سالمندان در سنین بالا با بیماری های مختلفی دست و پنجه نرم می کنند. پوکی استخوان در سالمندان Osteoporosis in the elderly و افسردگی از بیماری هایی که سالمندان درگیر آن هستند، است. در این بیماری وظایف پرستار سالمند در منزل نظارت بر رژیم غذایی، تامین ایمنی بیمار در منزل و در افسردگی عوض کردن روحیه سالمند با روش های مختلف است.
پوکی استخوان در سالمندان چیست؟
عموما پس از گذشت از دوران جوانی و میانسالی و وارد شدن به دوران سالمندی، بیماری ها و حالات مختلفی در فرد رخ میدهد. بیماری های مختلف مانند فشار خون،دیابت ظاهر میشوند و در بیشتر موارد زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهند. این بیماری ها عموما با افزایش سن شدت پیدا میکنند. یکیاز مشکلاتی که ممکن است به وجود بیاید پوکی استخوان شدید در سالمندان است.
پوکی استخوان سالمندان (استخوان پوک) یک وضعیت پزشکی است که در آن استخوانها به تدریج ضعیف و شکننده میشوند، که میتواند موجب افزایش خطر شکستگی استخوان شود. این حالت بهویژه در سالمندان شایع است و میتواند به دلیل تغییرات طبیعی مرتبط با پیری، کاهش جذب کلسیم و ویتامین D و همچنین عوامل ژنتیکی و زندگی روزمره ایجاد شود.
به نقل از وبسایت healthline :
پوکی استخوان در افراد مسن شایع است، اما بخشی از روند طبیعی پیری شما نیست. اصلاح رژیم غذایی، تغییر شیوه زندگی و دارو می تواند به کند کردن این بیماری استخوان های شکننده کمک کند. پوکی استخوان به یک اصطلاح آشنا تبدیل شده است و بسیاری از مردم فکر می کنند که این فقط بخشی از زندگی است. در حالی که درست است که با افزایش سن، تراکم استخوان را از دست می دهید، مطمئن نیستید که به پوکی استخوان مبتلا خواهید شد.
پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است، به این معنی که بخشی از روند پیری معمولی شما نیست. زمانی اتفاق میافتد که به دلیل عدم تعادل در فرآیند بازسازی اسکلتی، تراکم و استحکام استخوانهای شما بدتر میشود. هر فردی در هر سنی ممکن است به پوکی استخوان مبتلا شود. اما از آنجایی که افزایش سن محیطی برای تغییر در ساختار استخوان شما ایجاد می کند، پوکی استخوان در جمعیت سالخورده رایج است.
علت پوکی استخوان در سالمند
شاید برای شما سوال شده باشد که علت بروز پوکیاستخوان در سالمندان چیست؟ سالمندان با افزایش سنممکن است در معرض بیماری پوکی استخوان قرار بگیرند البته لازمبه ذکر است که تنها عامل سن، سبب به وجود آمدن پوکی استخوان نمیباشد بلکه عوامل ودلایل مختلفی برای به وجود آمدن این بیماری وجود دارد که عبارت است از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان
- عدم فعالیت بدنی و ورزش
- جراحی لاغری و کاهش وزن شدید
- بیماریهای خونی همچون سلول داسی شکل
- ابتلا به بیماری سلیاک
- ابتلا به بیماری ایدز یا HIV
- مصرف داروهای ضدتشنج
- تزریق داروهای شیمی درمانی
- هورمون درمانی در بیماریهای سرطان سینه و پروستات
- مصرف داروهای آنتی اسید حاوی آلومینیوم
- مصرف مشروبات الکلی و دخانیات
- کمبود مصرف کلسیم در برنامه غذایی روزانه
- تغییرات هورمونی، به ویژه در زنان پس از یائسگی (کاهش استروژن) و در مردان (کاهش تستوسترون)
- عدم فعالیت بدنی مناسب
- بیماریهای مزمن از جمله برخی بیماریها مانند دیابت، بیماریهای تیروئید، بیماریهای روماتیسم در کودکان و برخی سرطانها
- مصرف داروهای خاص مانند: کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدتشنج و داروهای درمان سرطان
- مصرف دخانیات و الکل
- مشکلات متابولیکی
علائم پوکی استخوان در سالمندان
این بیماری که عموما به عنوان یک بیماری مزمن شناخته میشود.عموما یک شبه به وجود نیامده و عموما با توجه به نشانه ها به راحتی قابل تشخیص است. پوکیاستخوانعموما در مراحل اولیه نشانه ای ندارد و با افزایش شدت بیماری نشانه های آن ظاهر می شود. پوکی استخوان سالمندان عموما طی زمان طولانی و با کوچکترین کار سخت خود را نشان می دهد و علایمآن نمایان خواهدشد.
