مرگ ناگهانی نوزاد؛ علل و پیشگیری

نوزادان به دلیل کوچک بودن عموما توانایی نگهداری از خودشان را ندارند. در این کودکان نیاز به توجه والدین است در برخی از موارد والدین برای نگهداری از نوزاد خود از پرستار کودک کمک می گیرند. اما به دلیل حساسیت این سن بیماری هایی که ممکن است برای نوزادان به وجود بیاید بسیار متنوع است. سندروم کودک تکان خورده، سندروم پانداس، سندروم مرگ ناگهانی، سندروم توره جز این دسته از بیماری ها است. شاید برای شما سوال شود. سندروم مرگ ناگهانی نوزاد و سندرم توره چیست؟

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد به مرگ کودک زیر 1 سال بدون هیچ علت خاصی گفته می شود. اما سندروم توره به اختلال رشدی عصبی در کودکان گفته می شود، که در سنین بالا تر رخ می دهد و معمولا با چند تیک ساده شروع می شود. با وجود اختلالات گفته شده در بالا به اهمیت محافظت و نگهداری از کودک در سنین پایین آشنا می شویم. شرکت سفیر آرامش در این مقاله  تلاش می کند تا شما را با سندروم مرگ ناگهانی نوزاد و ابعاد مختلف آن آشنا کند.

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا (SIDS)

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد عموما در کودکان زیر 1 سال بدون هیچ دلیل رخ می دهد، پس از بروز این اتفاق و حضور در پزشک قانونی و کالبد شکافی هیچ گونه دلیل قانع کننده ای برای این مرگ وجود ندارد. طبق تحقیقات انجام شده در آمریکا تعداد 1600 نوزاد سالانه براثر مرگ ناگهانی نوزاد، جان خود را از دست می دهند. در این میان 900 کودک در اثر سهل انگاری و خفگی در خواب جان خود را ا دست می دهند. اما تنها خفگی هنگام خواب دلیل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد نیست و حدود 1200 نوزاد جان خود را بدون هیچ دلیل خاصی در خواب از دست داده اند.

طبق بررسی های انجام شده تعداد زیادی از سندروم مرگ ناگهانی نوزادان بین ساعت 8 شب تا 8 صبح اتفاق می افتد. که به آن مرگ در تخت خواب هم می گویند. البته این امارها بدین معنا نیست که تمامی مرگ ها در نوزادان هنگام خواب است، بلکه حدود 15 الی 20 درصد از مرگ و میر نوزادان در مهد کودک و محیط های کم خطر رخ می دهد.

چرا مرگ ناگهانی نوزاد رو به افزایش است؟

بر اساس گزارشات داده شده سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در برخی از کشورها و مناطق در حال افزایش است. این کشور ها به ارائه برنامه هایی برای آگاهی و انجام اقداماتی برای جلوگیری از این اتفاق روی اوردند. این اتفاق عموما در کشورهای محروم به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی و ضعیف بودن بیشتر کودکان اتفاق می افتد. همچنین این اتفاق ادر کشورهایی که مصرف سرانه سیگار در آن ها نسبت به دیگر کشورها بیشتر است ، احتمال وقوع بیشتری دارد. زیرا مصرف سیگار در دوران بار‌داری و زمانی که کودک به دنیا می آید با افزایش احتمال به دنیا آمدن کودک نارس با وزن کم ارتباط مستقیم دارد.

انواع سندروم ناگهانی نوزاد

کودکان بسیار آسیب پذیر و در معرض بیماری ها و مشکلان خاص هستند. مرگ خاموش نوزادان از آن جهت که بسیار ناگهانی است، ممکن است بسیار ناراحت کننده و عذاب آور باشد. سندروم مرگ ناگهانی نوزاد دو نوع مختلف دارد، که در ادامه به توضیح آن می پردازیم:

• نوع اول سندرمی است که بدون دلیل خاص در کودکان زیر 1 سال رخ می دهد و بدون دلیل خاصی است. کودکان 2 الی 4 ماهه بیشتر در معرض این نوع از سندروم هستند.
• نوع دوم مرگ ناگهانی نوزاد به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی در هنگام خواب رخ می دهد. این اتفاق ممکن است در اثر غلتیدن، مکان نادرست پتو، غلتیدن والدین و….. به سمت کودک رخ دهد.

