شستشوی نوزاد در خانه چگونه انجام می‌شود؟ شستشوی نوزاد در خانه یکی از مهم‌ترین آموزش‌هایی است که والدین به‌خصوص مادران باید به خوبی یاد بگیرند. چراکه این کار اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما نیازمند رعایت نکات ایمنی، بهداشتی و روانشناختی برای کودک است. آموزش شستن نوزاد یک روزه یکی از آموزش‌های لازم و ضروری برای هر مادر جوان است که در این نوشته از موسسه پرستاری سفیر آرامش قصد داریم به شرح نکات آن بپردازیم. در کنار این راهنمای جامع، برای شستن نوزاد به نحو احسن می‌توانید از پرستاری کودک مجموعه نیز کمک بگیرید. نوزادان در طول دوران جنینی در مایع آمنیوتیک زندگی می‌کنند و از هر آلودگی به دور هستند. اما از زمان تولد در معرض هزاران عامل آلوده‌کننده قرار می‌گیرند و نیاز به استحمام دارند.
اگرچه این فرآیند شستن نوزاد میتواند مثل یک آب بازی شیرین، شاد و مهیج باشد. اما به علت ناآگاهی که در مورد طریقه شستن نوزاد یک روزه وجود دارد، گاها این کار مثل یک کابوس وحشتناک مادر را می‌ترساند. مادر با خود فکر می‌کند اگر کودک لیز بخورد چه؟! اگر به خوبی تمیز نشود؟ اگر هنگام شستشو آب یا مواد شوینده آسیبی به آن برسانند چه کار کنم؟
به نقل از سایت nhs:
هرگز کودک خود را حتی برای یک ثانیه هم که شده در حمام تنها نگذارید.
اجازه ندهید کودکان بزرگتر شما در حمام از کودک شما مراقبت کنند. نوزادان درهرسنی باید همیشه در حین حمام تحت نظارت بزرگسالان باشند.
نیازی نیست که نوزادتان را هرروز حمام کنید، اما اگر واقعاً از آن لذت می‌برد، دلیلی وجود ندارد که این کار را نکنید.
بهتر است نوزادتان را بلافاصله بعد از غذا خوردن یا زمانی که گرسنه و خسته است حمام نکنید. مطمئن شوید اتاقی که آن‌ها را در آن حمام می کنید گرم باشد.
هرچیزی را که نیاز دارید دم دستتان داشته باشید: حمام کودک یا ظرف شستشوی تمیز پر از آب گرم، 2 حوله، یک پوشک و لباس تمیز و پشم پنبه.
طریقه شستن نوزاد یک روزه
در واقع طریقه شستن نوزاد یک روزه آنچنان که فکر می‌کنید هم دشوار نیست و تنها نیاز به دقت و تمرکز دارد، اما شما می‌توانید از افراد باتجربه برای انجام امور نوزاد خود استفاده کنید، تا زمانیکه کودک بند ناف خشک نشده بر بدن دارد، غوطه‌ور کردن آن در آب وان و لگن چندان الزامی نمی‌باشد. طریقه شستن نوزاد یک روزه در این حد کفایت می‌کند که مادر اسفنج یا حوله نرمی را با آب گرم خیس کند و بر دست و روی نوزاد بکشد. اما در نواحی تناسلی هنگام تعویض پوشک شستشوی کامل آن قسمت بدن لازم است تا خطر عفونت و بیماری ها از نوزاد دور شود.
توجه داشته باشید که شستن نوزاد در خانه وقتی که ۶ تا ۱۲ ساعت از تولد آن می‌گذرد، به هیچ عنوان نشانه پاکیزگی نیست. بلکه عین حماقت است. چراکه در این زمان بدن کودک ضعیف بوده و نسبت به دمای آب میتواند حساس باشد. اینگونه کودک با استحمام زودهنگام و غوطه‌ور شدن در آبی که نسبت به بدن خود سرد است، بیمار می‌شود.
زمان اولین حمام نوزاد معمولاً باید حداقل ۲۴ ساعت پس از تولد انجام شود، چراکه در این مدت، نوزاد هنوز توانایی تنظیم دمای بدن خود را به‌طور کامل ندارد و حمام زودهنگام میتواند باعث افت دما یا کاهش قند خون او شود. همچنین، لایه‌ای چرب و محافظ به نام «ورنیکس» روی پوست نوزاد وجود دارد که خاصیت آنتی‌باکتریال دارد و شستن آن بلافاصله پس از تولد، ممکن است از کودک در برابر میکروب‌ها محافظت کمتری کند. علاوه‌بر این، به‌تأخیر انداختن حمام باعث تقویت پیوند عاطفی بین مادر و نوزاد و تسهیل در شیردهی نیز می‌شود. اگر به هر دلیل امکان تأخیر تا ۲۴ ساعت وجود نداشت، حمام کردن نوزاد نباید زودتر از ۶ ساعت اول زندگی او انجام گیرد. به همین دلیل، اکثر پزشکان و مراکز درمانی توصیه می‌کنند زمان اولین حمام نوزاد را با دقت انتخاب کرده و از شستن سریع او خودداری شود.
