی‌دانند علت دقیق این اختلالات چیست، اما به نظر میرسد که این بیماری‌ها در خانواده‌ها مشترک باشند. استئوکندروزها شامل بیماری کوهلر، بیماری لگ-کاله-پرتس، بیماری اوزگود-شلاتر و بیماری شاورمن هستند.
به نقل از وبسایت www.childrens.com :
ناهنجاری‌های اسکلتی به مشکلاتی اشاره دارند که رشد استخوان‌ها و مفاصل جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهند و از بدو تولد وجود دارند. این ناهنجاری‌ها ممکن است به شکل غیرعادی استخوان‌ها، طول زیاد یا کم آنها در مقایسه با بدن ظاهر شوند و بیش از 400 نوع مختلف دارند. مشکلات رایج شامل کوتاه بودن استخوان‌ها، پاهای کمانی، شکستگی استخوان، و نواقص انگشتان دست و پا است. علائم شامل مشکلات رشدی، خمیدگی ستون فقرات، مشکلات تنفسی و تأخیر در رشد جسمی و ذهنی است. این مشکلات معمولاً به علت اختلالات ژنتیکی یا قرارگیری در معرض مواد سمی در دوران بارداری ایجاد می‌شوند.
ویژگی های مشکلات اسکلتی کودکان
درد ها در مشکلات اسکلتی کودکان موضعی شروع می شوند و می توانند به نواحی دیگر هم سرایت کنند. در این حالت فرد تمایلی به جابجایی ندارد و از حرکت کردن اجتناب می کند. این درد ها به تدریج افزایش می یابد و در یک نقطه ثابت می شود. اگر این دردهای گسسته تکثیر یابند ممکن است فرد از تماس با ناحیه آسیب دیده بدن خودداری کند. این مسئله می تواند باعث ایجاد اسپاسم عضلانی و حالت و راه رفتن غیر طبیعی شود.
این راه رفتن و حرکات نادرست باعث کاهش در تناسب بدن می شود. این الگوی اجتناب ممکن است به دلیل ترس از دردهای احتمالی باعث عدم تحرک و در نهایت تشدید درد شود. این مسئله ممکن است در کودکان استثنائی شدیدتر از کودکان دیگر باشد.
در مواردی بی نظمی حرارت بدن خصوصا در دختران نوجوان مشاهده می شود. پوست و اندام این افراد به طور واضحی سرد و خال دار یا لکه دار است. برخی نواحی نیز ممکن است داغ و قرمز باشند این قسمت ها در پس زمینه پوست لکه دار ایجاد می شوند. ممکن است با افزایش حساسیت به درد حرارتی درک غیرطبیعی از دما در فرد ایجاد شود.
مشکلات اسکلتی کودکان چه عوارضی دارند؟
اختلال عملکرد خودکار درد عاملی استرس زا است. سیگنال های درد مداوم و خستگی و کم تحرکی ناشی از این درد ها مستقیما روی سیستم عصبی و روانی فرد تاثیر می گذارد. مشکلات اسکلتی کودکان می توانند چنین اثراتی ایجاد کنند. این درد ها می توانند منجر به ایجاد عرق سرد، تاری دید، درد شکم و رنگ پریدگی شدید شود. حالت تهوع و سرگیجه و گاهی اوقات احساس ضعف بیشتر در دختران دیده می شود. در دوره های افزایش درد حال کودک بیمار گونه است. بلوغ دیر رس در کودکان هم می تواند از علت عای این بیماری ها باشد. باید با مراجعه به پزشک دریابید که در فرزند شما بلوغ دیررس تا چه سنی ادامه دارد
عدم تعادل اسکلتی – عضلات کودکان در زمان نوجوانی و بلوغ شروع به رشد و جهش می کند که این زمان در شکل گیری ساختار فیزیکی و اسکلتی بدن فرد داشته باشد. درد در مفصل انگشت یکی دیگر از بیماری هایی است موجب آزار سنین مختلف می شود.
کودکان به دلیل جنب و جوش بالایی که دارند نیز در معرض این درد ها هستند برای مثال ممکن است به دلیلی رگ به رگ شدن این اتفاق رخ دهد شاید هم به دلیل در رفتگی. در مقاله درد در مفصل انگشتان به طور مفصل راجع به این موضوع صحبت کرده ایم.