در ادامه برخی از نشانه های پوکی استخوان در سالمندان را برای شما عنوان میکنیم با توجه به این نشانه ها تشخیص بیماری برای شما بسیار راحت خواهد شد البته لازم به ذکر است که شدت این نشانه ها بر اساس درجه و سختی بیماری در بیماران مختلف متفاوت است.
- شکستگیهای مکرر
شکستگی استخوانها بهخصوص در نواحی مانند مچ دست، ران، و ستون فقرات بدون دلیل یا بهسادگی (مانند افتادن) یکی از نشانههای بارز پوکی استخوان است. - کاهش قد
بافت استخوانی ستون فقرات ممکن است به مرور زمان تحلیل رفته و منجر به کاهش قد شود. - درد در نواحی استخوانی
ممکن است سالمند به دلیل ضعف استخوانها علاوه پادرد در نواحی مختلف بدن، بهویژه در کمر و قفسه سینه، احساس درد کند. - شکستگیهای ستون فقرات
شکستگیهای میکروسکوپی در استخوانهای ستون فقرات میتواند باعث درد شدید و افزایش قوز (فرورفتن) شود. - قوز (دوک قوزی)
انحنای غیرطبیعی در ناحیه کمر که ممکن است به نظر برسد که فرد در حال خم شدن به جلو است، میتواند نشانهای از پوکی استخوان باشد. - حالت بدنی ضعیف
ضعف عمومی، خستگی، و عدم توانایی در حفظ تعادل میتواند نشانه ای از تحلیل رفتن استخوانها و ضعف جسمانی باشد. - علائم ناشی از شکستگی
درد ناگهانی و شدید در ناحیهای که به تازگی دچار شکستگی شده، ممکن است نشانهای از پوکی استخوان باشد.
تشخیص پوکی استخوان
عموما تشخیص پوکیاستخوان شدید در سالمندان با استفاده از نشانه های موجود همبرای پزشکو هم برای خود فرد راحت است.اما آزمایش های متفاوتی وجود دارد که میتواند ما را از وجود پوکی استخوان سالمندان مطمئن کند. عموما انجام آزمایش تراکممواد معدنی استخوان یکی از آزمایشات رایج در زمینه تشخیص پوکی استخوان است که پزشکانمتخصص آن را درخواست میکنند. در این آزمایش مقداری اشعه x به استخوان تابانده شده تا میزان مقاومت آن اندازه گیری شود.
البته تنها مشکلی که این روش دارد این است که تنها قادر به اندازه گیری پوکی استخوان های شدید بوده و قابلیت تشخیص این بیماری در هنگام خفیف بودن این بیماری را ندارد. طبق توصیه متخصصان افراد بالای 65سال مخصوصا بانوان که با تغییرات هورمونی روبرو هستند، قطعا این آزمایش را به طور مرتب انجام داده تا بتوانند در صورت بروز مشکل این بیماری را به سرعت تشخیص دهند.
درمان پوکی استخوان در سالمندان
برای درمان بیماری پوکی استخوان و اختلال عدم تعادل در سالمندان ابتدا باید علت به وجود آمدن آن را پیدا کرد. بیماری پوکیاستخوانکهتعداد زیادی از سالمندان با آندسته وپنجه نرممیکنند ممکن است علل متفاوتی داشته باشد. متاسفانه تا کنون برای درمان پوکی استخوان در سالمندان راه درمانی مناسبی پیدا نشده وتنها میتوان از شدت و پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد. در برخی از موارد برای جلوگیری از پیشرفت بیماری از داروهای خاصی استفاده میشود این داروها عبارت است از:
- فسفونات
- استروژن
- تری پاراتید
- کلسی تونین
- دنوروماب
البته تا حدی دمنوش های گیاهی و استفاده از طب سنتی می تواند در کاهش اثرات و دردهای ناشی از پوکی استخوان کمککننده باشد. این دمنوش ها برای درمان پوکی استخوان در سالمندان شامل موارد زیر می شود:
- دمنوش گزنه
- دمنشو تخم گیشنیز
پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندان
علاوه بر آشنایی با پوکی استخوان باید آگاه باشید که در هر سنی که قرار دارید می توانید با به کارگیری روش هایی از پوکی استخوان جلوگیری کنید ویا حتی روند پیشرفت بیماری را کاهش دهید. از روش هایی که میتوان با استفاده از آن از پوکی استخوان پیشگیری کرد عبارت است از:
ترک سیگار برای پیشگیری از پوکی استخوان در سالمند
سیگار به تنهایی میتواند تاثیرات سویی بر روی استخوانها داشته باشد سیگار پس از مدتی استخوانها را ضعیف و شکننده کرده و احتمال بروز پوکی استخوان سالمندان را افزایش میدهد.
