بیماری زونا در سالمندان چیست؟

آبله مرغان معمولاً در دوران کودکی شایع است و بسیاری از افراد این بیماری را در این سنین تجربه می‌کنند. در بزرگسالی، احتمال ابتلا به آبله مرغان کمتر است، زیرا فرد معمولاً تنها یک بار در طول زندگی به این بیماری دچار می‌شود. با این حال، ممکن است بزرگسالان نیز به این عفونت مبتلا شوند.

آبله مرغان در کودکان عموماً خطر چندانی ندارد و نیاز به درمان خاصی ندارد. عامل ویروس آبله مرغان می‌تواند باعث بیماری دیگری به نام زونا شود. بیماری زونا در سالمندان که به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می‌شود، یک عفونت است که منجر به بروز بثورات دردناک می‌شود. این بیماری ناشی از ویروس واریسلا زوستر است، همان ویروسی که آبله مرغان را ایجاد می‌کند. پس از ابتلا به آبله مرغان، این ویروس در بدن باقی می‌ماند و ممکن است برای سال‌ها بی‌خطر باشد. اما با افزایش سن، این ویروس می‌تواند دوباره فعال شود و سبب بروز زونا شود. در ادامه با ما همراه باشید تا در خصوص این بیماری اطلاعات جامع‌تری دریافت کنید.

زونا در سالمندان

امکان ابتلا به زونا در افراد سالمند به مراتب بیشتر از سایر گروه‌ها است. البته همه افرادی که آبله مرغان را تجربه کرده‌اند، در معرض خطر این بیماری قرار دارند. بسیاری از افراد گمان می‌کنند که پس از درمان زونا، بیماری به طور کامل از بین رفته است، اما این تصور اشتباه است؛ زیرا ویروس در گره‌های عصبی پوست به صورت غیرفعال باقی می‌ماند. با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود و این عوامل باعث فعال شدن ویروس زونا در سالمندان می‌گردند که نتیجه آن بروز ضایعات پوستی و نوارهایی از تاول‌ها در یک طرف بدن سالمند است.

ویروس زونا نیز مانند ویروس آبله مرغان قابل انتقال است؛ مایعی که از ترکیدن تاول‌ها خارج می‌شود، می‌تواند دیگران را در معرض ابتلا قرار دهد. در افرادی که هنوز آبله مرغان نگرفته‌اند، این ویروس به شکل آبله مرغان بروز می‌کند. بنابراین، پوشاندن نواحی زخم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به زونا کمک کند. بیماران مبتلا به زونا نیازمند مراقبت و نگهداری ویژه‌ای هستند، اما به دلیل مشغله‌های کاری بسیاری از خانواده‌ها، این مراقبت‌ها ممکن است دشوار باشد. اینجاست که نقش پرستار سالمند در پروسه درمان و نگهداری از سالمندان پررنگ می‌شود.

بیماری زونا در سالمندان اگرچه به ‌ندرت کشنده است، اما می‌تواند با علائم و عوارض متعددی همراه باشد. این بیماری ناشی از ویروس واریسلا زوستر است که همان عامل ایجاد آبله مرغان است و به‌ سادگی از بدن خارج نمی‌شود. ویروس پس از ابتلا به آبله مرغان، در گره‌های عصبی باقی می‌ماند و سال‌ها به ‌صورت غیرفعال زندگی می‌کند. با افزایش سن و تضعیف سیستم ایمنی، این ویروس می‌تواند دوباره فعال شده و خود را به‌ صورت بثورات دردناک نشان دهد.

عوامل اصلی بروز زونا در افراد سالمند شامل ضعف سیستم ایمنی و استرس‌های ناشی از زندگی هستند. در سنین بالای ۵۰ سال، سیستم ایمنی به طور طبیعی تضعیف می‌شود و این شرایط اجازه می‌دهد تا ویروس به‌ طور فعال‌تری ظاهر شود و تاول‌های قرمز و ملتهبی ایجاد کند.

برای پیشگیری از زونا، به سالمندان بالای ۵۰ سال توصیه می‌شود که دو دوز واکسن نوترکیب زوستر (شینگریکس) را با فاصله ۲ تا ۶ ماه تزریق کنند. این واکسن‌ها به پیشگیری از ابتلا به زونا کمک می‌کنند، حتی اگر فرد قبلاً به این بیماری مبتلا شده باشد.

درمان درد زونا در سالمندان

در حال حاضر، درمان قطعی برای زونا وجود ندارد، اما می‌توانید با رعایت چند روش به جلوگیری از ابتلا در سالمندان و تسریع روند بهبودی آن‌ها کمک کنید. مهم است که درمان در سریع‌ترین زمان ممکن، حداکثر تا 72 ساعت پس از بروز علائم، آغاز شود، بنابراین مراجعه به پزشک در این زمان ضروری است. پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان زونا در سالمندان تجویز کند که پرستار باید به دقت برای مصرف آن‌ها برنامه‌ریزی کند. برای کاهش درد در سالمند، پزشک ممکن است داروهای متنوعی تجویز کند.