استحمام نوزاد چند بار در هفته است؟
از زمانی که بند ناف خشک شده کودک افتاد و نوزاد دچار زردی کودک نشد، می‌توان او را به طور کامل به حمام برد و با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی از هر آلودگی پاکیزه نمود. اما یکی از سوالات مهم و پرتکرار مادران این است که استحمام نوزاد چند بار در هفته است؟ درواقع پاسخ این سوال فرد به فرد فرق می‌کند. اما به‌طورکلی بدن هیچ نوزادی در ماه‌های اول تولد آنچنان کثیف نمی‌شود که نیاز به حمام هر روزه داشته باشد. بلکه شستن نوزاد بعد از مدفوع برای جلوگیری از بیماری‌ها کفایت می‌کند.
استحمام کامل را می‌توان دو یا سه روز در هفته انجام داد که معادل آن، یک روز درمیان می‌شود و برای تمیز ماندن کودک واقعا کفایت می‌کند. در این فاصله چند روزه هم پاک کردن دست و صورت نوزاد با حوله مرطوب میتواند آلودگی‌های کوچک هنگام خوردن غذا و یا حتی مواقع دیگر مانند شیردهی به نوزاد در شب را برطرف کند.
اگر این سوال در ذهن شما هم ایجاد شده که شستن نوزاد در صبح بهتر است یا شب؟ باید بدانید که این تاثیر چندانی در خواص حمام و کیفیت شستشو ندارد. مهم این است که زمانی برای شستن نوزاد در خانه انتخاب شود که مادر از آرامش و انرژی کافی برخوردار باشد. البته حمام آب گرم در شب باعث خواب بهتر و راحت‌تر نوزاد می‌شود و استحمام صبح زود که در اوج انرژی کودک است، بیشتر حکم آب بازی و سرگرمی را دارد.
مراحل شستشوی نوزاد در منزل
مراحل شستشوی نوزاد در خانه، کل پروسه شستشو، از آماده کردن وسایل تا پوشاندن لباس‌های نوزاد را شامل می‌شود. توجه داشته باشید که پیش از طی کردن مراحل شستن نوزاد در منزل، تهیه یک وان کودک یا لگن میتواند بسیار کارآمد و کمک‌کننده باشد. چراکه شستشوی کودک در دست میتواند دشوار و خطرناک باشد. و شستشوی آن در سینک ظرفشویی نیز کودک را با خطر لیز خوردگی و آلودگی مواجه می‌کند. در حمام دادن نوزاد، نکته اصلی این است که بدن لطیف و حساس او به‌گونه‌ای شسته شود که نه دچار آسیب شود و نه در معرض سرماخوردگی و عفونت قرار گیرد.
در ادامه مراحل شستشوی و حمام کردن نوزاد آورده شده است.
- آماده کردن حوله، لباس و پوشک برای نوزاد پیش از حمام الزامی است. چراکه تاخیر در پوشاندن لباس میتواند باعث سرما خوردن نوزاد شود.
- یک اسباب بازی بادی پلاستیکی در حمام در سرگرم کردن نوزاد هنگام شستشو تاثیر به سزایی دارد. همچنین یک فنجان خالی کمک می‌کند با ریختن آب گرم بر بدن نوزاد از لرز و سرماخوردگی آن جلوگیری شود.
- برای شستشوی پوست لطیف نوزاد استفاده از لیف‌های زبر و هر نوع صابونی مجاز نمی‌باشد. بلکه باید با تهیه صابون نوزاد و همچنین اسفنج یا لیف نرم مخصوص کودک، از پوست وی محافظت کرد.
- برای پیشگیری از سرماخوردگی نوزاد، الزامی است که پیش از استحمام محیط اتاق و همچنین حمام را گرم نمود.
- توجه داشته باشید که برای شستشوی بدن نوزاد الزاما نیازی به کف زیاد و سابیدن پوست نیست. چراکه بدن نوزاد اصلا نیازی به جرم زدایی ندارد. بلکه با آغشته کردن دست یا یک لیف لطیف به صابون نوزاد، بدن او به خوبی تمیز می‌شود.
- همچنین برای شستشوی پوست سر می‌توان از شامپو بچه، لیف نرم و دست استفاده کرد و چربی‌های احتمالی بین موها را برطرف نمود.
در نهایت با آبکشی مناسب، خشک کردن با دقت و پوشاندن لباس به نوزاد پروسه شستشو اتمام می‌یابد و کودک تر و تمیز و پر انرژی آماده فعالیت‌های بعدی می‌شود!
