نگهداری از سالمندان مبتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل و فراموشی، نیازمند رعایت اصول حرفهای و تخصصی است تا سلامت جسمی، روحی و روانی فرد حفظ شود و کیفیت زندگی او به حداکثر برسد. این مراقبتها شامل کمک به انجام فعالیتهای روزمره، مدیریت رفتارهای ناشی از بیماری، ایجاد محیط امن و کاهش اضطراب و تنشهای روانی سالمند است. استفاده از روشهای علمی و تجربه شده در مراقبتهای خانگی، میتواند روند درمان و کنترل بیماری را بهبود بخشد و خانوادهها را از دغدغههای روزانه مراقبت رها کند.
خدمات پرستاری و نگهداری از مادر مبتلا به آلزایمر در منزل، مانند آنچه مجموعه سفیر آرامش ارائه میدهد، این امکان را فراهم میکند که سالمند در محیط آشنا و امن خانه خود، با همراهی نیروی متخصص و آموزش دیده، بهترین مراقبتها را دریافت کند. تیم حرفهای سفیر آرامش با ارائه خدماتی شامل مراقبتهای جسمی و دارویی، پشتیبانی روانی، همراهی در فعالیتهای شخصی و تفریحی، و مشاوره به خانواده، اطمینان و آرامش خاطر کامل را برای خانوادهها فراهم میکند.
نگهداری از سالمند آلزایمری | بایدها و نبایدها
مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر یکی از چالشبرانگیزترین مسئولیتها در زمینهی مراقبتهای خانگی است. این بیماری تدریجی، حافظه و قدرت شناخت سالمند را تحت تأثیر قرار میدهد و نیاز به مراقبتی دارد که علاوه بر جنبههای جسمی، به نیازهای روحی و رفتاری فرد نیز توجه کند. برای حفظ کیفیت زندگی سالمند، شناخت دقیق بایدها و نبایدهای مراقبتی ضروری است.
بایدها در مراقبت از سالمند آلزایمری
- ایجاد محیطی آرام و بدون استرس: حذف سر و صدای اضافی، استفاده از نور طبیعی و رنگهای ملایم باعث آرامش بیشتر بیمار میشود.
- حفظ روال منظم روزانه: انجام فعالیتها در زمانهای مشخص باعث کاهش سردرگمی سالمند میشود.
- صحبت آرام و ساده: استفاده از جملات کوتاه و واضح به سالمند کمک میکند بهتر متوجه شود.
- استفاده از یادآورها و نشانههای بصری: نصب برچسب روی وسایل و استفاده از ساعت و تقویم بزرگ کمک زیادی میکند.
- حمایت عاطفی و توجه: در آغوش گرفتن، لبخند زدن و تماس چشمی برای سالمندان بسیار مهم است، حتی اگر متوجه کلمات شما نباشند.
نبایدها در نگهداری از سالمند آلزایمری
- بحث کردن یا اصلاح کردن مداوم سالمند: تلاش برای تصحیح اشتباهات حافظهای او فقط باعث استرس و پرخاشگری بیشتر میشود.
- سرزنش یا تحقیر: بههیچوجه نباید به سالمند احساس ناتوانی یا بیارزشی داد.
- تغییر ناگهانی در محیط یا برنامه: هر تغییری باید تدریجی و با آمادگی قبلی انجام شود.
- نادیده گرفتن علائم خطر: تغییر ناگهانی در رفتار یا تغذیه میتواند نشانهای از مشکل جدید باشد و نیاز به توجه فوری دارد.
- تنهایی زیاد: انزوای اجتماعی، بیماری را تشدید میکند. تعامل با دیگران حتی در سطح ساده، بسیار مهم است.
به نقل از سایت nia.nih.gov
مراقبت از فردی که به بیماری آلزایمر مبتلاست، میتواند هم پاداشآور و هم پرتنش باشد. مهم است که مراقب خودتان هم باشید. وقتی نیاز دارید، درخواست کمک کنید، به خودتان استراحت بدهید و زمانی را به سلامت جسمی و روانی خود اختصاص دهید. وقتی خودتان سالم بمانید، بهتر خواهید توانست از عزیزتان مراقبت کنید.
