مراقبت از نوزاد پس از تولد در برابر انواع مختلف ویروسها و عفونتهای احتمالی، از جمله نگرانیهای شایعی است که در میان والدین وجود دارد. یکی از رایجترین بیماریهای ویروسی، سرماخوردگی نوزاد است. در صورتی که این بیماری جدی گرفتهنشود و اقدامات لازم توسط افرادی همچون پرستار کودک، پزشک و یا والدین صورت نگیرد، احتمال بروز آسیبهای جبران ناپذیری است. به همین دلیل، در ادامه مقاله به بررسی علل سرماخوردگی در نوزادان و راهکارهای درمان و پیشگیری آن، خواهیم پرداخت.
اگر کودک در مهدکودک نگهداری شود، ممکن است حتی بیشتر از این تعداد دچار سرماخوردگی شود. درمان سرماخوردگی در نوزادان شامل تسکین علائم آنها، مانند تامین مایعات، مرطوب نگه داشتن هوا و کمک به باز نگه داشتن مجرای بینی است. وقتی که یک نوزاد تازه متولد شده دچار سرماخوردگی شود والدین به شدت نگران میشوند. اما این بیماری ها به بدن کمک میکنند تا سیستم ایمنی بدن تقویت شده و برای مقابله با این نوع ویروس ها مقاومت مناسبی داشته باشد. لازم است نوزادان بسیار کوچک پس از مشاهده اولین علائم سرماخوردگی توسط پزشک معاینه شوند تا مشخص شود که کودک مبتلا به کروپ، ذات الریه یا سایر بیماری های جدیتر نشده است.
درمانهای خانگی سرماخوردگی نوزاد
برخی از روشهای خانگی وجود دارند که بر درمان سرماخوردگی نوزاد بسیار تأثیرگذار هستند. برخی از این روشها عبارت است از:
مصرف مایعات
یکی از بهترین روشهای درمانی برای سرماخوردگی مصرف مایعات است. در واقع بدن نوزاد در هنگام مواجه با سرماخوردگی ممکن است مایعات ضروری و یا الکترولیتهای خود را از دست بدهد. به همین دلیل، داشتن تغذیه مناسب و مصرف مایعات کافی امری ضروری بشمار میرود. البته اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه میکند، ادامه روند تغذیه کافی است؛ زیرا، شیر مادر محافظت و ایمنی بالایی را در برابر عوامل ایجاد سرماخوردگی بوجود میآورد.
پاکسازی مجاری بینی
در هنگام سرماخوردگی نوزاد، به دلیل گرفتگی بینی نوزاد ممکن است کودک نتواند به راحتی تنفس خود را انجام دهد. به همین دلیل، استفاده از قطره نمک بینی برای پاکسازی مجاری و یا کاهش غلظت مخاط داخل بینی بسیار مؤثر واقع خواهد شد. همچنین، شما میتوانید از طریق سرنگ لاستیکی داخل بینی را تمیز نمایید.
رطوبترسانی
یکی دیگر از راههای درمان سرماخوردگی کودک، ایجاد هوای مرطوب در اطراف اوست. این کار باعث میشود تا نوزاد بتواند راحتتر نفس بکشد و گرفتگی موجود در بینی او کاهش یابد.
حمام بخار
استفاده از حمام بخار برای کودک که مبتلا به سرماخوردگی است، مفید خواهد بود. این کار سبب میشود تا در صورت غلیط شدن مخاط، غلظت آن کاهش یابد.
استراحت کافی
یکی از بهترین روشهای درمانی برای سرماخوردگی در نوزادان، استراحت کافی است. بهتر است در صورت ابتلا نوزاد به این ویروس، از حضور در مکانهای عمومی خودداری نمایید و بگذارید تا کودک استراحت کافی کند. همچنین، درصورت بروز هرگونه علائم شدید و غیرمعمول، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
علت های سرماخوردگی نوزاد
به طور کلی علت سرماخوردگی نوزاد، انواع مختلفی از ویروسهاست که موجب ایجاد عفونت در بینی و گلو میشود. این ویروس، ممکن است از طریق چشم، دهان و یا بینی نوزاد وارد بدن او شده و طی فرایندی، باعث تقویت سیستم ایمنی خواهد شد. البته، در برخی موارد احتمال دارد، ویروسی که باعث ایجاد سرماخوردگی در بدن نوزاد میشود، ایمنی پایداری را ایجاد نکند.
