سرفه کودکان می‌تواند در شرایط فوری، با روش‌های خانگی به سرعت بهبود یابد. این مشکل تنفسی رایج، اغلب کودکان زیر پنج سال را به ویژه در فصل سرما تحت تاثیر قرار میدهد. برخی از سرفه‌ها به قدری شدید هستند که به علائم آنفولانزا شباهت دارند و والدین را نگران می‌کنند تا به دنبال راه‌‌حلی برای تسکین سرفه‌های کودک‌شان باشند. متخصصان بر این باورند که عوامل دیگری مانند آلرژی، آسم یا حتی تولد زودرس ممکن است موجب سرفه‌های شدید در کودکان خردسال شود که برای رفع فوری سرفه‌های شبانه باید به این علل توجه شود. در مواردی، پرستار کودک می‌تواند نقش مهمی در کمک به مدیریت این شرایط داشته باشد.
انواع سرفه کودکان
درمان سرفه کودکان بسته به نوع و علت سرفه می‌تواند متفاوت باشد. شناخت انواع سرفه به والدین کمک می‌کند تا تشخیص دهند چه زمانی نیاز به مراقبت پزشکی دارند و چه زمانی می‌توانند سرفه کودک را در منزل مدیریت کنند. در برخی موارد، سرفه ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های جدی‌تری باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. در ادامه به معرفی برخی از انواع رایج سرفه در کودکان می‌پردازیم. توجه داشته باشید که این انواع ممکن است مانند استفراغ در کودکان علائم خاصی را داشته باشند.
به نقل از سایت nhs:
کودکان اغلب هنگام سرماخوردگی سرفه می کنند زیرا مخاط از پشت گلو چکه می کند.
اگر کودک شما به طور معمول غذا می‌خورد، می‌نوشد، غذا می‌خورد و نفس می‌کشد و خس‌خس ندارد، سرفه معمولاً جای نگرانی نیست.
اگرچه شنیدن سرفه فرزندتان ناراحت کننده است، اما سرفه به پاک کردن خلط قفسه سینه یا مخاط پشت گلو کمک می کند.
اگر کودک شما بالای 1 سال سن دارد، می تواند نوشیدنی گرم لیمو و عسل بنوشد.
1. سرفه پارس مانند
این نوع سرفه اغلب در کودکان خردسال با خروسک رخ میدهد. به طور معمول، این سرفه به صورت ناگهانی و معمولا در نیمه شب شروع می‌شود و ممکن است با مشکل تنفس همراه باشد؛ خصوصا در کودکان زیر سه سال که مجاری تنفسی باریک‌تری دارند.
2. سرفه فریاد مانند
این نوع سرفه که به عنوان سیاه سرفه نیز شناخته می‌شود، معمولا ناشی از عفونت باکتریایی است. کودک به طور مداوم و پشت سر هم سرفه می‌کند و در پایان هر دوره سرفه، با صدای بلند نفس می‌کشد که صدایی شبیه به فریاد ایجاد می‌کند.
3. سرفه همراه با خس‌خس سینه
اگر کودک هنگام نفس کشیدن صدایی شبیه به سوت یا خس‌خس ایجاد کند، احتمالا مجاری هوایی او درگیر شده است. این حالت ممکن است ناشی از آسم، برونشیولیت یا حتی گیر کردن جسم خارجی در مجاری تنفسی باشد.
4. سرفه شبانه
این نوع از سرفه کودکان در شب بیشتر می‌شود و معمولا به دلیل ورود ترشحات بینی به حلق در حالت خوابیده رخ میدهد. سرماخوردگی و آسم دو علت شایع برای افزایش سرفه در شب هستند.
5. سرفه روزانه
هوای سرد، فعالیت بدنی یا عوامل تحریک‌کننده محیطی مانند دود سیگار و خوش‌بوکننده‌های هوا می‌توانند باعث تشدید سرفه در طول روز شوند. بهتر است این عوامل را از محیط کودک دور نگه داریم.
6. سرفه همراه با تب
سرفه‌ای که همراه با تب خفیف باشد، معمولا نشانه سرماخوردگی است. اگر تب کودک از ۳۹ درجه سانتی‌گراد بیشتر شود، ممکن است ناشی از عفونت‌های جدی‌تری مانند پنومونی باشد و باید به پزشک مراجعه کرد. بنابراین سرفه ممکن است با تب در کودکان همراه باشد.
