یادگیری بریل در کودکان نابینا فرآیند نسبتا دشواری است که بهتر است والدین قبل از اینکه کودک نابینا خواندن خط بریل را یاد بگیرد، مراحلی را برای آماده شدن کودک انجام دهند. یادگیری خواندن در واقع از بدو تولد آغاز می‌شود. این فرایند شامل توسعه مفاهیم اساسی شناختی، مهارت‌های حرکتی، زبان، ارتباطات و موارد دیگر است. کودکانی که خواندن بریل را توسط معلم یا پرستار کودک خود می‌آموزند باید مهارت‌های حرکتی ظریف و تشخیص لمسی خود را نیز رشد دهند. قبل از هرچیزی بهتر است در مورد خط بریل بیشتر بدانیم.
آموزش خط بریل
خط بریل نوعی سیستم چاپی برای زبان نوشتاری است که توسط لویس بریل ابداع شد. او در سن 4 سالگی دراثر سانحه‌ای نابینا شد اما از آنجا که کودکی بسیار باهوش بود وقتی سرباز فرانسوی اختراع خود را که نوشتن شبانه نام داشت نزد بریل و هم‌شاگردی‌های او آورد بریل تنها کسی بود که بسیار سریع توانست آن را بخواند و بعد از آن در سن 15 سالگی خط بریل خود را اختراع کرد. اما تا قبل از مرگ خود تمام تلاش‌هایش برای رسمی شدن خط بریل ناکام ماند و در سن 43 سالگی فوت شد.
اما به دلیل استقبال بی‌نظیر دیگر نابینایان به دلیل آسودگی در زبان آن، شانزده سال بعد از مرگ لویس بریل در سال 1868 خط بریل به‌عنوان الفبای جهانی در تمام جهان ثبت شد.
آماده سازی کودک برای یادگیری خط بریل
اگر والدینی هستید که کودک نابینا دارند، ممکن است آموزش خط بریل به این کودک به نظر طاقت فرسا باشد، اما با رعایت ده نکته اساسی برای آماده سازی کودک برای یادگیری خط بریل می‌توانید تا حدودی این مشکل را حل کنید. همان‌طور که می‌دانید اگر کودک نتواند با نقص عضو کنار بیاید مشکلات بسیار در آینده برای او رخ خواهد داد، علت تاخیر در تکلم کودکان نیز می‌تواند نابینایی کودک نیز باید برای همین بهتر است کودک خود را قوی و آمده بار بیاورید.
1. در معرض همیشگی کودک با خط بریل
به یاد داشته باشید کودکانی که از بینایی کامل برخوردار هستند قبل از شروع به خواندن، میلیون ها کلمه را می‌بینند. کلمات چاپ شده در همه جا وجود دارد: روی جعبه‌های غذا، شامپو، خمیر دندان، روزنامه، مجله، کتاب‌هایی که در خانه، مغازه‌ها و تلویزیون دیده می‌شود.
این یک تمرین برای مواجهه با کلمات است که درست قبل از اینکه کودک شروع به یادگیری رسمی خواندن انجام دهد، به‌کار می‌گیرد. بسیار مهم است که کودک نابینا نیز در محیط زندگی خود در معرض خط بریل باشد. اشیا موجود در خانه باید با بریل برچسب گذاری شوند و هر کودکی باید امکانات مطالعه با بریل را در هر کجا که می‌تواند پیدا کند، در دسترس داشته باشد.
2. یادگیری بریل با تقویت مهارت‌های حرکتی یا دستی
کودک خود را تشویق کنید که انواع مختلف ظروف را باز و بسته کند و انواع اتصال دهنده‌ها را روی لباس (دکمه‌ها، دستگیره‌ها، زیپ‌ها و غیره) را بررسی کند. از کودک خود بخواهید تا به کارهای آشپزی مانند هم زدن غذا، چشیدن غذا با نظارت مراقبین، خرد کردن و ریختن موادغذایی کمک کند. اگرچه این موارد برای یادگیری خواندن مهم به نظر نمی‌رسند، اما مهم هستند.
3. تشویق کودک به طبقه بندی اجسام
از کودک خود بخواهید انواع مختلف مواد و اشیاء مانند دکمه‌ها، حبوبات، مغزها، سکه‌های مختلف را مرتب کند. همچنین بهتر است از کودکتان بخواهید که براساس شکل، اندازه یا جنس اشیا مختلف را از هم تفکیک کند. برای درک بهتر انجام این کار توسط والدین جا دارد خاطره‌ای از لویس بریل تعریف کنیم.