نگهداری از مادر آلزایمری
خانوادههایی که مادرشان به آلزایمر یا اختلالات شناختی و حافظه مبتلا شده است، با چالشهای روزمرهای مواجه هستند که حفظ سلامت جسمی، روانی و اجتماعی سالمند را پیچیده میکند. آلزایمر یک بیماری پیشرونده عصبی است که نه تنها حافظه و قدرت شناختی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه رفتار، روحیه و توانایی انجام فعالیتهای روزمره را نیز دچار اختلال میکند. مراقبت تخصصی از سالمندان مبتلا به آلزایمر نیازمند رویکردی چندبعدی است که شامل جنبههای پزشکی، روانشناختی و اجتماعی میشود و هدف آن به حداکثر رساندن کیفیت زندگی و کاهش اضطراب و استرس در سالمند و خانواده است.
خدمات نگهداری از مادران آلزایمری در منزل، زمانی مؤثر خواهد بود که با درک علمی بیماری و آموزشهای تخصصی همراه باشد. این مراقبتها شامل حمایت در فعالیتهای روزمره مانند غذا خوردن، بهداشت شخصی و فعالیتهای حرکتی، مدیریت رفتارهای چالشبرانگیز ناشی از فراموشی یا سردرگمی، ایجاد محیطی امن و قابل پیشبینی برای کاهش اضطراب، و فراهم کردن فرصتهای تعامل اجتماعی و تحریک شناختی است. در کنار این اقدامات، پشتیبانی روانی از سالمند و خانواده نقش کلیدی در کاهش فشار روانی و ارتقای سلامت روانی همه اعضای خانواده دارد. این رویکرد جامع و علمی، نه تنها موجب حفظ استقلال نسبی سالمند میشود، بلکه فرایند بیماری را با آرامش و ثبات بیشتری همراه میسازد.
دیگر نکات مهم در مراقبت از سالمند آلزایمری
پرستار و مراقب سالمند و مادر آلزایمری در زمان انجام وظایف خود باید به نکات مهمی توجه داشته باشد که در ادامه ما سعی داریم مهمترین نکات در نحوه رفتار با سالمند آلزایمری و نگهداری از سالمند آلزایمری را به صورت کامل خدمت شما عزیزان معرفی کنیم که گاهی این مراقبت ها مثلا در مورد پرستاری از سالمند منزوی نیز کارکرد دارد.
- ایجاد ارتباط صحیح با مادر آلزایمری
با توجه به اینکه سطح احساسات زنان بیشتر از مردان بوده، پرستار و مراقب در زمان نگهداری از مادر مبتلا به آلزایمر حساسیت بیشتری داشته باشند و توجهات لازم و کافی به شرایط بیماری این افراد داشته باشند. - داشتن صبر بالا
آلزایمر بیماری بوده که عوارض و علائم زیادی داشته و در زمان حاد این بیماری افراد توانایی انجام کار های شخصی خود مثل رفتن به سرویس بهداشتی و حمام را نداشته و در این پرستار یا فرد مراقب باید صبوری لازم برای کمک به انجام امور شخصی و بهداشتی فرد را داشته باشد. - توجه به روتین خوابی بیمار
افراد مبتلا به این بیماری دچار فراموشی و زوال عقل شده و معمولا فراموش خواهند کرد چه میزان در روز استراحت و خواب داشته است که همین امر ایجاب می کند که در زمان نگهداری از سالمند آلزایمری حتما توجهات لازم و کافی به برنامه خواب فرد بیماری داشته باشید. - ایجاد اشتیاق با نحوه برخورد با بیمای آلزایمری
ایجاد اشتیاق و تشویق کردن فرد مبتلا به این بیماری با رفتار و برخورد با مادر آلزایمر نکته بسیار مهم می باشد. زیرا ایجاد و افزایش امید و داشتن شوق برای زندگی مهم ترین اصل برای به تعویق انداختن پیشرفت این بیماری و فراموشی می باشد که تاثیرات بسیار زیاد و موثری به همراه خواهد داشت.
رفتار با سالمند آلزایمری |برای افراد آلزایمری چه باید کرد؟
با توجه به اینکه بیماری آلزایمر، یک مریضی دشوار بوده و مراقبت و پرستاری از افراد مبتلا با آن چالش ها و سختی های مخصوص به خود را توصیه می شود قبل از مراقبت از آنها آموزشات لازم را برای یادگیری رفتاری صحیح برای نگهداری از سالمند آلزایمری را بیاموزید. حین پرستاری از این نوع بیماران امکان است فرد به دلیل فراموشی پرخاشگری کند و عصبانی شود و نکته ای که در این وضعیت مهم است نحوه صحیح برخورد و رفتار با سالمند آلزایمری می باشد.
