جراحی یکی از روشهای رایج برای درمان ناهنجاریهای مادرزادی دست و پا، به عنوان مثال چسبندگی انگشتان در کودکان Syndactyly است. این راهکار درمانی میتواند مشکلات مختلف را به طور کامل اصلاح کرده و در به دست آوردن ظاهر طبیعی و کارایی مطلوب اندامها نقش مثبتی داشته باشد. در چنین شرایطی کمک گرفتن از پرستار کودک میتواند تاثیر زیادی در بهبودی پس از درمان داشته باشد.
اگر وجود چنین مشکلاتی در خانواده شما نگرانیهایی را ایجاد کرده است، پیشنهاد میکنیم به هیچ عنوان ادامه این مقاله را از دست ندهید زیرا د این مقاله اطلاعات مفیدی درباره به هم چسبیدگی انگشتان دست یا سینداکتیلی ارائه میدهیم.
ناهنجاری های مادرزادی دست
ناهنجاریهای مادرزادی دست به مشکلاتی گفته میشود که از زمان تولد در دست و بازو نوزاد وجود دارند. کودکان ممکن است با انواع مختلفی از این ناهنجاریها مثلا چسبندگی انگشتان در کودکان به دنیا بیایند که میتوانند از نظر ظاهر و عملکرد دست، تفاوتهای چشمگیری با کودکان عادی داشته باشند.
این ناهنجاریها و موارد دیگری مثل شکاف کام معمولاً در اوایل دوران بارداری، زمانی که اعضای مختلف جنین در حال شکلگیری هستند، به وجود میآیند. در برخی موارد، این نقصها ارثی بوده یا به عنوان بخشی از یک بیماری عمومی ظاهر میشوند؛ اما در بیشتر مواقع، پزشکان نمیتوانند علت دقیق این ناهنجاریها را مشخص کنند.
ناگفته نماند که وجود نقص در دست میتواند هم از نظر جسمی و هم احساسی برای کودک چالشبرانگیز باشد. با این حال، بسیاری از کودکان بدون نیاز به درمان خاصی، توانایی سازگاری با شرایط و داشتن عملکرد مناسب را دارند. برخی دیگر ممکن است برای بهبود عملکرد و دستیابی به استقلال بیشتر و زندگی بهتر، نیازمند فیزیوتراپی، جراحی دست یا سایر روشهای درمانی باشند.
سینداکتیلی یا چسبندگی انگشت در نوزادان که رایجترین ناهنجاری مادرزادی دست به شمار میرود، به اتصال غیرطبیعی انگشتان به یکدیگر اشاره دارد. در نوزادانی که با این عارضه به دنیا میآیند، انگشتان به دلیل عدم جدا شدن کامل در مراحل رشد جنینی، به صورت پردهدار یا متصل به هم باقی میمانند. سندرم انگشت کوتاه نیز یک ناهنجاری مادرزادی دیگر است که از دوران جنینی شروع به شکلگیری میکند. خوشبختانه، این وضعیت در حال حاضر به طور کامل قابل درمان است و جراحی به عنوان روش درمان قطعی برای آن توصیه میشود.
سندروم سینداکتیلی چیست؟
همانطور که گفته شد، سینداکتیلی یا چسبندگی انگشتان دست و پا، یک عارضه نسبتاً نادر در کودکان محسوب میشود که از هر ۲ تا ۳ هزار نوزاد، یک نوزاد ممکن است با این وضعیت به دنیا بیاید. حدود 20% از کودکان مبتلا به ناهنجاریهای مادرزادی دست، دچار چسبندگی انگشتان در کودکان هستند.
این عارضه دومین ناهنجاری شایع مادرزادی دست در کودکان است و ممکن است همراه با ناهنجاری مادرزادی چند انگشتی یا پلیداکتیلی رخ دهد. پلیداکتیلی معمولا بین انگشتان سوم و چهارم دست (انگشت میانی و انگشت حلقه) ایجاد میشود و برای درمان نیاز به جراحی توسط یک پزشک متخصص جراحی اطفال دارد.
سینداکتیلی در مراحل اولیه تشکیل جنین و پیش از تولد ایجاد میشود. در هفتههای ششم تا هشتم رشد جنین، انگشتان دست و پا شروع به شکلگیری و جدا شدن از یکدیگر میکنند. اگر در طی این فرآیند به دلیل اختلالات ژنتیکی انگشتان به طور کامل از هم جدا نشوند، چسبندگی انگشتان یا سینداکتیلی به وجود میآید.