داروهای ضدویروسی

داروی ضدویروسی آسیکلوویر (زویراکس) سلاح اصلی در مبارزه با شیوع زونا است. این دارو می‌تواند به ‌عنوان یکی از مؤثرترین گزینه‌ها برای درمان شناخته شود، اما نیاز به مصرف پنج دوز دارد که این مورد می‌تواند برای سالمندان چالش‌برانگیز باشد.

مسکن‌ها

برای تسکین درد خفیف ناشی از زونا، می‌توان از استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن (Aleve) استفاده کرد. در مواردی که درد شدیدتر است، پزشکان ممکن است مسکن‌های اپیوئیدی یا کورتیکواستروئیدها را تجویز کنند. با این حال، باید به دقت عوارض جانبی این داروها در افراد مسن‌تر ارزیابی شود.

داروهای ضدتشنج

اگر سایر درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین و پره‌گابالین ممکن است تجویز شوند. این داروها می‌توانند باعث سرگیجه در سالمندان شوند؛ بنابراین مصرف آن‌ها باید به دقت کنترل شود. همچنین، توصیه می‌شود این داروها در ساعات پایانی روز مصرف شوند تا خطر زمین خوردن سالمند به دلیل سرگیجه کاهش یابد.

ناگفته نماند، هرچند تزریق واکسن زونا نمی‌تواند به ‌طور کامل از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند، اما می‌تواند علائم را در صورت ابتلا خفیف‌تر کرده و مدت زمان بیماری را کاهش دهد. واکسن به ‌ویژه برای سالمندان، با کاهش احتمال ابتلا به زونا، به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند. تزریق واکسن به طور کلی می‌تواند تأثیر مثبت قابل توجهی بر سلامت سالمندان داشته باشد.

به نقل از medicalnewstoday :

اولین علامتی که مردم معمولاً متوجه آن می شوند درد در یک نوار در یک طرف بدن است. درد می تواند خفیف تا شدید باشد. این علامت ممکن است قبل از ظاهر شدن بثورات ایجاد شود.

اکثر افراد مبتلا به زونا یک یا چند مورد از علائم زیر را بروز می دهند منبع مورد اعتماد:

بثورات تاول های پر از مایع
احساس سوزش یا دردهای تیز و کوبنده
خارش، بی حسی یا حساسیت شدید در قسمت خاصی از بدن
خستگی
تب یا لرز
سردرد
ناراحتی معده
احساس ناخوشی به طور کلی
افسردگی
تاول ها ممکن است روی صورت یا نزدیک چشم ها ایجاد شوند که به HZ ophthalmicus معروف هستند. این می تواند منجر به آسیب چشم و نابینایی، کاهش شنوایی یا فلج مختصر صورت شود. به ندرت می تواند منجر به التهاب مغز (آنسفالیت) شود.

در صورت مشاهده تاول روی صورت فرد باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرد.

درمان خانگی زونا

برای بهبود وضعیت سالمند مبتلا به زونا، در کنار درمان‌های دارویی راه‌های خانگی مؤثری وجود دارد که می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند. یکی از روش‌های ساده و مؤثر برای درمان خانگی زونا در سالمندان، استحمام است. این کار نه تنها به تسکین پوست کمک می‌کند بلکه آلودگی‌های سطحی ناشی از بیماری را نیز از بین می‌برد.

استفاده از کمپرس سرد نیز می‌تواند سوزش و خارش را کاهش دهد. پرستار باید به برنامه غذایی سالمند توجه کند و مواد غذایی حاوی ویتامین‌های A، C، B12 و E را در آن بگنجاند؛ این ویتامین‌ها به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.

علاوه بر این، استفاده از لوسیون کالامین بر روی نواحی آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. تهیه خمیر آب جوش شیرین و قرار دادن آن روی موضع نیز از دیگر روش‌هایی است که می‌تواند به تسکین علائم و تسریع فرآیند بهبودی کمک کند. همچنین مصرف مکمل‌های ال‌لیزین برای تقویت سیستم ایمنی سالمند توصیه می‌شود.

علائم زونا در سالمندان

اگر شما سالمند هستید یا سالمندی در منزل دارید، آشنایی با علائم زونا در افراد سالمند ضروری است تا بتوانید در صورت بروز بیماری، سریعاً اقدام کنید. اولین نشانه‌های زونا در سالمندان شامل لکه‌های قرمز روی پوست هستند که معمولاً حدود یک هفته طول می‌کشد تا به تاول‌های پر از مایع تبدیل شوند.