علل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

مرگ خاموش نوزادان عموما در سنین 2 الی 4 ماه بیشتر رخ می دهد. در این سن کودک توانایی مراقبت از خود را ندارد، اما لازم به ذکر است که سندروم مرگ ناگهانی نوزاد عموما بدون دلیل و ناگهانی رخ می دهد به جز زمانی که کودک در اثر خفگی در خواب می میرد. ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که علل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد چیست؟ مرگ ناگهانی نوزاد دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم:

1. عوامل زیستی: نوزادانی که با مشکلاتی در سیستم عصبی یا تنفسی متولد می‌شوند، ممکن است در معرض خطر بالاتری قرار داشته باشند.
2. عوامل محیطی: خوابیدن نوزاد در وضعیت‌های خطرناک مانند خوابیدن به روی شکم یا در کنار یک بزرگتر می‌تواند خطر SIDS را افزایش دهد.
3. عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی خطر مرگ خاموش نوزاد ممکن است مهم باشد، زیرا برخی از نوزادان ممکن است به دلایل ژنتیکی به این سندروم مستعدتر باشند.
4. عوامل اجتماعی و اقتصادی: نوزادانی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی پایین‌تر به دنیا می‌آیند، در معرض خطر بیشتر SIDS هستند.
5. دود سیگار: قرار گرفتن نوزاد در معرض دود سیگار، چه قبل و چه بعد از تولد، می‌تواند خطر SIDS را افزایش دهد.
6. زایمان زودرس: نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند یا وزن کم دارند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. به عبارت دیگر احتمال بروز مرگ ناگهانی نوزاد، در کودکان نارس بیشتر از دیگر کودکان است.

ارتباط SIDS در نوزادان با قنداق کردن

شاید یکی از دلایل منع والدین از قنداق کردن نوزادان، سندروم مرگ ناگهانی نوزاد باشد. شاید بپرسید ارتباط بین قنداق کردن نوزاد با سندروم مرگ ناگهانی نوزاد چیست؟

گرم کردن بیش از حد نوزاد، چه با قنداق کردن باشد و چه با نزدیک کردن آن ها به بخاری یا استفاده از پتوهای ضخیم می تواند بسیار خطرناک باشد. بالا رفتن دمای بدن نوزادان بیش از حد معمول می تواند خطر مرگ ناگهانی نوزاد را تا چند برابر افزایش دهد.

رابطه بین خواب و مرگ خاموش نوزاد

عموما تنها دلیلی که خواب ممکن است سبب مرگ و یا از دست دادن نوزاد شود، سهل انگاری والدین است. بیشتر کارشناسان تاکید می کنند که کودکان را تا چند ماه اول در تخت خواب خود نخوابانید و برای این منع عموما دلایل قانع کننده ای هم ارئه می دهند. زیرا ممکن است که در تختخواب والدین دما بیشتر از حد انتظار بالا برود و همچنین وسایل در دسترس نرم زیادی برای خفگی کودک وجود دارد. همچنین شرایطی را ذکر می کنند که به هیچ عنوان نباید نوزادان را در تخت خود خواباند:

• کودکان زیر 4 ماه باید جداگانه و در تخت خود بخوابند
• نباید نوزادان در محیطی که در معرض دود سیگار یا فرد سیگاری باشد بخوابند.
• باید فردی که در کنار کودک می خوابد، هشیار باشد.
• تمامی مراحل خواباندن کودک باید توسط والدین کودک انجام شود.
• خوابیدن در تخت با تشک نرم و مواج ممنوع است.
• خواباندن نوزاد بر روی کاناپه ممنوع است.
• خواباندن نوزاد در تخت با بالشت های زیاد ممنوع است.
• خواباندن نوزاد در کنار پتو یا لحاف سنگین ممنوع است.