به نقل از وبسایت my.clevelandclinic :
Syndactyly یک تعریف پزشکی برای داشتن انگشتان یا انگشتان پا (رقم) است. این یکی از شایع ترین نقایص مادرزادی است که دست و پای نوزادان را تحت تأثیر قرار می دهد. سینداکتیلی در انگشتان نوعی تفاوت مادرزادی دست است.
ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما احتمالاً بلافاصله پس از تولد نوزاد شما را به سنداکتیلی تشخیص می دهد. نحوه درمان بستگی به این دارد که کدام یک از انگشتان یا انگشتان کودک شما تحت تأثیر قرار گرفته و چگونه آنها به هم جوش خورده اند.
انواع چسبندگی انگشتان کودکان و نوزادان
جهت درمان چسبندگی انگشت در کودکان توجه به نوع آن اهمیت دارد. این عارضه میتواند به چهار دسته اصلی زیر طبقهبندی شود:
- چسبندگی ساده انگشت نوزاد
در این نوع، انگشتان تنها با بافت نرم و پوست به هم متصل هستند. این نوع سینداکتیلی معمولاً کمتر پیچیدگی دارد و به همین دلیل نیز نیاز به جراحیهای کمتری دارد. - سندروم سینداکتیلی پیچیده
در این حالت، علاوه بر بافت نرم و پوست، استخوانهای انگشتان نیز به هم جوش میخورند. این نوع ناهنجاری همانطور که مشخص است پیچیدهتر است و اغلب نیاز به جراحیهای تخصصیتر دارد. - چسبندگی انگشت کامل کودکان
در این نوع، تمام طول انگشتان، از پایه تا نوک، به یکدیگر متصل هستند. این وضعیت میتواند تاثیر قابل توجهی بر عملکرد دست داشته باشد. - سندروم ناقص سینداکتیلی بچه
در این حالت، تنها بخشی از انگشتان به یکدیگر متصل هستند. این نوع سینداکتیلی ممکن است نیاز به جراحی کمتری داشته باشد و تاثیر منفی آن در عملکرد دست ناچیز باشد.
علت چسبندگی انگشتان کودکان
علت اصلی بروز این ناهنجاری، ژنتیکی بودن آن است که در حدود 10 تا 40 درصد از موارد ابتلا به سینداکتیلی مشاهده میشود. در موارد نادر، این سندرم میتواند همراه با سایر ناهنجاریها و اختلالات ژنتیکی، از جمله سندرم داون (Down Syndrome)، سندرم آپرت (Apert Syndrome) و سندرم لهستانی (Poland Syndrome) نیز وجود داشته باشد.
راه های تشخیص سینداکتیلی نوزادان
تشخیص سینداکتیلی یا چسبندگی انگشت در نوزادان نسبتا ساده است. این ناهنجاری ممکن است در دوران بارداری و پیش از تولد همانند تورتیکولی نوزاد با استفاده از سونوگرافی توسط پزشکان متخصص مامایی شناسایی شود یا میتواند به محض تولد نوزاد و در اتاق عمل مشخص گردد. موضوعی که مهم است انجام غربالگری و تشخیص در حین بارداری است زیرا در دوران بارداری، پزشکان ممکن است قادر باشند چسبندگی انگشتان را با کمک دستگاه سونوگرافی در شکم مادر تشخیص دهند.
پس از تولد، برای شناسایی نوع دقیق سینداکتیلی، از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده میشود. در صورتی که سابقه خانوادگی یا اختلالات ژنتیکی مرتبط با سینداکتیلی وجود داشته باشد، تست ژنتیک انجام میشود. این آزمایش برای ارزیابی احتمال بروز سینداکتیلی در فرزندانتان کاربرد دارد، به ویژه اگر ژنهای مرتبط با این ناهنجاری در خانواده شما وجود داشته باشد. به این ترتیب، تست ژنتیک به بررسی شانس و احتمال بروز چسبندگی انگشتان کمک میکند.
درمان چسبندگی انگشت در کودکان
باید بگوییم که درمان سینداکتیلی تنها از طریق جراحی ممکن است و هیچ روش دیگری برای درمان این ناهنجاری وجود ندارد. معمولاً جراحی سینداکتیلی زمانی انجام میشود که کودک به سن یک سالگی رسیده باشد. در طی عمل جراحی برای درمان چسبندگی انگشت در کودکان پزشک متخصص جراحی اطفال ابتدا کودک را بیهوش کرده و سپس برشی روی پوست و بافت نرم انگشتان ایجاد میکند تا به استخوانها دسترسی پیدا کند.