سالمندانی که به زونا مبتلا می‌شوند، بثورات پوستی مشابه آبله مرغان را تجربه می‌کنند. در این شرایط، مهم است که نگران نشوید و تصور نکنید که فرد به یک بیماری پوستی خطرناک دچار شده است. علاوه بر این، علائم دیگری همچون خارش، سوزش، گزگز، درد، خستگی غیرطبیعی و تب نیز ممکن است رخ دهد. برخی افراد پیش از ظهور علائم زونا، سردرد نیز دارند. به‌ طور معمول، حدود یک تا ده روز زمان نیاز است تا تاول‌های پوستی بهبود یافته و خشک شوند.

امکان دارد ضایعات پوستی در نواحی صورت، اطراف چشم و پیشانی نیز بروز کنند که می‌تواند منجر به کم‌شنوایی و نابینایی شود. همچنین، برخی سالمندان پس از ابتلا به زونا دچار دردهای عصبی مزمن یا دوره‌ای می‌شوند که این دردها می‌توانند مشکلات حرکتی و اختلالات روحی را به همراه داشته باشند.

چه غذا هایی برای زونا مفید است؟

سالمندان مبتلا به زونا باید بر تقویت سیستم ایمنی خود تمرکز کنند و این موضوع مهم تنها از طریق رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم امکان‌پذیر است. رژیم غذایی برای بهبود زونا در سالمندان باید شامل موادی مانند زینک، ویتامین‌های مختلف و کربوهیدرات‌های پیچیده باشد تا به بهبود سلامت عمومی آن‌ها کمک کند. پرستار سالمند باید یک برنامه غذایی مناسب برای او طراحی کند که شامل موارد زیر باشد:

• عرقیجات: برخی دمنوش‌ها و عرقیجات می‌توانند درد و اثرات ناشی از تاول‌ها را کاهش دهند؛ مانند بادرنجبویه، اسطوخودوس و گل گاو زبان
• سیر و پیاز: این دو ماده غذایی حاوی آلیسین هستند که به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک کرده و بدن را در برابر زونا مقاوم می‌سازد.
• نوشیدن آب کافی: مصرف آب اهمیت زیادی در درمان زونا دارد؛ زیرا آب به شست‌وشوی ویروس‌ها از بدن کمک می‌کند.
• مصرف میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C: میوه‌هایی مانند لیمو شیرین، پرتقال و نارنگی و همچنین سبزیجات زرد رنگ، به تقویت سیستم ایمنی و تسریع درمان کمک می‌کنند.

عوارض زونا

بیماری زونا در سالمندان می‌تواند عوارضی داشته باشد که حتی پس از درمان نیز در بدن باقی می‌مانند. یکی از این عوارض، جای زخم‌های ناشی از خاراندن تاول‌ها است. به همین دلیل، در طول بیماری، بهتر است به تاول‌ها دست نزنید و مراقب باشید تا آسیبی به آن‌ها نرسد. در برخی افراد، ممکن است پس از بهبودی، دوباره تاول‌ها ایجاد شوند. در چنین مواقعی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است، زیرا ممکن است علائم بیماری در نواحی حساس بدن مانند چشم و گوش بروز کند و به این اندام‌ها آسیب برساند. همچنین، اگر بیمار پس از درمان هنوز در نواحی مختلف بدن خود احساس درد دارد، باید توسط پزشک معاینه شده و درمان مناسب دریافت کند.

در حالت کلی، اگر فرد سیستم ایمنی قوی داشته باشد، خطرات و عوارض زونا چندان جدی نخواهد بود. اما برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، وضعیت می‌تواند پیچیده‌تر باشد. در این افراد، ضایعات پوستی ممکن است به ‌موقع بهبود نیابند و خطر عفونت، ذات‌الریه و التهاب مغزی افزایش یابد.

آیا زونا خطرناک است؟

جدیدترین تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند که زونا در سالمندان می‌تواند خطرات جدی مانند سکته مغزی و قلبی را به همراه داشته باشد. به‌ ویژه، در هفته نخست ابتلا به زونا، احتمال سکته مغزی در افراد مسن تقریباً دو برابر افزایش می‌یابد. هرچند خطر حمله قلبی نیز در این گروه سنی افزایش می‌یابد، اما شدت این خطر به اندازه سکته مغزی نیست.

علاوه بر این، عفونت‌های باکتریایی ناشی از زونا نیز باید به ‌سرعت درمان شوند، زیرا پیشرفت این عفونت‌ها می‌تواند عواقب جانی جدی را به دنبال داشته باشد. بنابراین، زونا ممکن است از یک بیماری به ‌ظاهر ساده به یک عارضه تهدیدکننده تبدیل شود. با این حال، اگر تحت درمان پزشکی قرار گیرد، می‌توان این عوارض را تا حد زیادی مدیریت و کنترل کرد.