از نکات مهم در نظافت کودک، نحوه شستن نوزاد بعد از مدفوع است. در این مرحله، پاکیزگی کامل ناحیه تناسلی اهمیت زیادی دارد. توجه داشته باشید که برای شستن مدفوع نوزاد در سینک ظرفشویی به طور جد خودداری کنید. زیرا این کار علاوه بر اینکه بر خلاف بهداشت و نظافت منزل بوده، علاوه بر اینکه امان لیز خوردن بچه درون سینک وجود دارد که همین امر میتواند باعث بروز حوادث و عوارض اجتناب پذیری در نوزادان و کودکان شود. سعی کنید برای طی کردن مسیر نحوه شستن نوزاد بعد از مدفوع حتما از لگن ها مخصوص استفاده کنید تا از بروز حوادث ناگهانی جلوگیری کنید.
سوالات متداول
چطور نوزاد را حمام کنیم؟
ابتدا اتاق را گرم کنید، سپس بدن نوزاد را با آب ولرم و لیف نرم بشویید. حواستان به دمای آب باشد و حتماً از صابون‌های مخصوص کودک استفاده کنید.
روش درست و اصولی در حمام کردن نوزاد چیست؟
از پارچه مرطوب شده برای شستن صورت آن‌ها استفاده کنید و حواستان باشد آب به چشم یا دهان آن‌ها نرسد. همچنین قبل از شستن بقیه بدن ناحیه لگن آن را در تشت مخصوص آب کودک فرو کنید.
هنگام حمام کردن نوزاد چه کارهایی را نباید انجام داد؟
هرگز کودک خود را حتی برای یک دقیقه هم شده در حمام تنها نگذارید. نوزادان می‌توانند تنها در کم‌ترین زمان ممکن در عمق کم آب غرق شوند و هرگز نباید آن‌ها را بدون نظارت در داخل و اطراف آب رها کرد. حمام را با آب گرم راحت پر کنید. قبل از اینکه نوزاد را به آرامی داخل حمام بگذارید، دما را با مچ دست خود بررسی کنید.
چگونه نوزاد تازه متولد شده را در خانه حمام کنید؟
در ابتدا شما به یک کاسه آب ولرم، یک دستمال شستشو و یک صابون بدون عطر بچه نیاز دارید.
کودک خود را روی یک سطح راحت و صاف بخوابانید.
از سر کودکتان شروع کنید و بعد بقیه بدن را تمیز کنید.
شستن بچه نوزاد با چه وسایلی انجام شود؟
شستن بچه نوزاد نیازمند چند وسیله مهم است: لگن یا وان پلاستیکی، شامپو و صابون بدون عطر مخصوص نوزاد، حوله نرم و تمیز، و یک فضای گرم. هرگز نوزاد را در معرض هوای سرد قرار ندهید، حتی برای چند ثانیه.
نحوه شستن نوزاد در روشویی چگونه است؟
در صورت اجبار، روشویی باید تمیز و عاری از مواد شوینده قوی باشد. اما به دلیل سطح لغزنده و عمق کم، این روش چندان توصیه نمی‌شود.
نوزاد را در چه سنی باید حمام کرد؟
سن مشخصی برای حمام کردن نوزاد وجود ندارد. نوزادان بدن سردی دارند و این برای آن‌ها خطرناکتر از کمی کثیف بودن است. اگر در مورد حمام کردن نوزاد خود مضطرب هستید، تا زمانی که در مورد آن احساس اطمینان نکنید، نیازی نیست او را داخل حمام ببرید.
استحمام نوزاد چند بار در هفته باشد؟
در اکثر موارد، دو یا سه بار در هفته کافی است. نیازی نیست نوزاد را هر روز حمام کنید، مگر در شرایط خاص مانند آلودگی زیاد یا تعریق بیش از حد.
شستن نوزاد پسر چه تفاوت‌هایی دارد؟
در شستن نوزاد پسر، باید توجه بیشتری به ناحیه تناسلی داشت. اگر نوزاد شما ختنه شده، از تماس مستقیم صابون با زخم جلوگیری کنید. همچنین حتما از آب ولرم استفاده شود و شستشو به آرامی انجام گیرد.
چگونه نوزاد ده روزه را بشوییم؟
شستن نوزاد ده روزه معمولاً با همان روش اسفنجی انجام می‌شود، مگر اینکه بند ناف به‌طور کامل افتاده باشد. در این صورت می‌توانید او را به‌صورت کامل در آب گرم حمام کنید، اما همچنان با احتیاط کامل.
فواید حمام برای نوزاد چیست؟
فواید حمام برای نوزاد بسیار زیاد است. حمام منظم باعث بهبود خواب شبانه، آرامش اعصاب، افزایش گردش خون، و تحریک رشد عصبی نوزاد می‌شود. همچنین فرصتی برای تماس چشمی و لمسی بین مادر و کودک فراهم می‌آورد.