همچنین این بیماران با توجه به شرایط مریضی تغییرات شدیدی در اخلاقیات و شخصیت خود داشته که در این زمان برای بهبود شرایط ومسیر درمانی آنها باید فرد مراقب به تمامی مسائل و حرفه های نگهداری از مادر آلزایمری واقف باشد تا بتواند تمامی این تغییرات را به صورت حرفه ای ودرجه 1 مدیریت کند و از بروزمشکلات حاد تر جلوگیری نماید.
چگونه با یک فرد آلزایمری رفتار کنیم؟
در نگهداری از سالمند آلزایمری، نحوه برخورد و رفتار با بیمار بسیار اهمیت دارد. افرادی که مراقبت از سالمند در منزل را بر عهده دارند، در موقعیتها و شرایط حساس باید بهترین رفتار و برخورد را با این بیماران داشته باشند. به عنوان مثال، اگر بیمار مبتلا به فراموشی در انجام امور شخصی و فعالیتهای روزانه خود دچار مشکل شود و نتواند آنها را انجام دهد، در این شرایط فردی که مراقبت از سالمند در منزل را انجام میدهد نباید با او بدرفتاری کند یا پرخاشگری داشته باشد؛ بلکه باید با صبر و حوصله به امور بیمار رسیدگی کند و او را در انجام کارها همراهی نماید.
مهمترین نکاتی که در برخورد و رفتار با سالمند آلزایمری باید رعایت شود شامل موارد زیر است:
-
برقراری ارتباط چشمی و آرام: هنگام صحبت با بیمار، روبهروی او قرار بگیرید، ارتباط چشمی برقرار کنید و با صدای آرام حرف بزنید.
-
استفاده از جملات کوتاه و واضح: جملات ساده و مستقیم باعث میشود بیمار راحتتر متوجه صحبت شما شود.
-
پرهیز از تصحیح مداوم یا بحث کردن با بیمار: اگر بیمار چیزی را اشتباه میگوید، او را سرزنش نکنید یا وارد بحث نشوید. این کار ممکن است منجر به اضطراب و بیاعتمادی شود.
-
ایجاد حس امنیت: محیط اطراف باید آرام، آشنا و بدون تغییرات ناگهانی باشد. سردرگمی میتواند رفتارهای پرخاشگرانه را افزایش دهد.
-
حمایت عاطفی و محبتآمیز: تماس بدنی ملایم مثل گرفتن دست، بغل کردن یا لبخند زدن میتواند احساس امنیت و آرامش را در بیمار افزایش دهد.
حمام کردن سالمند آلزایمری
یکی از مهم ترین مواردی که در زمان نگهداری از سالمند آلزایمری باید به آن توجه داشت، حفظ بهداشت شخصی وآراستگی بیمارمی باشد. این بیماران با پیشرفت بیماری توانایی استحمام و حتی دستشویی رفتن را ندارند که در این صورت برای حفط بهداشت فرد و انجام اموری شخصی وی نیاز به استخدام پرستار سالمند پوشکی می باشد که این خدمات می تواند تاثیر بسیار زیادی در رفاه و آسایش بیمار دارد.
نحوه برخورد با توهم در بیماران آلزایمری
این بیماری تاثیر زیادی بر بخش های مختلف مغز انسان داشته و گاهی علاوه بر ایجاد فراموشی در بیماران سبب ایجاد توهم در بیماران آلزایمری نیز می شود که در صورت قرار گرفتن در این وضعیت شما باید اطلاعات کافی در رابطه با برخورد با مادر آلزایمری را داشته باشید و توصیه می شود که در این موقعیت رفتار تند و خشن با بیمار نداشته باشید و سعی کنید در صورت قرار گرفتن در این وضعیت با حوصله بیمار را توجیح نمایید.