عوامل زمینهساز سرماخوردگی در نوزادان
برخی عوامل و شرایط وجود دارند که موجب سرماخوردگی کودک میشوند، برخی از این عوامل خطر به شرح زیر است:
عدم بلوغ سیستم ایمنی
به طور معمول، نوزادان در خطر ابتلا به سرماخوردگی هستند؛ زیرا از یک سو، سرماخوردگی نوزاد به دلیل وجود انواع مختلفی از ویروسها ایجاد میشود که نوزاد در معرض انها قرار دارد. از سوی دیگر، ممکن است نوزاد در مقابل ویروسهایی که عامل ایجاد سرماخوردگی هستند، مقاومت و ایمنی لازم را کسب نکردهباشند.
قرارگیری در معرض افراد دارای ویروس
یکی دیگر از عوامل خطر که موجب بروز سرماخوردگی در نوزادان میشود، افرادی هستند که ویروس مربوط به سرماخوردگی را دارند. البته در صورتی که این افراد، در هنگام سرفه و یا عطسه بینی و دهان خود را بپوشاند و پس از این فرایند دستان خود را بشویند، امکان انتقال این ویروس به نوزاد تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
علاوه براین، کودکان دیگر به دلیل سن پایین، در برخی موارد از شست و شو دست خودداری کرده و یا بهداشت را به درستی رعایت نمیکنند که این خود عاملی خطر بشمار میرود. از همین رو، توصیه میشود تا حد امکان کودکان به خصوص کسانی که دارای ویروس سرماخوردگی هستند را در فاصله مناسب از نوزاد خود قرار دهید.
فصول سرد
به طور کلی، سرماخوردگی از پاییز تا اویل بهار شیوع بیشتری دارد. به همین دلیل، احتمال ابتلا کودک به سرماخوردگی در این فصلها بیشتر است؛ اما، احتمال دارد که کودک در هر فصلی به ویروس سرماخوردگی مبتلا شود.
به نقل از webmd.com :
نوزادان بسیاری از سرماخوردگی ها را تجربه می کنند زیرا سیستم ایمنی آنها هنوز برای مقابله با حدود 100 ویروسی که باعث این عفونت ها می شوند آماده نیست. ویروس سرماخوردگی زمانی که فردی که بیمار است سرفه یا عطسه می کند از طریق هوا پخش می شود. همچنین روی سطوحی مانند اسباب بازی ها و میزها فرود می آید. وقتی نوزادان این سطوح را لمس میکنند و سپس دستهای خود را در دهان میگذارند – که بسیار انجام میدهند – به ویروس سرماخوردگی یک راه آسان برای ورود میدهند.
نوزادان اغلب سرماخوردگی را در مهد کودک می گیرند. یا میتوانند آن را از برادران و خواهران بزرگتری که ویروس را از مدرسه به خانه آوردهاند – یا از بزرگسالانی که در تماس نزدیک با کسی بودهاند که باید از محل کار در خانه میماند، مبتلا کنند.
علائم سرماخوردگی در نوزاد
برخی علائم سرماخوردگی نوزاد که شایع هستند، شامل موارد زیر میشوند:
سرماخوردگی ممکن است در نوزادی که تازه متولد شدهاست، ایجاد شود. این نوع از سرماخوردگی، احتمال دارد از طریق مادر به نوزاد خود منتقل شود. در برخی موارد، هنگام ابتلا نوزاد به سرماخوردگی، ترشحات بینی بیش از حد میشود و به صورت آبکی و آبریزشی در میآیند.