افرادی که احساس درد می‌کنند و قرمزی در نزدیکی چشم مشاهده می‌کنند، باید بلافاصله به متخصص مراجعه کنند. عدم درمان زونا در نزدیکی چشم می‌تواند منجر به آسیب دائمی به چشم شود. همچنین، درمان زودهنگام زونا در سالمندان اهمیت زیادی دارد. بنابراین، افرادی که مشکوک به زونا هستند، باید بدون هیچ تاخیری توسط پزشک متخصص معاینه شوند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

در پایان باید بگوییم، زمانی که یک سالمند به زونا مبتلا می‌شود، تمامی اعضای خانواده باید احتیاط‌های لازم را رعایت کنند و از نزدیک شدن به او پرهیز نمایند. این احتیاط به ویژه برای برخی افراد بیشتر ضروری است. برای مثال، خانم‌های باردار که قبلاً به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند، کودکان واکسن‌نزده و نوزادان، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و افرادی که پیوند اعضا انجام داده‌اند، باید به ‌طور خاص از تماس با فرد مبتلا دوری کنند.

در این شرایط، استفاده از خدمات پرستاری می‌تواند کمک‌کننده باشد، چرا که پرستاران با تجربه در انجام مراقبت‌ها و استحمام سالمند به دقت عمل می‌کنند و می‌توانند از انتقال ویروس جلوگیری کنند. این اقدامات به محافظت از افراد آسیب‌پذیر کمک کرده و خطر ابتلا به زونا را در آن‌ها کاهش می‌دهد.

جمع ‌بندی

بیماری زونا که ناشی از ویروس واریسلا زوستر است، به ‌ویژه در سالمندان می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. با افزایش سن و کاهش قدرت سیستم ایمنی، این ویروس که به‌ صورت غیرفعال در گره‌های عصبی باقی می‌ماند، دوباره فعال شده و باعث ظهور ضایعات پوستی دردناک می‌شود. علائم اولیه شامل لکه‌های قرمز، خارش، سوزش و در نهایت تاول‌های پر از مایع هستند. درمان زودهنگام و مؤثر، به ‌ویژه در افراد سالمند، ضروری است تا از بروز عوارضی همچون عفونت‌های باکتریایی و دردهای مزمن جلوگیری شود.

اگرچه درمان قطعی برای زونا در سالمندان وجود ندارد، استفاده از داروهای ضدویروسی و مسکن‌ها می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. همچنین، توصیه می‌شود افراد بالای ۵۰ سال واکسن نوترکیب زوستر (شینگریکس) را دریافت کنند تا از بروز بیماری و شدت علائم آن کاسته شود. با وجود این‌که زونا معمولا کشنده نیست، عوارض آن می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین، آگاهی و اقدام سریع برای تشخیص و درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است. همچنین کمک استخدام پرستار می‌تواند نقش زیادی در بهبودی و کنترل بیماری داشته باشد. شما می‌توانید در این زمینه از خدمات پرستاری سفیر آرامش استفاده کنید.

سوالات متداول

زونا چیست و چه علائمی دارد؟

زونا یا هرپس زوستر، عفونتی ناشی از ویروس واریسلا زوستر است که با علائمی مانند لکه‌های قرمز، خارش، سوزش و تاول‌های دردناک ظاهر می‌شود. این علائم معمولا در یک طرف بدن و به شکل نوار مشاهده می‌شوند.

چه عواملی باعث بروز زونا در سالمندان می‌شود؟

زونا به ‌ویژه در سالمندان به دلیل کاهش سیستم ایمنی بدن و استرس‌های فیزیکی یا روحی ایجاد می‌شود. ویروس واریسلا زوستر که باعث آبله مرغان می‌شود، در بدن باقی مانده و می‌تواند در سنین بالاتر دوباره فعال شود.

آیا زونا واگیر دارد؟

بله، ویروس زونا می‌تواند از طریق تماس با مایع تاول‌های بیمار به افراد سالم منتقل شود. افرادی که هنوز آبله مرغان نگرفته‌اند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

چگونه می‌توان زونا را درمان کرد؟

درمان زونا در سالمندان معمولاً شامل داروهای ضدویروسی، مسکن‌ها و درمان‌های حمایتی است. مراجعه به پزشک در اسرع وقت برای دریافت درمان مناسب ضروری است.

چه واکسنی برای پیشگیری از زونا وجود دارد؟

واکسن شینگریکس (واکسن نوترکیب زوستر) می‌تواند به ‌طور موثری از بروز زونا در افراد سالمند جلوگیری کند. توصیه می‌شود افراد بالای ۵۰ سال این واکسن را دریافت کنند.

آیا زونا و آبله یکی هستند؟

بله ویروس آبله مرغان که در سن کم وارد بدن می شود و در بعضی افراد در سن بالا دوباره عود کرده و به زونا تبدیل می شود.