سرفه خشک بچه ها
سرفه کودکان خصوصا سرفه‌های خشک، می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند. یکی از شایع‌ترین علت‌های این نوع سرفه، خشکی هوا یا تحریکات محیطی مانند آلودگی هوا و گرد و غبار است. سرفه خشک اغلب با عفونت‌های تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی همراه است و ممکن است باعث ایجاد خراش و درد در گلو شود. همچنین در مواردی مانند التهاب حنجره، ورم لوزه‌ها یا آلرژی فصلی نیز این نوع سرفه مشاهده می‌شود.
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند موجب سرفه خشک در کودکان شود، قرار گرفتن در معرض مواد محرک مثل دود سیگار یا گرده گیاهان است. این نوع سرفه معمولا به شکلی ظاهر می‌شود که به نظر نمی‌آید بدن کودک تلاش می‌کند تا عفونت را دفع کند بلکه بیشتر نشانه‌ای از تحریک مجاری تنفسی است. کودکان ممکن است در اثر حساسیت‌های فصلی یا قرار گرفتن در هوای خشک، دچار این نوع سرفه شوند.
اگر سرفه خشک در کودکان بیش از سه هفته ادامه پیدا کند و کودک در نفس کشیدن یا مصرف مایعات مشکل داشته باشد، یا آنکه سرفه خونی در کودک مشاهده شود، نیاز است که با یک پزشک متخصص مشورت شود. در چنین شرایطی ممکن است مشکل اساسی‌تری مانند التهاب شدید یا عفونت وجود داشته باشد که نیاز به درمان تخصصی دارد.
سرفه خلط دار کودکان
سرفه کودکان خصوصا سرفه‌های خلط‌دار، یکی از مشکلات رایج در زمان سرماخوردگی است که اغلب با ورود ویروس یا باکتری به بدن بروز می‌کند. این نوع سرفه‌ها معمولا در دوره‌های سرماخوردگی ویروسی که در پاییز و زمستان شیوع بیشتری دارند ظاهر می‌شوند و ممکن است یک تا دو هفته طول بکشند. کودکان معمولا چندین بار در سال به سرماخوردگی دچار می‌شوند که با سرفه‌های خلط‌دار همراه است. این نوع سرفه در روزهای اول کمتر است اما شب‌ها تشدید می‌شود. در مواردی نیز صدای خس‌خس یا سوت در تنفس کودک شنیده می‌شود که می‌تواند نشانه تورم در نای و حنجره باشد.
یکی از دلایل شایع بروز سرفه‌های خلط‌دار، عفونت‌های ویروسی است که باعث تحریک مجاری تنفسی می‌شود. دخانیات، آلاینده‌های هوا و عوامل آلرژی‌زا نیز می‌توانند موجب افزایش خلط در مجاری تنفسی شوند. رفلاکس معده به مری و برونشیت حاد از دیگر عواملی هستند که ممکن است به سرفه‌های خلط‌دار منجر شوند. در مواردی که کودک دچار تب شدید یا ترشحات بینی سبزرنگ می‌شود، احتمال وجود عفونت باکتریایی وجود دارد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
برای درمان سرفه کودکان که با خلط همراه است، استفاده از داروهای خلط‌آور که به رقیق شدن موکوس و تسهیل خروج آن از مجاری تنفسی کمک می‌کنند رایج است. داروهای خلط‌آور مانند اکسپکتورانت می‌توانند حجم خلط را افزایش داده و آن را راحت‌تر از بدن دفع کنند. همچنین آنتی‌هیستامین‌ها با کاهش ترشحات و خشک کردن مجاری تنفسی، به بهبود وضعیت کودک کمک می‌کنند. داروهایی مانند دیفن‌هیدرامین و کلرفنیرآمین از طریق مهار ترشح هیستامین، به کاهش خلط و باز شدن مجاری تنفسی کمک می‌کنند.
در صورتی که سرفه‌های خلط‌دار کودک بیش از حد طولانی شد یا با علائم دیگری مانند تب بالا و تنفس دشوار همراه بود، بهتر است به پزشک مراجعه شود. استفاده از قطره‌های شستشوی بینی نیز می‌تواند در پاکسازی مجاری تنفسی کودکانی که بسیار کوچک هستند موثر باشد. رعایت دستور پزشک در مصرف داروها برای درمان سریع‌تر و بهبود وضعیت تنفسی کودک اهمیت زیادی دارد.
علت سرفه کودکان چیست؟
سرفه کودکان یکی از رایج‌ترین مشکلات تنفسی است که ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. از عفونت‌های ویروسی گرفته تا عوامل محیطی و آلرژی‌ها، هر یک می‌توانند باعث تحریک مجاری تنفسی و ایجاد سرفه در کودکان شوند. شناخت دقیق علت سرفه می‌تواند به والدین کمک کند تا بهتر تشخیص دهند که چه زمانی به پزشک مراجعه کنند و چگونه به کودک خود کمک کنند. در ادامه، به برخی از اصلی‌ترین علل سرفه در کودکان می‌پردازیم.