همچنین، ممکن است این ترشحات به مرور به رنگ سبز و یا زرد تبدیل شوند. البته این تغییر رنگ، بخشی از فرایند بهبود عفونت نیز بشمار میرود و در همه موارد نشان از بدتر شدن بیماری نیست. احتمال دارد تب کمی نیز در هنگام سرماخوردگی در کودک رخ دهد. این فرایند، معمولاً بیانگر مبارزه بدن نوزاد با عفونت است.
سایر علائم ایجاد سرماخوردگی نوزاد عبارت است از:
- عطسه
- سرفه
- تب
- کاهش اشتها
- افزایش تحریکپذیری
- اختلال در فرایند خواب
- عدم توانایی در خوردن کامل شیر به دلیل گرفتگی بینی
لازم است تا والدین این نکته مهم را در نظر داشتهباشند که علائم مربوط به سرماخوردگی، شباهت زیادی با بیماریهایی همچون ذاتالریه و کروپ دارد. به همین دلیل، ضروری است علائم و نشانههای موجود در نوزاد را جدی بگیرید.
نکات قابل توجه سرماخوردگی نوزاد
سرماخوردگی نوزاد تا سنین قبل از یک سالگی، ممکن است چندین بار رخ دهد. به طور معمول، لازم است با توجه به علائم و نشانههای بیماری، اقداماتی صورت گیرد. در این صورت، سرماخوردگی در کودک به راحتی رفع خواهد شد. همچنین، لازم است تا به نکات زیر توجه نمایید:
- احتمال دارد تا سرماخوردگی در هر سنی و هر فصلی از سال برای افراد رخ دهد؛ بنابراین، در صورت ابتلا نوزاد به این بیماری جای هیچ نگرانی نخواهد بود.
- به طور معمول، آبریزش بینی در ابتدای تولد نوزاد، نشانگر بروز سرماخوردگی در اوست. به همین دلیل، در صورت مشاهده این مسأله، لازم است تا اقدامات لازم برای آن صورت گیرد.
اگر نوزاد شما کمتر از سه ماه دارد و علائم سرماخوردگی در آن مشاهده میشود، ضروری است تا به پزشک مراجعه نمایید.
عوارض سرماخوردگی در نوزاد
به طور معمول سرماخوردگی نوزاد با رعایت چندین نکته ساده برطرف خواهد شد؛ اما در صورتی که این مسأله جدی گرفتهنشود و اقدامات لازم صورت نگیرد، ممکن است عوارض خطرناکی را برای نوزاد ایجاد کند:
اوتیت میانی (عفونت حاد گوش):
اوتیت میانی، یکی از شایعترین عوارض سرماخوردگی بشمار میرود. این عفونت زمانی ایجاد میشود که ویروس و باکتری عامل سرماخوردگی، به پشت پرده گوش راه یابد. در این صورت، ممکن است باعث ایجاد عفونت در آن ناحیه شود.
ایجاد خس خس در سینه:
خس خس سینه یکی دیگر از عوارض سرماخوردگی نوزاد محسوب میشود. در واقع این بیماری حتی بدون وجود آسم در نوزاد، اتفاق میافتد. البته، در صورتی که کودک به آسم مبتلا باشد، سرماخوردگی میتواند آن را تشدید کند و حال کودک را بدتر نماید.
سینوزیت حاد:
اگر سرماخوردگی معمولی در نوزاد برطرف نشود، احتمال دارد که باعث ایجاد عفونت در سینوسها شود. این بیماری با نام سینوزیت حاد شناختهمیشود.
بروز سایر عفونتها:
سرماخوردگی، ممکن است باعث ایجاد عفونتهای دیگری نظیر برونشیت، ذاتالریه و یا کروپ شود. لازم است تا این عفونتها توسط پزشک متخصص بررسی و درصورت نیاز درمان شوند.
