یکی از دغدغه‌های افراد، وجود حشرات مختلف در اطراف خود و گزیده شدن توسط آنها است. عنکبوت یکی از این موجودات ترسناک است. پرستار بیمار باید در هنگام مراقبت از بیمار گزیده شده توسط عنکبوت سمی، بسیار مراقب علائم او باشد. به همین دلیل، در این مقاله از سفیر آرامش قصد داریم تا شما را با مفهوم گزش نیش عنکبوت، انواع آنها، نشانه‌های گزیده شدن، راه‌های درمان و خطرناک بودن یا نبودن آنها آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
نشانه های نیش عنکبوت
نیش عنکبوت نیز مانند نیش کنه با توجه به نوع آن، مقدار سم تزریق شده و واکنش بدن فرد نسبت به آن می‌تواند علائم مختلفی را از خود نشان دهد. بنابراین پرستار کودک باید به کودک توجه کند تا توسط عنکبوت گزیده نشود. ما در ادامه به برخی از نشانه‌های رایج‌تر نیش عنکبوت اشاره خواهیم کرد:
- در صورتی که عنکبوت سم به بدن تزریق کرده باشد، محل گزیده شده ممکن است دردناک باشد.
- اطراف نواحی گزیده شده توسط عنکبوت ممکن است ملتهب و قرمز شود.
- در ناحیه گزش ممکن است احساس گزگز کردن و خارش داشته باشید.
- گاهی اوقات گزش عنکبوت ممکن است باعث ایجاد تاول‌های کوچک در بعضی از افراد شود.
- ممکن است احساس کنید عضلات بدنتان درد می‌کند و یا گرفته است. این علائم را بیشتر در عضلات بازو، پا و شکم می‌بینید.
- امکان ایجاد راش در اطراف ناحیه‌ی گزیده شده نیز وجود دارد.
- در موارد بسیار نادری، گزش عنکبوت باعث تنگی نفس می‌شود.
- برخی از افراد ممکن است دچار حالت تهوع، استفراغ و شکم درد شوند.
- ممکن است نیش عنکبوت علائمی مثل آنفولانزا را از خود نشان دهد.
- برخی از افراد ممکن است بعد از گزیده شدن توسط عنکبوت دچار سردرد شوند.
به نقل از سایت mayoclinic:
نیش عنکبوت می‌تواند باعث قرمزی، درد و تورم شود، یا ممکن است اصلا متوجه آنها نشوید. بسیاری از گزش‌ها و زخم‌های پوستی دیگر باعث قرمزی، درد و تورم می شوند. بنابراین، مگر اینکه واقعاً عنکبوت شما را نیش زده باشد، دشوار است مطمئن شوید که زخم شما توسط عنکبوت ایجاد شده است.
در سرتاسر جهان فقط تعداد کمی از عنکبوت‌ها دندان‌های نیش دارند که به اندازه کافی در پوست انسان نفوذ می‌کنند و سم آن‌قدر قوی است که به انسان آسیب برساند. از جمله عنکبوت های بیوه با حدود 30 گونه و عنکبوت های گوشه نشین با بیش از 140 گونه در سراسر جهان هستند.
انواع عنکبوت های و نیش آن ها
عنکبوت‌ها دارای انواع مختلفی هستند و گزش هر کدام از آنها نشانه‌های متفاوتی دارد. همچنین با توجه به نوع عنکبوت، درمان نیز متفاوت خواهد بود. برخی از عنکبوت‌ها مثل عنکبوت‌های بیوه و گوشه‌گیر قهوه‌ای بسیار خطرناک هستند و گزیده شدن توسط این نوع عنکبوت‌ها حتی ممکن است منجر به مرگ شود. اما برخی از عنکبوت‌ها بی‌خطر هستند و فقط در محل گزش دچار خارش، قرمزی و تورم می‌شوید.