به نقل از سایت mayoclinic:

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، مرگ غیرقابل توضیح یک نوزاد است. نوزاد معمولا کمتر از یک سال سن دارد و به نظر می رسد سالم است. اغلب در هنگام خواب اتفاق می‌افتد. سندرم مرگ ناگهانی نوزاد نیز به عنوان SIDS شناخته می شود. بعضی اوقات به آن مرگ گهواره می گویند زیرا نوزادان اغلب در گهواره خود خواهند مرد.
علت SIDS ناشناخته است. اما ممکن است ناشی از مشکلاتی در ناحیه‌ای از مغز نوزاد باشد که تنفس و بیدار شدن از خواب را کنترل می‌کند.

روش های جلوگیری از سندروم مرگ ناگهانی نوزاد

از آنجایی که هیچ دلیل قانع کننده ای برای مرگ خاموش نوزاد وجود ندارد. هیچ راه تضمین شده ای برای جلوگیری از این سندرم وجود ندارد. ولی شما می توانید با انجام و پیروی از توصیه ها احتمال این خطر را کاهش دهید. بیشتر این توصیه ها به برقراری ایمنی نوزادان در هنگام خواب و جلوگیری از خفگی و فشرده شدن گلو انجام می شود. در ادامه برخی از روش های پیشگیری سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را برای شما عنوان می کنیم:

• نوزاد خود را به پشت بخوابانید:
  یکی از مهم ترین کارها برای محافظت از کودکان، پوزیشن مناسب کودک هنگام خواب است. خوابیدن نوزاد به پشت احتما اینکه نوزاد بیشتر گرمش شود و تنفس مناسبی نداشته باشد، بیشتر است.
• نوزادتان را به پهلو نخوابانید:
  به پهلو خواباندن نوزاد، سبب می شود که نوزاد به راحتی روی شکم بیوفتد. هنگامی که نوزاد توانایی غلط زدن پیدا کرد، دیگر نباید نگران پوزیشن خواب کودک بود. فقط باید از ایمنی تخت هنگام خواب مطمئن شوید.
• تشک و ملافۀ نوزاد را با دقت انتخاب کنید:
  در هنگام خواب باید از یک تشک سفت و بدون بالشت برای نوزاد استفاده کرد. برای کاهش مرگ ناگهانی نوزاد باید از در دسترس قرار دادن اسباب بازی در تشک خودداری کرد. از قرار دادن دو تشک در تخت نوزاد خودداری کنید و تنها از یک تشک سفت و زیر انداز ضد آب چسبیده به تشک استفاده کنید.
• از قرار دادن بالش‌ در تخت پرهیز کنید:
  از قرار دادن بالشت در تخت نوزاد جلوگیری کنید. قرار دادن بالشت قبل از 6 ماهگی در زیر سر کودک هنگام خواب خطر مرگ خاموش نوزاد را افزایش می دهد.
• از پتوها استفاده نکنید:
  استفاده از پتو در بیشتر مواقع سبب افزایش دمای غیر معمول کودک می شود. دمای نرمال برای کودکان بین 24 تا 37 است. بالا رفتن دما بیش از این میزان ممکن است سبب  SIDS شود.

توصیه هایی در مورد SIDS در نوزادان

درست است که مرگ خاموش در نوزادان علت خاصی ندارد، اما در مقالات علمی روش ها و توصیه هایی برای کاهش خطر مرگ ناگهانی نوزاد ارائه شده است با رعایت این توصیه ها شما تا حد زیادی می توانید خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش دهید.

• از خواب طولانی در جایی غیر از تخت خودداری کنید .
• با نوزادتان در یک اتاق و جداگانه بخوابید.
• همراه نوزادتان در تخت نخوابید.
• از گرم کردن زیاد نوزاد خودداری کنید.
• برای تمام مراقبت‌های بارداری به پزشک مراجعه کنید.
• در بارداری دخانیات مصرف نکنید.
• مشروبات الکلی ننوشید.
• نوزاد خود را از دود سیگار محافظت کنید.
• تمام واکسن‌های ضروری نوزاد را بزنید.
• به نوزادتان شیر خودتان را بدهید.
• شیردهی را در محل امنی انجام دهید .
• دوقلوها را در یک تخت نخوابانید.