1) عفونت‌های ویروسی
عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا از شایع‌ترین عوامل سرفه در کودکان هستند. این ویروس‌ها باعث التهاب در مجاری تنفسی فوقانی می‌شوند و ابتدا سرفه‌های خشک و سپس سرفه‌های خلط‌دار ایجاد می‌کنند. این نوع سرفه‌ها معمولا همراه با علائمی مانند تب، آبریزش بینی و گلودرد بروز می‌کنند و حدود یک تا دو هفته طول می‌کشند.
2) عفونت‌های باکتریایی
عفونت‌های باکتریایی نظیر برونشیت، سینوزیت و ذات‌الریه می‌توانند باعث بروز سرفه در کودکان به صورت شدید شوند. این نوع عفونت‌ها معمولا با تب بالا، لرز و خلط غلیظ زرد یا سبز همراه هستند و برای درمان نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها دارند. در صورت عدم درمان به موقع، این عفونت‌ها ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری شوند.
درمان سرفه کودک
درمان سرفه کودکان می‌تواند شامل روش‌های مختلفی باشد که به نوع سرفه و علت آن بستگی دارد. برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها می‌توانند علائم سرفه را تحریک کرده یا تسکین دهند. شناخت این موارد و رعایت برخی تغییرات در رژیم غذایی کودک، ممکن است به بهبود وضعیت او کمک کند.
1. گوجه‌فرنگی
گوجه‌فرنگی به دلیل داشتن اسیدهایی مانند اسید سیتریک، می‌تواند در برخی موارد باعث تحریک مخاط گلو و تشدید سرفه شود. اگر کودک شما به دنبال مصرف گوجه‌فرنگی یا محصولات حاوی آن مانند سس‌ها دچار سرفه شدید می‌شود، بهتر است از مصرف این مواد غذایی در دوران سرفه خودداری کنید. خصوصا در مواردی که کودک از سرفه‌های مزمن یا حساسیت‌های فصلی رنج می‌برد، اجتناب از گوجه‌فرنگی می‌تواند مفید باشد.
2. کافئین
نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه یا چای پررنگ می‌توانند تاثیرات منفی بر سیستم تنفسی کودکان بگذارند. کافئین باعث خشکی مخاط می‌شود و در نتیجه، می‌تواند سرفه‌های خشک را تشدید کند. در دوره‌ای که کودک به سرفه دچار است، بهتر است از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار اجتناب شود تا خشکی گلو و سرفه‌های پیوسته کاهش یابد.
3. نوشیدنی‌های گازدار
نوشیدنی‌های گازدار نه تنها باعث تحریک معده می‌شوند بلکه می‌توانند موجب رفلاکس معده نیز شوند که خود منجر به تشدید سرفه می‌شود. به دلیل محتوای گاز و مواد افزودنی که این نوشیدنی‌ها دارند، بهتر است در زمان بروز سرفه در کودکان از مصرف آن‌ها خودداری شود. نوشیدن آب یا مایعات گرم می‌تواند جایگزین بهتری برای این نوشیدنی‌ها باشد و منجر به درمان سرفه کودکان شود.
4. شکلات
شکلات حاوی مواد کافئین‌دار است که می‌تواند اثر مشابهی مانند قهوه بر سیستم تنفسی داشته باشد. علاوه بر این، مصرف زیاد شکلات می‌تواند باعث افزایش مخاط و تحریک راه‌های هوایی شود که سرفه‌های خلط‌دار را تشدید می‌کند. بهتر است در دوران سرفه، مصرف شکلات محدود شود تا کودک سریع‌تر بهبود یابد.
5. مرکباتی مانند لیمو شیرین و پرتقال
مرکبات با اینکه منابع خوبی از ویتامین C هستند و می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند اما در برخی کودکان ممکن است به دلیل محتوای اسیدی خود باعث تحریک گلو و تشدید سرفه شوند. اگرچه این مواد برای افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها مفید هستند، ولی اگر مصرف آن‌ها باعث تحریک سرفه کودک می‌شود بهتر است از مرکبات در این دوران پرهیز کنید و از سایر منابع ویتامین C استفاده کنید.
