هر آنچه باید درباره سندرم دامپینگ یا تخلیه سریع معده بدانید

سندرم دامپینگ Dumping syndrome  وضعیتی است که ممکن است پس از جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از معده یا پس از جراحی برای دور زدن معده برای کمک به کاهش وزن ایجاد شود.

این بیماری همچنین می تواند در افرادی که جراحی مری انجام داده اند نیز ایجاد شود. سندرم دامپینگ که تخلیه سریع معده نیز نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که غذا، به‌ویژه قند، خیلی سریع از معده وارد روده کوچک شما شود.

اکثر افراد مبتلا به سندرم دامپینگ، ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از صرف غذا، علائم و نشانه هایی مانند گرفتگی شکم و اسهال را بروز می دهند. سایر افراد یک تا سه ساعت پس از صرف غذا علائم دارند و برخی دیگر هر دو علائم اولیه و علایم دیررس را دارند.

به طور کلی، فرد می تواند با تغییر رژیم غذایی خود پس از جراحی به پیشگیری از سندرم دامپینگ کمک کنید. تغییرات ممکن است شامل خوردن وعده های غذایی کوچکتر و محدود کردن غذاهای پر قند باشد. در موارد جدی تر سندرم دامپینگ، ممکن است به دارو یا جراحی نیاز داشته باشد.

علائم سندرم دامپینگ

علائم و نشانه‌های سندرم دامپینگ معمولاً بلافاصله پس از خوردن غذا، به‌ویژه بعد از یک وعده غذایی سرشار از قند (ساکارز) یا قند میوه (فروکتوز) بروز می‌کنند. علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

احساس نفخ یا بیش از حد سیری بعد از غذا خوردن
حالت تهوع
استفراغ
گرفتگی شکم
اسهال
گرگرفتگی
سرگیجه، سبکی سر
ضربان سریع قلب

سندرم دامپینگ دیر هنگام یک تا سه ساعت پس از خوردن یک وعده غذایی با قند بالا شروع می شود. علائم و نشانه‌ها مدت‌ها پس از خوردن غذا ظاهر می‌شوند، زیرا بدن  مقادیر زیادی انسولین ترشح می‌کند تا قندهای وارد شده به روده کوچک را جذب کند که نتیجه آن کاهش قند خون است.

علائم و نشانه های سندرم دامپینگ دیررس می تواند شامل موارد زیر باشد:

تعریق
گرگرفتگی
سرگیجه، سبکی سر
ضعف
تپش قلب
برخی از افراد هم علائم و نشانه های زودرس و هم دیررس دارند. و سندرم دامپینگ می تواند سال ها پس از جراحی ایجاد شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر هر یک از موارد زیر در مورد فرد بیمار صدق می کند، لازم است به پزشک مراجعه نماید. ب

بیمار علائم و نشانه هایی را نجربه می کند که ممکن است به دلیل سندرم دامپینگ باشد، حتی اگر جراحی نکرده باشید.
علائم بیمار با تغییرات رژیم غذایی کنترل نمی شود.
بیمار به دلیل سندروم دامپینگ مقادیر زیادی وزن از دست داده است. ممکن است پزشک، بیمار را به یک متخصص تغذیه معرفی کند تا به او در تنظیم یک برنامه غذایی ویژه کمک کند.

علل

در سندرم دامپینگ، غذا و شیره معده از معده به صورت کنترل نشده، سریع و غیر طبیعی به روده کوچک منتقل می شود. این وضعیت اغلب به تغییرات معده مرتبط با جراحی مربوط می شود.

سندرم دامپینگ ممکن است پس از هر عمل جراحی معده یا جراحی بزرگ مری، مانند برداشتن مری (ازوفاژکتومی) رخ دهد.

عوامل خطر

انجام عمل جراحی در معده می تواند خطر ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش دهد. این جراحی‌ها معمولاً برای درمان چاقی انجام می‌شوند، اما بخشی از درمان سرطان معده، سرطان مری و سایر بیماری‌ها نیز هستند.

این جراحی ها عبارتند از:

گاسترکتومی، که در آن بخشی یا تمام معده فرد برداشته می شود.
جراحی بای پس معده (عمل Roux-en-Y) که برای درمان چاقی مرضی انجام می شود. در این عمل جراحی کیسه معده کوچک‌تر می شود به این معنی که فرد دیگر نمی‌تواند به اندازه زمانی که قبلا غذا می‌خوردد، غذا بخورد.

روده کوچک را به صورت گاستروژونوستومی به معده متصل می کنند.
ازوفاژکتومی که در آن تمام یا بخشی از لوله بین دهان و معده برداشته می شود

تشخیص

پزشک ممکن است از برخی از روش های زیر برای تشخیص سندرم دامپینگ استفاده کند.

تاریخچه پزشکی و ارزیابی. پزشک اغلب می تواند با گرفتن سابقه پزشکی، به خصوص اگر فرد قبلا جراحی معده انجام داده باشد و ارزیابی علائم و نشانه های کنونی، سندرم دامپینگ را تشخیص دهد.