اگر استخوانها نیز به یکدیگر جوش خورده باشند، پزشک آنها را از هم جدا کرده و در پایان، پوست و بافت نرم را به طور مجزا و به شکل انگشتهای طبیعی بخیه میزند. در صورت نیاز، ممکن است دست یا پای کودک با گچ بسته شود تا انگشتان جراحی شده در جای خود ثابت بمانند و حرکت نکنند و در اینصورت نیاز به خدمات پرستار در منزل می باشد.
در صورتی که سینداکتیلی به طور کامل جراحی شده باشد، پزشک ممکن است فیزیوتراپی را برای بهبود حرکت و عملکرد بهتر دست و پا تجویز کند. در مواردی که سینداکتیلی خفیف است، ممکن است نیازی به عمل جراحی نباشد. توجه داشته باشید که درمان غیرجراحی سینداکتیلی تنها در صورتی مؤثر است که چسبندگی انگشتان در پاهای کودک وجود داشته باشد. با این حال، به ندرت پیش میآید که چسبندگی انگشتان بدون جراحی بهبود یابد و در اکثر موارد، دست یا پای کودکان و نوزادان با یک عمل جراحی سرپایی و بدون دردسر درمان میشود.
جراحی چسبندگی انگشت در شیرخواران
همانطور که میدانید انگشتان دست نقش مهمی در انجام حرکات و امور زندگی دارند. چسبندگی انگشتان میتواند موجب ناتوانی کودک در انجام فعالیتهای روزمره شود، بنابراین در تمامی موارد به جراحی نیاز است. اگر چسبندگی انگشت در نوزادان میان انگشتان شست و اشاره یا انگشت کوچک و انگشت سوم باشد، بهترین زمان برای انجام جراحی قبل از ششماهگی است. برای سایر انگشتان، جراحی معمولاً بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی توصیه میشود.
در صورتی که انگشتان پا به هم چسبیده باشند و چسبندگی از نوع ساده باشد، معمولاً نیازی به جراحی نیست. در این موارد، جراحی بیشتر به عنوان یک عمل زیبایی در نظر گرفته میشود و چسبندگی انگشتان میانی معمولاً مشکلی از نظر عملکردی در آینده برای کودک ایجاد نمیکند. با این حال، اگر چسبندگی در انگشت شست یا انگشت کوچک پا رخ دهد، ممکن است اختلالاتی در هنگام راه رفتن به وجود آید. انگشت شست پا به ویژه در برقراری تعادل هنگام ایستادن و حرکت کردن اهمیت دارد. بنابراین، در این شرایط، جراحی برای جدا کردن انگشتان ضروری است تا از بروز مشکلات در عملکرد پا و زندگی کودک در آینده جلوگیری شود.
عوارض درمان نکردن سندروم سینداکتیلی نوزادان
در صورتی که کودک شما با این عارضه دست و پنجه نرم میکند، خیلی مهم است که درمان آن را جدی بگیرید. عدم جداسازی به موقع و بیتوجهی به درمان چسبندگی انگشت در کودکان میتواند به مشکلات مختلفی منجر شود که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
- اختلال در انجام کارهای روزمره
با محدود یا غیرممکن شدن حرکت انگشتان، فعالیتهای معمولی مانند غذاخوردن، بستن بند کفش، نوشتن و دیگر امور روزانه با مشکل مواجه خواهند شد. - احساس درد و محدودیت حرکتی
عدم درمان چسبندگی انگشت در کودکان میتواند منجر به درد، محدودیت حرکتی و سفت شدن مفاصل انگشتان شود که در نتیجه به ناتوانی در استفاده از دستها و پاها منجر میشود. - کاهش اعتماد به نفس
چسبندگی انگشتان میتواند ظاهر دست و پا را تحت تأثیر قرار دهد و باعث کاهش اعتماد به نفس کودک شود، به ویژه در تعاملات اجتماعی و فعالیتهای گروهی این موضوع ملموس است. - دشوار بودن جراحی در بزرگسالی
اگر سینداکتیلی در دوران کودکی درمان نشود، جراحی در بزرگسالی میتواند دشوارتر و پیچیدهتر شود. - اختلال در عصبدهی و جریان خون
به هم چسبیدگی انگشتان میتواند عصبدهی و جریان خون به انگشتان را مختل کرده و موجب کاهش حس در آنها شود. - خطر عفونت
عدم جداسازی انگشتان میتواند منجر به تجمع باکتریها زیر پوست شده و به عفونتهای ثانویه منجر شود.