1. عنکبوت بیوه سیاه
این نوع عنکبوت دومین عنکبوت خطرناک در جهان است. از ویژگی‌های ظاهری این عنکبوت می‌توان به ظاهر براق و سیاه آن اشاره کرد. در صورتی که کودکان و سالمندان توسط این نوع عنکبوت گزیده شوند، به دلیل سیستم ایمنی ضعیف بدنشان، بسیار خطرناک خواهد بود. زیستگاه این عنکبوت در کشور ایتالیاست و علائم گزیده شدن توسط این عنکبوت شامل درد شدید، تب و لرز، گرفتگی عضلات، درد شکم و حالت تهوع است.
2. عنکبوت گوشه‌گیر قهوه‌ای
این عنکبوت را اکثر افراد با اسم ویولون‌نواز می‌شناسند. از ویژگی‌های ظاهری این عنکبوت می‌توان به رنگ قهوه‌ای و اندازه‌ی 1 سانت و سه میلی‌متر آن اشاره کرد. علت معروفیت آنها با نام ویولون به این دلیل است که اگر به پشت آنها دقت کنید، می‌توانید علامت ویولون به رنگ سفید یا قهوه‌ای تیره را مشاهده کنید. در صورت گزیده شدن توسط این عنکبوت، ابتدا محل گزیده شده کمی دچار سوزش می‌شود و بعد از آن علائم شدیدتر در 8 ساعت بعدی خود را نشان می‌دهند. افراد درد شدیدی را احساس می‌کنند و در محل گزیده شده یک تاول پر از مایع ایجاد خواهد شد. همچنین افراد دچار حالت تهوع و بی‌حالی می‌شوند. کودکان و سالمندان به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدنشان در مقابل این عنکبوت آسیب‌پذیرترند.
3. عنکبوت سرگردان برزیلی
این عنکبوت را با نام قاتل سیاه می‌شناسند و زهر آن 20 برابر قوی‌تر از عنکبوت بیوه سیاه است. زمانی که افراد توسط این عنکبوت گزیده شوند و سم وارد بدن آنها شود، ماهیچه‌های تنفسی آنها از کار می‌افتد و فرد گزیده شده خفه می‌شود.
4. عنکبوت گرگی
این عنکبوت که ظاهر بسیار ترسناکی دارد، به وفور در جهان پیدا می‌شود و قدرت بینایی بالایی دارد. به همین دلیل حتی در تاریکی و شب راه خود را پیدا می‌کند. این عنکبوت می‌تواند از در و پنجره‌ها وارد خانه شما شود، اما بی‌خطر است و در صورت گزیده شدن توسط این عنکبوت اتفاقی برای افراد نمی‌افتد. اما ممکن است در برخی افراد که حساسیت دارند مثل حساسیت به گندم، علائمی مثل حالت تهوع از خود نشان دهد که بهتر است به درمانگاه مراجعه کنید.
راهکارهای پیشگیری از نیش عنکبوت
همانطور که همیشه شنیده‌ایم، پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین بهتر است در ابتدا اقدام به پیشگیری کنید. در ادامه برخی از این راه‌کارها را به شما آموزش خواهیم داد:
- در صورتی که قصد ورود به مناطق دارای عنکبوت را دارید، سعی کنید لباس و شلوارهای بلند و آستین‌دار بپوشید تا عنکبوت نتواند وارد لباس‌های شما شود. همچنین به جای استفاده از صندل، بهتر است از کتونی استفاده کنید.
- بدن خود را با پمادهای مخصوصی که حشرات را دفع می‌کنند چرب کنید تا انواع حشرات از شما دور بمانند.
- درها و پنجره‌های اتاق خود را با حفاظ بپوشانید تا عنکبوت‌ها نتوانند وارد خانه‌ی شما شوند.
- سعی کنید خانه‌ی خود را همیشه تمیز نگه دارید. انجام این کار باعث می‌شود عنکبوت نتواند در خانه‌ی شما زندگی کند.