بریل در کودکی خود وقتی 6 ساله بود همراه با پدرش به کارگاه چرم‌سازی‌شان رفتند و پدر او از بریل خواست تا بریل کلاه‌های چرمی را براساس حجم آن‌ها به سه دسته متوسط، کوچک و بزرگ تقسیم کند. اما هنگامی که پدر بریل برگشت صحنه‌ای عجیبی دید که بریل از اساس رنگ هم نیز آن‌ها را جدا کرده است. وقتی از او پرسید بریل پاسخ داد که رنگ قهوه‌ای نرم، کلاه‌های سیاه زبرتر و قرمزها بافت منظم‌تری داشتند.
به نقل از سایت pathstoliteracy:
قبل از اینکه کودکان برنامه‌درسی رسمی نوشتن بریل را شروع کنند، باید بتوانند هربار حداقل چند دقیقه در آن شرکت کنند. آن‌ها همچنین باید بتوانند انگشتان و شست خود را جدا کرده و هرکدام را جداگانه و محکم فشار دهند. (مدل سازی با خاک رس و دست‌کاری سایر مواد هنری می تواند قدرت دست را افزایش دهد. از آهنگ‌ها و شعرهای کودکان می‌توان برای آموزش نامگذاری انگشتان خود به آن‌ها استفاده کرد. اگر این‌ها در دسترس نباشد، معلمان می‌توانند خود آیات ساده اختراع کنند.) اگر بچه‌ها قبلاً تجربه‌ای با خط بریل و نمادهای لمسی دارند، وانمود می‌کنند که کتاب‌های لمسی می‌خوانند و زمانی که کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان به خواندن و نوشتن خط بریل مشغول هستند، کمک می‌کند.
4. تشویق به قصه گویی
رمزگشایی بریل تنها بخشی از فرایند یادگیری خواندن است. توسعه زبان نیز مهم است. از فرزندتان بخواهید که به شما بگوید امروز چه کاری انجام داده است. از او بخواهید پنج موردی را که در بازار خریده است، ذکر کند. از او بپرسید دیروز در مدرسه چه کار کرده است؟ اولین کاری که کرد وقتی از خواب بیدار شد چه بود؟ بعدش چه اتفاقی افتاد؟ او قبل از خواب چه کار کرد؟ کودک را عادت به تعریف کردن روزمره خود دهید.
5. درک موقعیت و جهت گیری مکانی
مفاهیم موقعیتی مانند بالا، پایین، جلو، عقب، کنار، بالا، وسط، پایین، چپ، وسط و راست را با کودک خود تمرین کنید. از او بخواهید این موارد را روی خودش نشان دهد مثلا به او بگویید: فنجان را پشت سرت بگذار.
سپس از او بخواهید که این کار را با در نظرگرفتن دو شی انجام دهد مثلا بگویید: کتاب را بالای میز قرار بده. همچنین می‌توانید از او بخواهید که به جهت‌های مختلف در یک سطح اشاره کند. مانند قسمت پایین سمت چپ صفحه را به شما نشان دهد.
6. شمارش را تمرین کنید
در طول روز چیزهای مختلف را بطور طبیعی بشمارید. تعداد پیراهن‌های موجود در سبد لباسشویی، تعداد چنگال‌های ظرفشویی، مراحل رفتن از یک مکان به مکان دیگر را بشمارید. تعداد افرادی را که می‌خواهند برای شام پشت میز بنشینند بشمارید. سپس صندلی‌ها و ظروف نقره ای را بشمارید. یک بشقاب را به هر مکان و یک فنجان را با هر بشقاب اختصاص دهید.
از کودک خود بپرسید که چند ظرف در روی میز غذا وجود دارد. به عنوان مثال، هشت قاشق به او بدهید و بپرسید، چند قاشق دارد؟ بعد تعداد بیشتری از وسایل را به او بدهید و از او بخواهید یک مجموعه کوچکتر درست کند. به عنوان مثال، 10 مهره به او بدهید و از او بخواهید شش عدد از آن‌ها را به شما بدهد که این شمارش‌ها تاثیر زیادی بر یادگیری بریل می‌گذارد.