نحوه پیشگیری از چسبندگی انگشت کودکان
متاسفانه ژنتیک را نمیتوان تغییر داد تا از بروز اختلالات مادرزادی مانند چسبندگی انگشتان در کودکان جلوگیری کرد، اما میتوانید با مدیریت شرایط و عوامل محیطی مؤثر در بروز این ناهنجاری، احتمال وقوع آن را کاهش دهید. در دوران بارداری، عوامل محیطی زیر میتوانند بر بروز چسبندگی انگشتان تاثیرگذار باشند:
- نوشیدن الکل
- سیگار کشیدن
- مصرف محصولات حاوی تنباکو و مواد مخدر
برای حفظ سلامت فرزندتان و کاهش خطر بروز اختلالات مادرزادی، توصیه میشود در دوران بارداری از مصرف الکل، سیگار، محصولات حاوی تنباکو و مواد مخدر و رفتارهای پرخطر خودداری کنید و به توصیههای پزشکان توجه کنید.
در این مقاله از سفیر آرامش اشاره کردیم که سینداکتیلی یا چسبندگی انگشتان در کودکان، یک ناهنجاری مادرزادی است که میتواند به شکلهای مختلفی از جمله چسبندگی ساده تا پیچیده وجود داشته باشد. این وضعیت میتواند در دوران بارداری و یا پس از تولد شناسایی شود. در صورتی که چسبندگی انگشتان خفیف باشد، ممکن است نیاز به جراحی نباشد، اما در موارد جدیتر، جراحی معمولاً در سنین ۶ ماهگی تا ۱۸ ماهگی توصیه میشود.
عدم درمان سینداکتیلی میتواند به مشکلاتی از جمله اختلال در انجام کارهای روزمره، درد، محدودیت حرکتی، تغییر در ظاهر و کاهش اعتماد به نفس منجر شود. همچنین، عدم درمان ممکن است منجر به پیچیدگیهای جراحی در بزرگسالی و مشکلاتی در عصبدهی و جریان خون شود. اگرچه نمیتوان ژنتیک را تغییر داد، اما مدیریت عوامل محیطی مانند مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر در دوران بارداری میتواند به کاهش احتمال بروز این ناهنجاری کمک کند. توجه به این نکات و مشاوره با پزشک متخصص نیز میتواند در پیشگیری و درمان موثر سینداکتیلی مفید باشد.
سوالات متداول
سینداکتیلی چیست و چه علائمی دارد؟
چسبندگی انگشت در نوزادان، یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن انگشتان دست یا پا به طور غیرطبیعی به یکدیگر متصل میشوند. علائم شامل چسبندگی انگشتان به یکدیگر، محدودیت در حرکت انگشتان و مشکلات عملکردی در انجام فعالیتهای روزمره مانند غذا خوردن است.
چه زمانی باید جراحی برای سینداکتیلی انجام شود؟
جراحی این عارضه معمولا در سنین ۶ ماهگی تا ۱۸ ماهگی انجام میشود. البته اگر چسبندگی انگشتان در انگشتان شست و اشاره یا انگشت کوچک و انگشت سوم باشد، بهترین زمان برای جراحی قبل از ۶ ماهگی است. برای سایر انگشتان، جراحی بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی زمان مناسبی است.
آیا تمام موارد بروز چسبندگی انگشتان در کودکان نیاز به جراحی دارند؟
در موارد خفیف سینداکتیلی، به ویژه اگر چسبندگی تنها در انگشتان پا وجود داشته باشد، ممکن است نیازی به جراحی نباشد.
اگر سینداکتیلی درمان نشود چه عوارضی در پی دارد؟
عدم درمان سینداکتیلی میتواند منجر به مشکلاتی مانند اختلال در انجام کارهای روزمره، احساس درد و محدودیت در حرکت، تغییر در ظاهر و کاهش اعتماد به نفس، اختلال در عصبدهی و حتی عفونت شود.
آیا میتوان از بروز سینداکتیلی پیشگیری کرد؟
اگرچه نمیتوان ژنتیک را تغییر داد، اما میتوان با مدیریت عوامل محیطی و سبک زندگی سالم در دوران بارداری تا حدی از بروز سینداکتیلی جلوگیری کرد.