آزمایش قند خون. از آنجایی که قند خون پایین گاهی با سندرم دامپینگ همراه است، ممکن است پزشک آزمایشی (تحمل گلوکز خوراکی) را برای اندازه گیری سطح قند خون در زمان اوج علائم برای کمک به تایید تشخیص تجویز کند.

آزمایش تخلیه معده در این روش یک ماده رادیواکتیو به غذا اضافه می شود تا سرعت حرکت غذا در معده را اندازه گیری کند.

درمان سندرم دامپینگ

سندرم دامپینگ زودرس احتمالاً ظرف سه ماه خود به خود برطرف می شود. در این بین، احتمال زیادی وجود دارد که تغییرات رژیم غذایی علائم فرد بیمار را کاهش دهد. در غیر این صورت، پزشک ممکن است روش های درمانی دیگر مانند دارو یا جراحی را توصیه کند.

دارو درمانی

برای افرادی که علائم و نشانه های شدیدی دارند که با تغییرات رژیم غذایی تسکین نمی یابند، پزشکان گاهی اوقات اکتروتید (ساندواستاتین) را تجویز می کنند.

این داروی ضد اسهال که با تزریق زیر پوست تجویز می‌شود، می‌تواند سرعت تخلیه غذا به روده را کاهش دهد. عوارض جانبی احتمالی شامل حالت تهوع، استفراغ و ناراحتی معده است.

عمل جراحي

پزشکان از تعدادی از روش های جراحی برای درمان افرادی که سندرم دامپینگ دارند استفاده می کنند که به رویکردهای محافظه کارانه تر پاسخ نمی دهند. بیشتر این عمل‌ها تکنیک‌های بازسازی هستند، مانند بازسازی پیلور، یا معکوس کردن جراحی بای پس معده.

طب جایگزین

برخی از افراد از مکمل هایی مانند پکتین، صمغ گوار، پسیلیوم سیاه و پسیلیوم طلایی برای غلیظ شدن محتویات گوارشی و کاهش سرعت پیشرفت آن از طریق روده استفاده می کنند.

اگر تصمیم دارید از یک مکمل استفاده کنید بهتر است در مورد آن با پزشک خود مشورت نمایید تا در مورد عدم وجود عوارض جانبی بالقوه یا تداخلات با سایر داروهایی که مصرف می کنید مطلع شوید.

اصلاح شیوه زندگی و درمان های خانگی

در این قسمت چند استراتژی رژیم غذایی وجود دارد که می تواند به فرد در حفظ تغذیه خوب و به حداقل رساندن علائم این بیماری کمک کند.

وعده های غذایی کوچکتر بخورید. سعی کنید به جای سه وعده بزرگ،  پنج یا شش وعده غذایی کوچک در روز بخورید.
بیشتر مایعات را بین وعده های غذایی بنوشید. در ابتدا به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل و بعد از غذا چیزی ننوشید.

روزانه ۶ تا ۸ فنجان (۱٫۴ تا ۱٫۹ لیتر) مایعات بنوشید. در ابتدا مایعات همراه با وعده های غذایی را به ۱/۲ فنجان (۱۱۸ میلی لیتر) محدود کنید. با تحمل غذا مایعات را با وعده های غذایی افزایش دهید.

رژیم غذایی خود را تغییر دهید. پروتئین بیشتری بخورید – گوشت، مرغ، کره بادام زمینی خامه ای و ماهی – و کربوهیدرات های پیچیده – بلغور جو دوسر و سایر غذاهای سبوس دار سرشار از فیبر همگی برای استفاده مفید هستند .اما مصرف غذاهای پر قند مانند آب نبات، شکر، شربت، نوشابه ها و آب میوه ها را محدود کنید.

قند طبیعی موجود در محصولات لبنی (لاکتوز) ممکن است علائم  بیماری را بدتر کند. در ابتدا مقادیر کم این قندها را امتحان کنید یا اگر فکر می کنید باعث ایجاد مشکل می شوند، آنها را حذف کنید. بهتر است در این مورد با یک متخصص تغذیه مشورت نمایید.

مصرف فیبر را افزایش دهید. پسیلیوم، صمغ گوار و پکتین موجود در غذا یا مکمل ها می توانند جذب کربوهیدرات ها را در روده کوچک به تاخیر بیندازند.

اگر علائم و نشانه‌های سندرم دامپینگ را  تجربه می کنید سریعا به یک پزشک متخصص در درمان اختلالات دستگاه گوارش (متخصص گوارش) مراجعه نمایید.

مرکز پرستاری سفیر آرامش با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.

کادر مجرب این مرکز در قالب پرستار سالمند ، پرستار بیمار و پرستار کودک همواره با در نظر گرفتن آخرین استانداردهای خدمات مراقبتی و پرستاری به ارائه خدمت پرداخته و آسایش و امنیت عزیزان شما را اولویت اصلی خویش قرار داده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر تنها کافی است که با کارشناسان این مرکز تماس حاصل نموده و مشاوره رایگان دریافت نمایید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
لطفا به این مقاله امتیار دهید.