سیگنال ها از مفاصل کاهش می یابد و اندام در موقعیتی محکم و استوار می شود ممکن است پاهای فرد انحراف پیدا کنند. ممکن است زانوها و باسن به صورت خمیده ثابت شود. ممکن است پاها کمی چرخش داشته و دست ها از مچ خم شوند. این حالت ها تا حد زیادی جزو موارد راحت به شمار می روند. عضله و تاندون ها فشرده می شوند که در نهایت باعث ایجاد درد و معلولیت می شود. موقعیت تطبیقی کودک با درد در دست و پا و شکم بر روی وضعیت راه رفتن اثر گذاشته و باعث تغییر بارهای ایجاد شده روی ستون فقرات و لگن می شود.
رفتار های فیزیکی تا حد زیادی می تواند بخاطر تاثیرات روانی باشند. چیزی که در ابتدا یک ناهنجاری ساختاری یا محدودیت جسمی به نظر می رسد. می تواند بعلت ترس از درد ناشی از تحرک یا محافظت از یک قسمت دردناک بدن باشد.
تشخیص مشکلات اسکلتی کودکان چگونه است؟
با معاینه بدنی و ارزیابی سطح درد، دامنه حرکت، قدرت و انعطاف پذیری کودک مورد بررسی قرار می گیرد. آسیب های احتمالی گذشته مورد پرسش قرار می گیرد. بررسی ورم و نقاط حساس و علائم همزمان می توانند به یک علت سیستمیک مربوط باشند. پزشک برای تشخیص علت درد ممکن است آزمایش خون یا تصویربرداری تجویز کند. این کار نقص آناتومیک یا تومور احتمالی یا بیماری هایی مانند روماتوئید را مشخص خواهد کرد.
ممکن است آزمایشاتی برای بررسی عملکرد اعصاب هم انجام شود. درد در شانه یکی از دردهایی است که کودکان ما را در مواقعی اذیت میکند و می بایستی به دکتر متخصص برای یافتن دلیل این درد مراجعه کرد. اما نشانه هایی نیز این درد دارد که افراد می توانند علت درد را کشف کرده و در مواقعی بدون نیاز به مراجعه این درد را برطرف کرده یا حداقل تا زمان مراجعه آن را کاهش دهد در مقاله دلایل درد شانه به طور مفصل به دلایل و برخی راه حل ها اشاره شده است.
درمان مشکلات اسکلتی کودکان
با توجه به علت درد یکی از موارد زیر برای درمان کودک پیشنهاد می شود:
- داروهای تجویز شده یا بدون نسخه
- کاربرد گرما و / یا سرما
- تزریق ضد التهاب یا استروئید
- فیزیوتراپی متمرکز بر کشش و تقویت عضلات
- کاردرمانی برای از سرگیری فعالیت های منظم در صورت لزوم
- روان درمانی
- ماساژ
- مشاوره روانشناسی
- درمان آسیب های موجود یا بیماری های زمینه ای با داروها، بی حرکتی یا مداخله جراحی در صورت لزوم
انواع مشکلات اسکلتی کودکان
یکی از مهمترین انواع مشکلات ارتوپدی کودکان نرمی استخوان درکودکان است.
نرمی استخوان در کودکان
یکی از مشکلات اسکلتی کودکان پاهای پرانتزی یا ستون فقرات منحرف است. این عوارض ممکن است به دلیل نرمی استخوان رخ بدهند. ریکتز یا نرمی استخوان به نرم و ضعیف شدن استخوان های کودکان گفته می شود.
علت اصلی این مشکل کمبود ویتامین D است. ویتامین D از عوامل اصلی جذب فسفر و کلسیم در استخوان هاست. این مشکل با افزودن مکمل های ویتامین D قابل رفع است. استخوان داربستی پروتئینی دارد و بخش معدنی آن را کلسیم و فسفات به شکل هیدروکسی آپاتیت تشکیل داده است.
درد کف پا نیز یکی از درد های رایج در کودکان می باشد و در بسیاری از مواقع بعد از گذشت زمان برطرف میگردد اما چه موقع باید به دکتر متخصص مراجعه کرد و نشانه هایی که بسیار خطرناک هستند چه می باشند در مقاله درد پاشنه پا به این موضوع پرداخته شده است.
تعریف ریکتز یا نرمی استخوان
اگر مواد معدنی در اختیار سلول های استخوان ساز قرار نگیرد اصلاحا معدنی شدن استخوان ناکافی خواهد بود. و فرد دچار مشکلات اسکلتی کودکان خواهد شد.این مشکل در افراد بالغ استئومالاسی نامیده می شود. ریکتز به دلیل معدنی نشدن صفحات رشد در کودکان و نوجوانان است.