سخن آخر

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا با اختصار SIDS به مرگ ناگهانی و بدون هیچ گونه دلیل نوزاد گفته می شود. مرگ خاموش نوزاد یکی از علل شایع مرگ در نوزادان است. مرگ ناگهانی نوزاد ممکن است در اثر خفگی در رختخواب هم اتفاق بیوفتد که با رعایت نکات و توصیه های انجام شده به راحتی می توان از ان جلوگیری کرد. موسسه سفیر آرامش با تخصص چندین ساله در ارائه خدمات به خانواده ها می تواند با حضور پرستار کودک متخصص به شما در نگهداری از کودکان کمک کند.

سوالات متداول

1. سندروم مرگ ناگهانی نوزاد چیست؟

مرگ خاموش نوزاد به مرگ ناگهانی و بدون علت خاص در کودکان زیر 1 سال گفته می شود.

2. آیا احتمال بروز مرگ ناگهانی نوزاد زیاد است؟

اختمال بروز سندروم مرگ ناگهانی نوزاد برای همه وجود دارد. اما در افرادی که دلایل زمینه ای یا وراثتی دارند بیشتر است.

3. علت مرگ خاموش نوزاد چیست؟

مرگ ناگهانی نوزاد جز بیماری هایی است که علت خاصی ندارد، اما می تواند عواملی در بروز این مشکل کمک کننده باشد. این عوامل عبارت است از: وراثت، مصرف سیگار توسط والدین، تولید نوزاد به صورت نارس.

4. برای جلوگیری از مرگ نوزاد هنگام خواب باید چه اقداماتی انجام داد؟

برای جلوگیری از مرگ نوزاد هنگام خواب باید از قرار دادن وسایل اضافه، پتو، بالشت، تشک نرم در تخت خواب او جلوگیری کرد.

5. تاثیر خواباندن نوزادان را به پشت برای جلوگیری از مرگ ناگهانی نوزاد چیست؟

این ایمن ترین وضعیت برای خوابیدن نوزادان سالم است. اگر نوزادان به پهلو یا شکم بخوابند، احتمال مرگ ناشی از SUDI از جمله SIDS و حوادث مرگبار خواب بیشتر است.

6. پوشاندن سر یا صورت نوزادان در هنگام خواب برای جلوگیری از مرگ ناگهانی نوزادن چیست؟

کودک را پایین تخت خواب قرار دهید، به طوری که پاهای او نزدیک به انتهای تخت باشد. ملحفه‌های تخت را به‌طور محکم در زیر تشک قرار دهید  تا نتوانند سر کودک را بپوشانند. می توانید به جای پتو از یک کیسه خواب نوزاد  استفاده کنید.

7. خواباندن نوزاد روی کاناپه یا زیر پتوهای بزرگ برای جلوگیری از مرگ ناگهانی نوزادان چه تاثیری دارد؟

خوابیدن روی مبل ، با یا بدون شخص دیگر ، برای نوزادان بسیار خطرناک است. همچنین از ملافه های موقت مراقبت کنید. موقعیت‎هایی که ممکن است کودک در خطر باشد شامل قرار گرفتن بین تشک و دیوار، گیر کردن بین بالش ها یا کوسن ها یا سر خوردن زیر پتوهای بزرگ است.

8. پوشاندن لباس گرم مناسبی برای جلوگیری از مرگ ناگهانی نوزادان چیست؟

یک نکته مهم در مورد پوشاک کودک در هنگام خواب این است که ابتدا به این فکر کنید که خودتان در این دمای اتاق چه لباسی را در رختخواب می‎پوشید و از آن به عنوان راهنما استفاده کنید.