هر آنچه که باید درباره تفاوت آلرژی به گندم و سلیاک بدانید

افرادی که دچار آلرژی به گندم  هستند، حداقل به یکی از پروتئین های موجود در گندم  حساس بوده و پاسخ سیستم ایمنی آنها به این پروتیین ها نسبتا شدید است. اگر فرد مبتلا به آلرژی گندم در معرض آن قرار گیرد ، ممکن است علائم ناتوان کننده ای را تجربه کند. در برخی موارد ،ممکن است شوک  آنافیلاکسی  رخ دهد که یک پاسخ آلرژیک تهدید کننده زندگی است. افرادی که احتمال دارد نسبت به گندم آلرژی داشته باشند  باید برای تأیید تشخیص سریعاً به پزشک مراجعه کنند. برخی از افراد هنگام استنشاق آرد گندم ، واکنش آلرژیک شدیدی را تجربه می کنند. گروهی دیگر بعد از مصرف خوراکی گندم علائم آلرژی را تجربه می کنند. یک واکنش آلرژیک ممکن است طی چند دقیقه یا چند ساعت پس از مصرف یا استنشاق گندم رخ دهد.

آلرژی به گندم یکی از رایج ترین آلرژی های غذایی در دوران کودکی است. اگر فرزند شما این حساسیت را دارد، بهتر است از خدمات یک پرستار کودک حرفه ای استفاده کنید. با این حال، در بزرگسالان نیز می تواند رخ دهد. فردی که به آلرژی گندم حساسیت دارد ، یک آنتی بادی خاص برای یک یا چند پروتئین گندم تولید کرده است. حساسیت به گندم همان بیماری سلیاک نیست. بیماری سلیاک یک بیماری خود ایمنی است که دستگاه گوارش فرد را تحت تأثیر قرار می دهد. گلوتن هنوز هم می تواند یک پاسخ خود ایمنی نامنظم را تحریک کند ، اما نکات مربوط به مدیریت پزشکی و دستورالعمل های تغذیه ای برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک متفاوت است. همچنین، اگرچه گلوتن یک پروتئین در گندم است ، اما افراد مبتلا به بیماری سلیاک آنافیلاکسی را تجربه نخواهند کرد. این به این دلیل است که بیماری سلیاک نوعی واکنش آلرژیک نیست.

آلرژی به گندم چیست؟

آلرژی به گندم یک واکنش ایمنی بدن به پروتئین‌های موجود در گندم است. وقتی فردی با این آلرژی، گندم یا محصولات حاوی آن را مصرف می‌کند، سیستم ایمنی بدن به اشتباه پروتئین‌های گندم را به عنوان یک تهدید شناسایی کرده و آنتی‌بادی‌هایی برای مقابله با آن‌ها تولید می‌کند.

این واکنش می‌تواند به بروز علائم مختلفی مانند کهیر، خارش، تورم، مشکلات گوارشی، تنگی نفس و حتی در موارد شدیدتر به آنافیلاکسی، یک واکنش آلرژیک خطرناک و تهدید کننده زندگی، منجر شود. این نوع آلرژی می‌تواند از دوران کودکی آغاز شود، اما ممکن است در هر سنی بروز کند. افراد مبتلا به آلرژی به گندم باید از مصرف گندم و تمام محصولاتی که حاوی آن هستند، اجتناب کنند. آلرژی به آجیل و بادام زمینی نیز همین شرایط را دارد.

درمان اصلی این آلرژی، پرهیز از مصرف گندم است و افراد باید برچسب‌های غذایی را به دقت بررسی کنند تا از ورود گندم به رژیم غذایی خود جلوگیری کنند. همچنین، در صورت بروز واکنش شدید، استفاده از داروهای ضد آلرژی و در موارد حاد، تزریق اپی‌نفرین ضروری است. این آلرژی با حساسیت به گلوتن یا مریضی سلیاک تفاوت دارد و باید به طور مجزا مدیریت شود.

به نقل از my.clevelandclinic.org :

آلرژی به گندم یکی از رایج ترین انواع آلرژی های غذایی است. سیستم ایمنی بدن شما نسبت به گندمی که خورده اید (خورده یا نوشیده) یا استنشاق کرده اید (دم کرده اید) بیش از حد واکنش نشان می دهد. برای بسیاری از افراد، خوردن گندم بی ضرر است. با این حال، اگر به گندم آلرژی دارید، سیستم ایمنی شما گندم را به عنوان یک «مهاجم» مضر مانند یک باکتری یا ویروس می بیند. آلرژی به گندم می تواند کشنده باشد. اگر علائم واکنش آلرژیک شدید، مانند تورم در گلو، دارید، با 911 تماس بگیرید یا فورا به نزدیکترین اورژانس خود (ER) بروید.