- قبل از پوشیدن لباس، آن را تکان دهید تا در صورت وجود عنکبوت، از لباس شما جدا شود.
مراحل ضروری در هنگام گزش عنکبوت
1. آشکارسازی و شناسایی مکان گزش عنکبوت: در ابتدا لازم است مکان گزش عنکبوت را پیدا کنید. این ممکن است دیوارها، سقف، کاج، یا هر نقطه دیگری باشد که می‌تواند به عنوان آوارگی برای عنکبوت استفاده شود.
2. حذف گزش: بعد از شناسایی گزش، می توانید اقدام به حذف آن کنید. برای این کار می‌توانید از یک ورق کاغذ، کفاشی یا دیگر ابزارهایی که به آنها دسترسی دارید، استفاده کنید. به همراهی دستکش‌هایی که دارای طول کافی باشند، گزش را با دست بیرون بکشید و در ظروفی مناسب بریزید. حتماً از تماس مستقیم با گزش یا آن را لمس نکنید، زیرا می‌تواند نتیجه ای برای شما غیر منتظره داشته باشد.
3. پیشگیری از گزش مجدد: برای جلوگیری از گزش مجدد عنکبوت‌ها، می‌توانید برخی اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید. به عنوان مثال، اطمینان حاصل کنید که نواحی اطراف ساختمان خود خالی از انبوه‌هایی هستند که می توانند محل حشرات و عنکبوت ها باشند. همچنین، برخی از مواد شیمیایی مانند اسپری‌های حشره‌کش را می‌توانید استفاده کنید تا حاکمیت عنکبوت در نواحی مورد نظر خود را کاهش دهید.
4. در صورت بروز علایم حساسیت به عنکبوتی: در صورتی که بعد از تماس با عنکبوت گزش، علایمی نظیر تورم، خارش شدید، درد یا سایر علائم حساسیت بروز کند، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. او می‌تواند شما را راهنمایی کند و در صورت لزوم درمانی مورد نیاز را تجویز کند. مهم است بدانید که بسیاری از عنکبوت‌ها بی‌ضرر هستند و به ما نیازی ندارند. در عوض، آنها به ما کمک می‌کنند حشرات مزاحم را کنترل کنیم.
درمان جای نیش عنکبوت
درمان جای نیش عنکبوت با توجه به نوع عنکبوت و میزان گزش آن در سنین و افراد مختلف متفاوت خواهد بود. هنگامی که با نیش عنکبوت مواجه می‌شوید، آشنایی با روش‌های درمان آن به شما کمک می‌کند تا میزان درد و گزش کاهش پیدا کند. برای درمان نیش عنکبوت، در صورتی که عنکبوت سمی باشد، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. اما اگر عنکبوت سمی نباشد، می‌توانید اقدامات اولیه را خودتان در خانه انجام دهید و در صورت شدید شدن علائم به پزشک مراجعه کنید.
درمان نیش عنکبوت در منزل
همانطور که در بالا اشاره شد، در صورتی که عنکبوت سمی نبود، برای درمان نیش عنکبوت در منزل می‌توانید از روش‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم استفاده کنید:
- محل گزیده شده توسط عنکبوت را با آب و صابون بشویید تا از عفونت جلوگیری شود.
- اگر در محل گزیده شده احساس درد دارید، می‌توانید از کمپرس آب یخ برای کاهش درد استفاده کنید.
- برای کاهش درد از مسکن‌های بدون نسخه مثل ژلوفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- محل گزیده شده را با کرم‌های موضعی مثل هیدروکورتیزون و لوسیون کالامین چرب کنید. این کار کمک می‌کند تا محل گزش دچار خارش کمتری شود.
- مقداری جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر در بیاید و بعد خمیر به دست آمده را در محل گزیده شده توسط عنکبوت بگذارید.