بی قراری بیماران آلزایمری: دلایل و راههای کنترل
بی قراری یکی از شایعترین علائم رفتاری در بیماران مبتلا به آلزایمر است. این حالت ممکن است به شکل قدم زدن مداوم، بیتابی، تکرار جملات یا حرکات، یا حتی عصبانیت و پرخاشگری بروز کند. مهمترین دلایل بی قراری در سالمندان آلزایمری شامل موارد زیر است:
-
احساس سردرگمی یا گمگشتگی در زمان و مکان
-
درد جسمی یا ناراحتی که بیمار قادر به بیان آن نیست
-
گرسنگی یا تشنگی
-
خستگی یا اختلال خواب
-
استرس ناشی از محیط ناآشنا یا تغییرات ناگهانی
راهکارهای کنترل بیقراری
-
استفاده از روتین مشخص روزانه برای کاهش اضطراب
-
فراهم کردن محیطی آرام، روشن و قابل پیشبینی
-
پرهیز از سر و صدای زیاد یا تحریکات بیش از حد
-
در آغوش گرفتن، لمس ملایم و محبت کلامی برای ایجاد آرامش
-
در صورت نیاز، مصرف داروهای آرامبخش خفیف تحت نظر پزشک
سرگرمی برای بیماران آلزایمری
در زمان نگهداری از سالمند آلزایمری شما می توانید برای حفظ روحیه و بالا بردن امید به زندگی آنها از سرگرمی های متنوع برای پدران و مادران آلزایمری استفاده کنید که در ادامه ما سعی داریم بهترین و موثر ترین بازی و سرگرمی برای بیماران آلزایمری را خدمت شما عزیزان و پرستار در منزل آن ها شرح دهیم:
- نگاه کردن عکس ها و آلبوم ها
- گوش دادن به آهنگ ها و موسیقی های مورد علاقه
- سرگرمی و بازی با دومینو
- حل جدول و سودوکو
- حل پازل
- خمیر بازی
- خواندن روزنامه و مجلا
نحوه صحیح دارو دادن به سالمندان آلزایمری
در هنگام نگهداری از سالمند آلزایمری، رعایت دقت و اصول در زمان دارو دادن بسیار ضروری است؛ چرا که این بیماران معمولاً دچار اختلال در حافظه، درک زمان و حتی درک دلیل مصرف دارو هستند. مصرف نادرست دارو میتواند نه تنها بیاثر باشد، بلکه منجر به عوارض جدی شود. در ادامه به نکات کلیدی در زمینه دارو دادن به سالمندان آلزایمری میپردازیم:
دارو دادن طبق برنامه منظم
- داروها باید طبق یک ساعت مشخص و ثابت در روز به بیمار داده شوند.
- استفاده از برنامه زمانبندی روزانه یا اپلیکیشن یادآوری دارو برای پرستار یا مراقب توصیه میشود.
- قرصدانهای هفتگی یا روزانه (داروخانهای) به جلوگیری از خطا در مصرف کمک زیادی میکنند.
توضیح ساده هنگام دادن دارو
- هنگام ارائه دارو، با لحنی آرام و ساده به بیمار بگویید: “این دارو برای کمک به حافظهات هست.”
- اگر بیمار از مصرف دارو امتناع کرد، دلیل را درک کنید و با آرامش او را متقاعد کنید؛ هرگز با زور دارو ندهید مگر با تجویز پزشک در شرایط خاص.
رعایت دقت در دوز دارو
- حتی تغییرات جزئی در دوز داروهای آلزایمر ممکن است منجر به عوارض شود.
- هیچ دارویی را نصف نکنید یا تغییر شکل ندهید (مانند له کردن یا باز کردن کپسول) مگر آنکه پزشک اجازه داده باشد.
- مراقب تداخل دارویی بین داروهای آلزایمر در سالمندان و داروهای دیگر باشید (مانند داروهای قلب، فشار، خواب یا دیابت).
کنترل و ثبت مصرف دارو
- بهتر است یک دفترچه یا فایل دیجیتالی برای ثبت زمان و میزان مصرف دارو داشته باشید.
- در صورتی که بیمار توسط چند پرستار یا مراقب نگهداری میشود، همه باید از وضعیت دارویی یکسان مطلع باشند.
توجه به علائم پس از مصرف
- مراقب علائمی مانند تهوع، خوابآلودگی بیش از حد، گیجی یا بیقراری باشید.
- در صورت بروز علائم غیرعادی، مصرف دارو را متوقف نکنید و فوراً با پزشک تماس بگیرید.
- داروهای رایج مانند دونپزیل، ممانتین یا ریواستیگمین میتوانند بسته به بدن بیمار، واکنشهای متفاوتی ایجاد کنند.
ایجاد حس همکاری در بیمار
- بسیاری از سالمندان آلزایمری دارو را نمیپذیرند چون نمیدانند چرا باید مصرف کنند. در این صورت:
- از نزدیکترین فرد مورد اعتماد بیمار (مثلاً فرزند یا همسر) برای تشویق استفاده کنید.
- مصرف دارو را با لحظات مثبت همراه کنید (مثلاً پس از صبحانه با یک فنجان چای یا در کنار فعالیت دلخواه).