بیماری سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به گلوتن، پروتئینی که در گندم و جو یافت می‌شود، واکنش نشان می‌دهد. در افراد مبتلا به سلیاک، مصرف گلوتن باعث می‌شود سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های روده کوچک حمله کند و به آن آسیب برساند. این آسیب‌دیدگی می‌تواند به مرور زمان باعث تخریب پرزهای روده شود که نقش مهمی در جذب مواد مغذی از غذا دارند. در نتیجه، جذب ناکافی مواد مغذی به مشکلاتی مانند کم‌خونی، کاهش وزن، خستگی، اسهال مزمن، نفخ و درد شکم منجر می‌شود.

سلیاک می‌تواند در هر سنی بروز کند و نشانه‌های آن می‌تواند بسیار متنوع باشد، از علائم گوارشی گرفته تا نشانه‌های غیرگوارشی مانند اختلالات پوستی (درماتیت هرپتی‌فورمیس)، مشکلات عصبی و اختلالات رشدی در کودکان. درمان اصلی سلیاک، پیروی از یک رژیم غذایی سخت و بدون گلوتن است. این به معنی اجتناب کامل از هر گونه غذا یا محصولی است که حاوی گلوتن باشد تا به پرزهای روده فرصت داده شود بهبود پیدا کنند و علائم بیماری کنترل شوند. رعایت این رژیم می‌تواند به کاهش علائم و پیشگیری از عوارض بلندمدت کمک کند.

تفاوت بین حساسیت به گندم و سلیاک چیست؟

تفاوت‌های اصلی بین حساسیت به گندم و سلیاک به شرح زیر است:

1_ علت و مکانیسم:

• حساسیت گندم: حساسیت به گندم یک واکنش آلرژیک یا حساسیتی به پروتئین‌های مختلف موجود در گندم (نه فقط گلوتن) است. این حساسیت می‌تواند علائم گوارشی و غیرگوارشی ایجاد کند؛ اما منجر به آسیب روده‌ای نمی‌شود.
• سلیاک: یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به گلوتن (پروتئین موجود در گندم، جو و چاودار) واکنش نشان می‌دهد. این واکنش منجر به آسیب به پرزهای روده کوچک می‌شود و جذب مواد مغذی را مختل می‌کند.

2_  علائم:

• حساسیت گندم: کهیر، خارش، ورم، مشکلات تنفسی، درد شکم، تهوع و در موارد شدید آنافیلاکسی.
• سلیاک: اسهال مزمن، یبوست، نفخ، کاهش وزن، خستگی، کم‌خونی، درد شکم، مشکلات پوستی و عصبی.

3_  تشخیص:

• حساسیت گندم: تست‌های پوستی آلرژی یا آزمایش خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌های IgE.
• سلیاک: آزمایش خون برای آنتی‌بادی‌های خاص (مانند tTG-IgA) و تایید با نمونه‌برداری از روده کوچک.

4_ درمان:

• حساسیت گندم: اجتناب از مصرف گندم و در صورت نیاز، استفاده از داروهای ضد آلرژی.
• سلیاک: پیروی از یک رژیم غذایی سخت و مادام‌العمر بدون گلوتن.

5_ پیش‌آگهی و عوارض:

• حساسیت گندم: ممکن است با گذر زمان بهبود یابد؛ عوارض عمدتاً مربوط به واکنش‌های آلرژیک شدید.
• سلیاک: بیماری مادام‌العمر؛ در صورت عدم درمان می‌تواند به سوء‌تغذیه، پوکی استخوان و افزایش خطر برخی سرطان‌ها منجر شود.

6_ محدوده غذایی:

• حساسیت گندم: نیاز به اجتناب از گندم و محصولات مرتبط.
• سلیاک: نیاز به اجتناب از تمام منابع گلوتن (گندم، جو، چاودار).

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی آلرژی به گندم و بیماری سلیاک که هر دو بر اثر مصرف گندم ایجاد می‌شود پرداختیم. اما همانطور که گفته شد، تفاوت‌های اصلی بین آن‌ها وجود دارد. بیان کردیم که در حسایت به گندم، بدن به پروتئین موجود در گندم واکنش نشان می‌دهد که باعث بروز آلرژی می‌شود؛ اما در سلیاک، بدن در واکنش به پروتئین گندم به بافت های روده کوچک حمله می‌کند و به مرور زمان باعث آسیب به روده کوچک می‌شود.

این دو بیماری در علائم، نحوه تشخیص، درمان و… باهم تفاوت دارند که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. در صورتی که یکی از اعضای خانواده شما به این بیماری دچار شده و نیاز به پرستار در منزل دارید، می‌توانید به سایت سفیر آرامش مراجعه کرده و با کارشناسان ما در تماس باشید.

سوالات متداول

آیا سلیاک قابل درمان است؟

سلیاک درمان قطعی ندارد، اما با رعایت دقیق رژیم غذایی بدون گلوتن می‌توان علائم را کنترل کرد و آسیب به روده را کاهش داد. این رژیم باید مادام‌العمر رعایت شود.

چگونه سلیاک تشخیص داده می‌شود؟

سلیاک از طریق آزمایش خون و تأیید با بیوپسی روده کوچک تشخیص داده می‌شود.