مصرف الکل را محدود کنید: مصرف الکل در دراز مدت میتواند سبب آسیب به استخوانها شود بهتر است که در مصرف مشروبات الکلی اعتدال را رعایت کرده یا به طور کلی هیچ گاه از مشروبات الکلی استفاده نکنید
برای جلوگیری از پوکی استخوان افراد مسن وزش کنید
اگر در سن پایین قرار دارید و این متن را میخوانید بهتر است که از همین امروز ورزش کردن را شروع کنید مخصوصاً ورزشهای قدرتی که سبب افزایش فشار زیادی بر روی استخوانها و در نتیجه قوی شدن آنها میشود. اما اگر در دوران میانسالی یا سالمندی هستید بهتر است ورزش کنید ورزش کردن علاوه بر کمک به محکم شدن استخوانها، سبب ساخت توده استخوانی جدید نیز میشود ورزشهایی که میتوان انجام داد عبارت است از:
- تمرینات قدرتی
- پیادهروی
- دویدن
- بالا رفتن از پلهها
- رقص
- تنیس
رژیم غذایی مناسب داشته باشید
رژیم غذایی مستقیما میتواند بر روی سلامت و تراکم استخوانهای شما تاثیر بگذارد رژیم غذایی سرشار ویتامین D, کلسیم و پروتئین میتواند تا حد زیادی ذخیره استخوانی شما را تامین کند. بهتر است اگر رژیم غذایی مناسبی ندارید با یک متخصص تغذیه در زمینه رژیم غذایی خود مشورت کنید و سعی کنید بیشتر مواد مغذی را در رژیم خود قرار دهید از موادی که میتوان از آنها برای کاهش احتمال بروز پوکی استخوان سالمندان استفاده کرد عبارت است از:
- لبنیات
- سبزیجات سبز
- ماهی
- آبمیوههای غنی شده
- غلات
برای پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندان تناسب اندام داشته باشید
عموما افراد بسیار لاغر تراکم استخوانی کمی دارند و به راحتی به پوکی استخوان در سالمندان مبتلا میشود مخصوصاً در بانوان اما از طرفی افزایش چربی احشایی ارتباط مستقیمی با افزایش احتمال پوکی استخوان دارد.
برای پوکی استخوان در سالمندان چه چیزی مفید است؟
حفظ و افزایش تراکم استخوانی یکی از راههایی است که میتوان از بروز و پیشرفت پوکی استخوان شدید در سالمندان جلوگیری کرد پوکی استخوان عموماً در سنین بالا رخ میدهد تا سن ۲۰ سالگی ما در بدن فرایند استخوان سازی را داریم و بعد از ۳۰ سالگی این استخوانها کم کم شروع به کاهش تراکم میکند در زنان با احتمال بروز یائسگی این احتمال افزایش پیدا میکند.
کلسیم یکی از مواد غذایی پرخاصیت برای بیماری پوکی استخوان است. عموما مواد غذایی حاوی کلسیم میتواند در کاهش روند این بیماری بسیار کمک کننده باشد. شیر یکی از مواد مغذی وسرشار از کلسیم است در سنین مختلف بدن به مقدار متفاوتی کلسیمنیاز دارد که میتواند از مواد غذایی متفاوتی تامین شود. مواد غذایی حاوی کلسیم عبارت است از:
- پنیر
- ماست
- آب پرتقال غنی شده با کلسیم
- کدو تنبل
- ساردین کنسرو شده، ماهی سالمون
- بادام
این مواد غذایی حاویمقادیر فراوانی از کلسیم هستند که میتوانند در بهبود شرایط ناشی از پوکی استخوان به شما کمک کننده البته در صورتی کهنتوانستید به درستی از مواد غذایی حاوی کلسیم استفاده کنید مکمل های دارویی نیز می تواند بسیار کمک کننده باشد. عموما مصرف کلسیم برای مادران باردار بسیار مهم است. پس پیشنهاد میشود برای جلوگیری از پوکی استخوان در دوران بارداری یا از شیر و مواد غذایی حاوی کلسیم و با از مکمل های دارویی به میزان مورد نیاز بدن خود استفاده کنید.
عوارض پوکی استخوان در افراد مسن و سالمند
ابتلا به پوکی استخوان شدید در سالمندان مانند ابتلا به دیگر بیماریها ممکن است عوارض خاص خود را داشته باشد اما نکته قابل توجه در پوکی استخوان این است که این بیماری در هنگام شدت یافتن خود را نشان میدهد و در مراحل خفیف شما اثری از آن نمیبینید.