علائم نرمی استخوان در کودکان
در صورت توسعه صفحه رشد بدون معنی شدن کافی صفحه رشد ضخیم می شود و پهنای استخوان در محل صفحات شود. برخی از نشانه های بارز این مشکل پهن شدن مچ دست و پا است. در این بیماری استخوان ها نرم هستند و اگر در معرض نیروهای وزن یا کشش عضلات قرار بگیرند به سادگی ممکن است خم شوند. این نرمی استخوان منجر به تغییرات شکل استخوانی به شکل های مختلف می شود.
علایم بیماری نرمی استخوان
- نرم شدن استخوان جمجمه
- پهن شدن محل اتصال دنده به غضروف
- پهن شدن مچ دست ها و مچ پاها به علت پهن شدگی صفحه رشد
- تغییر شکل اسکلتی مثل پرانتزی شدن زانوها
- ضعف عضلانی
- تاخیر رشد
- اختلالات دندانی
- درد در اندام ها و ستون فقرات
علت بیماری ریکتز یا نرمی استخوان چیست؟
علل زیادی برای این بیماری در نظر گرفته شده است اما شایع ترین علت این بیماری کمبود ویتامین D به صورت طولانی مدت است. علل دیگری مانند اختلالات کلیوی، کمبود کلسیم و کمبود فسفر نیز می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
تشخیص نرمی استخوان چگونه است؟
این بیماری به صورت معاینه فیزیکی و شرح حال تشخیص داده می شود. ممکن است پزشک از تست های آزمایشگاهی و عکس برای تشخیص درست استفاده کند. برای بیماری های نرمی استخوان باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود تا روند درمان سریعتر آغاز شود چون ممکن است با بالاتر رفتن سن کودک روند درمان سخت تر شود. به عنوان مثال کجی گردن نوزادان ممکن است یکی از علائم نرمی استخوان یا وجود مشکلات ارتوپدی در نوزادان باشد که باید هرچه سریعتر درمان شود.
سوالات متداول
1- علت درد شانه در کودکان چیست ؟
درد شانه در کودکان می‌تواند به دلایلی مانند آسیب‌های ورزشی، التهاب یا عفونت، مشکلات ساختاری شانه، آرتریت یا آسیب‌های عصبی ایجاد شود. در صورت درد مداوم یا شدید، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
2- بدن درد در کودکان نشانه چیست؟
بدن درد در کودکان می‌تواند نشانه‌های مختلفی داشته باشد، از جمله عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا، کم‌آبی بدن، رشد سریع، خستگی یا مشکلات عضلانی. در برخی موارد، ممکن است نشان‌دهنده شرایط جدی‌تری مانند عفونت‌های باکتریایی یا مشکلات التهابی باشد، مشکلات اسکلتی کودکان نیز ممکن است یکی از این دلایل باشد.
3- از کجا بفهمیم کودکمان نرمی استخوان دارد؟
علائم نرمی استخوان در کودکان شامل درد استخوان، تأخیر در رشد، ضعف عضلانی و تغییر شکل استخوان‌ها است. در صورت مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه کرد.
4- علل کمبود ویتامین D در بدن کودکان چیست؟
کمبود این ویتامین شایع ترین علت برای مشکلات اسکلتی کودکان است. دلایل اصلی آن دریافت کم این ویتامین و سنتز پوستی ناکافی در نوزادی است. از طریق جفت موقع زایمان ویتامین D برای حدود دو ماه در بدن نوزاد وجود دارد. اگر ویتامین D در شیر مادر کم باشد بهتر است از شیر مصنوعی و یا مکمل های ویتامین D و سنتز پوستی استفاده شود.
5- پیشگیری و درمان کمبود ویتامین D در کودکان
کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند با دریافت ویتامین D و تغذیه کافی کلسیم و فسفر مشکلشان برطرف می شود. معمولا این بیماری به دارو ها پاسخ خوبی می دهد. در بسیاری از موارد تغییرات استخوانی به شکل چشمگیر بهبود می یابند. مصرف روزانه 400 واحد ویتامین D به صورت مولتی ویتامین برای مادران شیرده باعث جلوگیری از بروز این مشکل می شود.