درمان خانگی سرفه خشک کودکان
درمان سرفه کودکان به روش‌های خانگی یکی از راه‌های موثر برای تسکین سرفه‌های خشک است که می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. بسیاری از این روش‌ها با استفاده از مواد طبیعی و قابل دسترس انجام می‌شوند و در کنار داروهای تجویزی می‌توانند موثر باشند. در ادامه چند روش خانگی را برای درمان سرفه‌های خشک در کودکان بررسی می‌کنیم.
- زنجبیل
زنجبیل به دلیل خاصیت ضد التهابی خود، یکی از بهترین روش‌های خانگی برای تسکین سرفه‌های خشک است. این ماده می‌تواند التهابات مجاری تنفسی را کاهش داده و به بهبود گلودرد کمک کند. برای بهره‌برداری بیشتر از زنجبیل، می‌توانید آن را با عسل ترکیب کرده و به شکل دمنوش استفاده کنید. این ترکیب نه تنها سرفه‌های شدید را کاهش میدهد بلکه از گلودرد نیز جلوگیری می‌کند.
- شیر و زردچوبه
زردچوبه به دلیل خواص ضد التهابی و ضد میکروبی، یکی دیگر از راه‌های مفید برای درمان سرفه کودکان است. ترکیب زردچوبه با شیر ولرم می‌تواند مجاری تنفسی را تسکین دهد و التهاب گلو را کاهش دهد. برای مصرف این ترکیب، کافی است روزانه دو بار یک لیوان شیر ولرم با زردچوبه را بنوشید. این روش خانگی خصوصا برای کودکانی که از سرفه‌های طولانی رنج می‌برند توصیه می‌شود.
- سیر خام
سیر خام نیز به دلیل خاصیت ضد باکتریایی، از جمله روش‌های سنتی برای درمان سرفه‌های خشک است. خوردن سیر به صورت خام باعث می‌شود عفونت‌های موجود در گلو به سرعت از بین بروند و علائم سرفه تسکین یابد. توصیه می‌شود چند حبه سیر خام را بجوید تا خواص ضد باکتریایی آن به خوبی تاثیر خود را بگذارد. این روش به خصوص برای سرفه‌های شبانه بسیار موثر است.
درمان سرفه کودکان در طب سنتی
درمان سرفه کودکان در طب سنتی از گیاهان و مواد طبیعی مختلفی بهره می‌برد. آب پیاز به دلیل خاصیت ضد التهابی‌اش، ریشه گل ختمی و برگ نعناع فلفلی برای تسکین مجاری تنفسی و شیرین‌بیان به عنوان یک خلط‌آور طبیعی توصیه می‌شوند. روغن سیاه‌دانه نیز به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. همچنین، گیاه آلوئه‌ورا با خاصیت ضدعفونی‌کننده خود، چای مریم گلی برای کاهش التهاب و دانه میوه به که به نرم کردن گلو کمک می‌کند در این زمینه موثر هستند.
جمع بندی
سرفه کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و… باشد. همان‌طور که در این مقاله از سفیر آرامش خواندیم، روش‌های درمانی شامل رویکردهای خانگی و سنتی هستند که از گیاهانی مانند زنجبیل، سیر، شیرین‌بیان و آب پیاز استفاده می‌کنند. درمان‌های خانگی مانند دمنوش‌ها، ترکیب شیر و زردچوبه و مصرف عسل به بهبود علائم کمک می‌کنند. در موارد مزمن یا پیچیده، مراجعه به پزشک ضروری است تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
سوالات متداول
1. سرفه در کودکان چند روز طول می‌کشد؟
هر کودک در سال ممکن است 5 تا 8 مرتبه دچار سرفه شود که می‌تواند 6 الی 9 روز زمان ببرد. همچنین یک کودک بطور معمول ممکن است 50 روز سال را با سرفه و عفونت‌های تنفسی بگذرانند.
2. انواع سرفه در کودکان کدام‌اند؟
سرفه ی خشک، سرفه های خروسکی، سرفه ناشی از ذات الریه و سرفه های ناشی از آسم
3. علت سرفه کودکان چیست؟
سرفه درواقع نوعی واکنش دفاعی بدن کودک به مواد محرک تنفسی مثل آلودگی هوا، میکروب‌ها یا گردوغبار و همچنین راه دفع ترشحات هنگام بیماری است.
4. سرفه ناشی از ذات الریه چیست؟
یک نوع عفونت ویروسی یا باکتریایی که ریه ها را درگیر می‌کند. و از انواع سرفه در کودکان می‌باشد، ذات الریه است که در پی سرماخوردگی ساده شروع می‌شود. علائم آن سرفه خیس و خلط دار به رنگ سبز و زرد و خستگی شدید می‌باشد.