پوکی استخوان شدید در سالمندان تا حدی میتواند خطرناک و اذیت کننده باشد که فرد را به طور کامل زمین گیر کند و زندگی او را به راحتی تحت شعاع قرار دهد به همین دلیل در بیماری پوکی استخوان سالمندان تشخیص آن در مراحل اولیه بسیار اهمیت دارد. البته شما میتوانید با چکاپهای مرتب و سالیانه از ابتلا به این بیماری آگاهی پیدا کنید. از عوارض بروز پوکی استخوان سالمندی می توان موارد زیر را نام برد:
- کوتاه شدن قد افراد
- بیخوابیهای شبانه
- شکستگیهای ناگهانی استخوان ها
- از بین رفتن بافت لثه
- شل شدن دندانها
- شکستگی لگن
- درد های اسکلتی و عضلانی
- خشک و شکننده شدن ناخن ها
- لنگزدن در راه رفتن
طبق تحقیقات انجام شده حدود ۵۰ درصد از افرادی که دچار شکستگی لگن در سالمندی شدن برای همیشه زمین گیر بوده و بیش از ۲۵ درصد آنها در روند درمانی آنها بیش از یک سال طول کشیده همین دلایل سبب شده که قشر سالمند عموما ناتوان و از کار افتاده باشد.
پوکی استخوان در سالمندان یکی از بیماری های متداول و معمول است که با افزایش سن و تحلیل رفتن استخوان ها برای سالمندان رخ می دهد. این بیماری با کاهش ذخیره کلسیم در استخوان افزایش می یابد و با داشتن رژیم غذایی مناسب در دوران جوانی و کودکی تا حد زیادی می توان از شدت این بیماری بکاهید. پوکی استخوان نوعی بیماری مزمن بوده و تنها می توان با رژیم غذایی مناسب و دارو درمانی تا حد زیادی از بروز علائم و گسترش بیماری جلوگیری کرد.
سوالات متداول
پوکی استخوان شدید در سالمندان به چه معناست؟
پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که در آن استخوانها ضعیف و شکننده میشوند، به طوری که احتمال شکستگی آنها افزایش مییابد. این مشکل معمولا در سالمندان، به ویژه زنان پس از یائسگی، شایعتر است.
چه علائمی نشاندهنده پوکی استخوان هستند؟
علائم پوکی استخوان معمولا تا زمانی که شکستگی اتفاق نیفتاده باشد، ظاهر نمیشوند. پس از شکستگی، ممکن است درد، کاهش قد و تغییر در شکل بدن (مانند قوز) مشاهده شود.
چه عواملی میتوانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند؟
عوامل مختلفی مانند سن، جنس (زنان بیشتر در معرض خطر هستند)، ژنتیک، کمتحرکی، مصرف سیگار و الکل، تغذیه نامناسب (کمبود کلسیم و ویتامین D)، و برخی داروها میتوانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند.
چگونه میتوان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
توجه به رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D، ورزش منظم (به ویژه تمرینات وزنهبرداری)، اجتناب از سیگار و محدود کردن مصرف الکل، میتواند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند.
آیا مکملهای کلسیم و ویتامین D برای سالمندان ضروری هستند؟
بله، بسیاری از سالمندان به دلیل کاهش جذب مواد مغذی، ممکن است نیاز به مکملها داشته باشند. با این حال، مصرف آنها باید تحت نظر پزشک باشد.
آیا انجام ورزش برای سالمندان مبتلا به پوکی استخوان خطرناک است؟
ورزش برای سالمندان با پوکی استخوان مهم است، اما باید با احتیاط انجام شود. تمرینات تقویتی و تعادلی میتوانند کمک کنند، اما بهتر است قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک مشورت شود.
آیا پوکی استخوان درمانپذیر است؟
درمانهای مختلفی برای پوکی استخوان وجود دارد که شامل داروها، تغییرات رژیم غذایی و تمرینات ورزشی میشود. مدیریت مؤثر میتواند به تقویت استخوانها و کاهش خطر شکستگی کمک کند، اما بهتر است بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود.
آیا مصرف داروهای خاص میتواند باعث پوکی استخوان شود؟
بله، برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و برخی داروهای دیگر میتوانند به کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر پوکی استخوان منجر شوند. در صورت مصرف این داروها، باید با پزشک مشورت کرد.
تشخیص پوکی استخوان شدید در سالمندان چگونه انجام میشود؟
تشخیص معمولا با استفاده از آزمونهایی مانند DEXA (دوکسر کلسیم) که تراکم استخوان را اندازهگیری میکند، انجام میشود.
درمان پوکی استخوان در سالمندان کدام است؟
درمانها شامل داروهای ضدپوکی استخوان (مانند بیسفوسفوناتها، هورمونها، و داروهای جدیدتر)، تغییرات غذایی و فعالیتهای ورزشی منظم میشود. پزشک با توجه به شرایط بیمار درمان مناسب را تجویز میکند.