چه زمانی لازم است تا به پزشک مراجعه کرد؟
در بسیادی از موارد بروز سرماخورگی در نوزاد، به صورت یک مزاحمت است و در مدت زمان کوتاهی رفع میشود؛ زیرا، سیستم ایمنی کودک برای بلوغ کمی به زمان نیاز دارد. به طور معمول، در صورت ابتلا نوزاد به سرماخوردگی بدون عارضه، طی ۱۰ الی ۱۴ روز بهبود خواهد یافت. البته، نیاز است تا علائم و نشانههای کودک را در این مدت جدی بگیرید. اما، در موارد زیر، باید کودک را نزد پزشک ببرید تا بررسیهای لازم انجام شود:
- روند خیس شدن پوشک نوزاد مانند قبل نباشد.
- دمای بدن نوزاد بالاتر ۳۸ درجه سانتیگراد باشد.
- علائم ظاهر نشانگر گوش درد باشد.
- نوزاد به طور غیر معمول دارای تحریکپدیری بالایی باشد.
- چشمهای نوزاد به رنگ قرمز باشد و یا ترشحات زرد و سبز داخل چشم، مشاهده شود.
- نوزاد در فرایند تنفس مشکل داشتهباشد و یا در هنگام تنفس صدای خس خس به گوش برسد.
- کودک سرفه مداوم داشتهباشد.
- چندین روز ترشحات غلیظ و سبز رنگ داخل بینی مشاهده شود.
- کودک علائمی همچون گریههای غیر طبیعی و یا عدم تغذیه کافی داشتهباشد.
سخن پایانی
به دلیل وجود انواع مختلفی بیماری، بسیاری از والدین برای مراقبت از نوزاد خود نگران هستند. به عنوان مثال سرماخوردگی نوزاد که کمی قبلتر به آن پرداختیم، یکی از شایعترین بیماریهایی است که والدین را با نگرانی همراه میکند. اما، انجام اقدامات لازم توسط والدین و یا پرستار در منزل، باعث میشود تا این بیماری به راحتی و در مدت زمان کوتاهی از بین برود. از این رو، توصیه میشود در صورت مشاهد علائمی از سرماخوردگی در کودک، از افراد متخصص مشورت و راهنمایی بگیرید.
سوالات متداول
سرماخوردگی نوزاد چطور اتفاق میافتد؟
بیش از 200 نوع ویروس وجود دارد که میتواند نوزاد را دچار سرماخوردگی کند که البته اکثر این ویروسها به رشد سیستم ایمنی کودک کمک میکنند. همچنین سرماخوردگی در هر فصلی ممکن است برای نوزاد اتفاق بیوفتد.
نشانههای سرماخوردگی در نوزادان را چطور بشناسیم؟
تب، عطسه، سرفه، بیاشتهایی، نخوابیدن، بیقراری، سخت شیرخوردن نوزاد به خاطر بینی کیپ میتواند از نشانههای سرماخوردگی نوزاد باشد
چه زمانی برای سرماخوردگی نوزاد باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر با علائمی چون سرفه مداوم، اسهال، تنگی نفس، کهیر، کبودی اطراف لب یا دور ناخنها، استفراغ، خارش گوش یا بیقراری، نخوردن شیر مادر یا شیر خشک، تبی که بیشتر از ۵ روز طول بکشد، تغییر در حجم ادرار و وجود مخاط خونی در ترشحات بینی و دهان مواجه شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید
سیاه سرفه در کودکان چگونه است؟
سیاه سرفه، با سرماخوردگی شروع میشود، اما علائم میتوانند بعد از یک هفته تغییر شکل دهند. کودک ممکن است دچار سرفه شدید شود که نفس کشیدن را برای او سخت کند.
چه عواملی زمینه ساز سرماخوردگی در نوزادان می شود؟
سیستم ایمنی نابالغ، قرار گرفتن در معرض دیگر کودکان بیمار و فصول سرد سال
سرماخوردگی در نوزادان چه عوارضی دارد؟
عفونت حاد گوش، خس خس سینه، سینوزیت حاد، عفونت هایی از جمله ذات الریه، برونشیت و کروپ
چطور سرماخوردگی نوزاد را در خانه درمان کنید؟
مصرف مایعات فراوان، بینی کودک را ساکشن کنید و هوا را مرطوب نگه دارید.