طول عمر بیماران آلزایمری چقدر است؟
یکی از سوالات رایج در بین خانوادهها این است که “طول عمر فرد مبتلا به آلزایمر چقدر است؟” پاسخ به این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد:
فاکتورهای مؤثر بر طول عمر
-
سن در زمان تشخیص: هرچه سن فرد در زمان بروز بیماری پایینتر باشد، احتمال طول عمر بیشتر است.
-
مرحله تشخیص بیماری: اگر بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود و مراقبتهای حرفهای آغاز گردد، روند پیشرفت کندتر میشود.
-
وجود بیماریهای زمینهای: بیماریهایی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماریهای قلبی و ریوی میتوانند طول عمر بیمار را کاهش دهند.
-
میزان مراقبت و کیفیت زندگی: داشتن پرستار متخصص و محیطی آرام تأثیر مثبت قابلتوجهی دارد.
به طور متوسط، بیماران آلزایمری بین ۸ تا ۱۲ سال پس از تشخیص رسمی بیماری زندگی میکنند. البته این عدد قطعی نیست و برخی بیماران حتی تا ۲۰ سال نیز پس از تشخیص زنده میمانند، بهویژه اگر در سن پایینتری دچار بیماری شده باشند و مراقبت حرفهای و پیوسته دریافت کنند.
آیا مراقبت و نگهداری از بیمار آلزایمری در منزل امکان پذیر است؟
مراقبت از سالمند آلزایمری، بهویژه مادران دچار زوال عقل، نیازمند صبر، دانش تخصصی و همراهی مستمر است. در مجموعه سفیر آرامش، با تکیه بر تیمی آموزشدیده و دلسوز، خدمات حرفهای نگهداری در منزل را ارائه میدهیم تا سالمندان عزیز در محیطی امن، آرام و آشنا، بهترین کیفیت زندگی را تجربه کنند. اگر به دنبال پرستاری مطمئن برای مادر آلزایمری خود هستید، کافیست با ما تماس بگیرید یا از طریق فرم درخواست مشاوره رایگان اقدام نمایید.
تفاوت مراقبت از بیمار آلزایمری با سالمند آلزایمری در چیست؟
- دامنه سنی: «بیمار آلزایمری» میتواند جوان یا میانسال هم باشد، اما «سالمند آلزایمری» به افراد بالای 60 یا 65 سال محدود میشود. بنابراین مراقبت از بیمار جوان با نیازهای جسمی متفاوتی همراه است.
- نیازهای جسمی: سالمندان علاوه بر آلزایمر، معمولاً با مشکلاتی مثل پوکی استخوان، بیماری قلبی، دیابت یا کاهش بینایی/شنوایی مواجهاند. مراقبت از آنها نیاز به دقت بیشتری در مسائل پزشکی دارد.
- فعالیتهای روزمره: یک بیمار آلزایمری در سنین پایینتر ممکن است توانایی حرکتی و بدنی بیشتری داشته باشد و حتی بخواهد کار کند، اما سالمند آلزایمری اغلب در انجام کارهای روزمره نیازمند کمک دائمی است.
- برخورد: با بیماری بیماران جوانتر ممکن است در مراحل اولیه از وضعیت خود آگاه باشند و دچار افسردگی یا اضطراب شوند. مراقبت از آنها باید حساستر و رواندرمانیمحورتر باشد. در مقابل، سالمندان در بسیاری موارد در مراحل پیشرفتهتر بیماری هستند و تمرکز بیشتر روی آرامش و ایمنی است.
- میزان وابستگی: سالمند آلزایمری اغلب وابستگی بیشتری به مراقب دارد (از نظر فیزیکی و ذهنی). بیمار جوانتر ممکن است در ابتدای مسیر بیماری استقلال بیشتری داشته باشد.
- نیاز به تجهیزات پزشکی: مراقبت از سالمند اغلب نیازمند تجهیزات مثل واکر، تخت بیمارستانی، ویلچر، تشک ضد زخم بستر و… است. بیماران جوانتر ممکن است چنین نیازهایی نداشته باشند.
سوالات متداول
آیا میتوان از سالمند آلزایمری در منزل مراقبت کرد؟
بله، با کمک پرستار آموزشدیده و رعایت اصول مراقبتی، نگهداری در منزل کاملاً امکانپذیر است.
بهترین زمان شروع نگهداری از سالمند آلزایمری کی است؟
به محض مشاهده علائم اولیه فراموشی و اختلال شناختی باید مراقبت تخصصی آغاز شود.
آیا داروهای آلزایمر بیماری را درمان میکنند؟
خیر، این داروها فقط به کاهش علائم و کند شدن روند پیشرفت بیماری کمک میکنند.