7. تقویت تشخیص لمسی برای آموزش خط بریل
کتاب‌های لمسی که با استفاده از بریل نوشته شده‌اند را در اختیار کودک قرار دهید تا کودک را در معرض موارد مختلف لمسی قرار دهد. در مرحله بعدی، با کشیدن تک سلول‌هایی که یکسان هستند، با یک حرف متفاوت، تمرین رسمی‌تری به کودک خود بدهید.
به عنوان مثال، می‌توانید با استفاده از خط بریل این الگو را برای کودک تهیه نمایید a ، a ، a ، a ، a ، l ، a ، a ، a .
از کودک خود بخواهید کلمه متفاوت را پیدا کند. نام او را بر اساس اصول بریل بنویسید و کلمه اضافه دیگری را در آن قرار دهید و از او بخواهید آن را پیدا کند.
به عنوان مثال، احمد ، احمد ، احمد ، احمد ، سارا ، احمد ، احمد ، احمد. با بهتر شدن مهارت لمسی او می‌تواند این کار را به راحتی انجام دهد. از فرزند خود بخواهید تا داستانی درباره یک واقعه را برای شما تعریف کند. آنچه او برای شما می‌گوید را به صورت خط بریل یادداشت کنید و سپس از او بخواهید که بارها و بارها با صدای بلند با شما آن را بخواند.
این کار به او کمک می‌کند تا درک کند که کد بریل با معنی همراه است و هر کلمه بریل در یک صفحه با یک کلمه گفتاری مطابقت دارد. اینکار همچنین راهی برای ایجاد انگیزه در ایجاد کتاب‌های شخصی یا داستان‌هایی متعلق به خود اوست که به یادگیری بریل کمک شایانی می‌نماید.
9. تشویق کودک به نوشتن
خواندن و نوشتن در هنگام توسعه مهارت‌های سواد آموزی هر دو باید با هم پروش یابند. کودکان بینا خیلی قبل از اینکه شروع به نوشتن حروف واقعی نمایند با استفاده از مداد رنگی و ماژیک خط خطی را تمرین می‌کنند. به همین ترتیب، کودکانی که در حال یادگیری خط بریل هستند باید با استفاده از بریل نویس یا صفحات مخصوص نابینایان و قلم روی کاغذ علامت‌گذاری کنند.
10. یادگیری بریل با کتابخوانی روزانه
مهم است که هر روز با او داستان بخوانید. اگر در دسترسی به کتاب‌های بریل مشکلی دارید، می‌توانید با انجمن نابینایان که نزدیک شما هستند تماس بگیرید. قرار گرفتن در محیط آموزشی خط بریل به طور کلی مهم است، اما برای کودک شما نیز به همان اندازه مهم است که درک کند که بریل یک کد برای زبان گفتاری است. شنیدن داستان هایی که با صدای بلند خوانده می‌شوند راهی عالی برای شروع این روند است زیرا باعث ایجاد علاقه مادام‌العمر به مطالعه می‌شود.
سوالات متداول
1. خط بریل چیست؟
خط بریل یک سیستم لمسی خواندن و نوشتن برای افراد نابینا است که در آن نقاط برجسته حروف الفبا را نشان می دهد. همچنین دارای معادل هایی برای علائم نگارشی است و نمادهایی را برای نمایش گروه بندی حروف ارائه می دهد.
2. چگونه آموزش خط بریل را شروع کنم؟
به فرزندتان امکان اینکه همه جا دسترسی به آموزش خط بریل دارد بدهید و تمرین های زیادی را برای توسعه مهارت های حرکتی یا دست ارائه دهید. همچنین فرزندتان را تشویق کنید و از کودکتان بخواهید داستان گفتن را تمرین کند.
3. بهترین راه برای یادگیری در خط بریل چیست؟
افراد مبتلا به اختلال بینایی خواندن خط بریل را با لمس یاد می گیرند. در حالی که برخی خواندن خط بریل را با استفاده از نوک انگشت اشاره خود یاد می گیرند، برای بسیاری بهترین راه استفاده از نوک انگشت اشاره در هر دو دست یا استفاده از چندین انگشت است.
4. از چه سنی می توان آموزش خط بریل را شروع کرد؟
بسیاری از پیشنهادات موجود در پیوند بالا “فعالیت های بریل برای کودکان خردسال” را می توان برای کودکان 3 ساله استفاده کرد.