- در صورتی که بعد از گزیده شدن توسط عنکبوت دچار التهاب شدید، محل گزیده شده را با کمی ژل آلوئه‌ورا چرب کنید.
- استفاده از چای کیسه‌ای مرطوب کمک می‌کند تا میزان درد در ناحیه گزیده شده کاهش پیدا کند.
- استفاده از روغن‌های نعنا، اسطوخودوس و درخت چای به کاهش درد در ناحیه گزیده شده کمک خواهد کرد.
مراقبت های بعد از نیش عنکبوت
گزش عنکبوت بسیار مهم است و اگر اقدامات سریعی بعد از آن انجام دهید، بهتر است.
- با صابون و آب برای شستشو محل گزیدگی کودک استفاده کند.
- کمپرس سرد یا یخ پیچیده در لیف در آن ناحیه قرار دهد.
- او را بلافاصله به اتاق اورژانس ببرد.
اگر یک فرد با عنکبوت یا عقرب گزیده شود، علائمی که باید انتظارش را داشته باشید این است که ناحیه گزش ممکن است بسته به نوع عقرب متورم یا قرمز شود. همچنین ممکن است واکنش‌های شدیدتر از زهر در دیگر بخش‌های بدن رخ دهد. برای تشخیص نوع سمی بودن یا بی‌ضرر بودن آن باید به درمانگاه بروید چرا که دانستن نوع آن که کودک را نیش زده است ممکن است درمان او را ساده‌تر کند.
آیا نیش عنکبوت خطرساز است؟
خطرناک بودن یا نبودن نیش عنکبوت به نوع آن بستگی دارد. برای مثال، نیش برخی از عنکبوت‌ها مثل بیوه سیاه و گوشه‌گیر قهوه‌ای خطرناک است و در صورت گزیده شدن توسط این نوع عنکبوت‌ها باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. اما برخی از عنکبوت‌ها مثل عنکبوت گرگی خطرناک نیستند و شما می‌توانید در ابتدا به درمان‌های خانگی بپردازید و در صورت شدید شدن علائم به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
در این مقاله به گزیده شدن توسط عنکبوت پرداختیم و انواع مختلف عنکبوت‌ها را به شما معرفی کردیم. بیان کردیم که عنکبوت‌ها در صورتی که سمی باشند، می‌توانند خطرناک نیز باشند و در صورت گزیده شدن توسط آنها ممکن است دچار مرگ شویم. اما برخی دیگر از عنکبوت‌ها سمی نیستند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند. در نهایت، راه‌های خانگی درمان نیش عنکبوت را به شما معرفی کردیم. شما هم اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید، با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.
سوالات متداول
1. چرا عنکبوت سرگردان برزیلی خطرناک است؟
عنکبوت سرگردان برزیلی خطرناک است زیرا زهر آن 20 برابر قوی‌تر از عنکبوت بیوه سیاه است. زمانی که افراد توسط این عنکبوت گزیده شوند و سم وارد بدن آنها شود، ماهیچه‌های تنفسی آنها از کار می‌افتد و فرد گزیده شده خفه می‌شود.
2. چگونه می‌توان از گزیده شدن توسط عنکبوت‌ها پیشگیری کرد؟
با پوشیدن لباس‌های بلند، استفاده از کتانی، چرب کردن بدن با پمادهای دفع حشرات، پوشاندن درها و پنجره‌ها با حفاظ، تمیز نگه داشتن خانه و تکان دادن لباس قبل از پوشیدن.
3. علائم گزیده شدن توسط عنکبوت بیوه سیاه چیست؟
درد شدید، تب و لرز، گرفتگی عضلات، درد شکم و حالت تهوع.
4. در صورت گزیده شدن توسط عنکبوت گوشه‌گیر قهوه‌ای چه علائمی بروز می‌کند؟
سوزش اولیه، درد شدید، تاول پر از مایع، حالت تهوع و بی‌حالی.
5. درمان خانگی نیش عنکبوت غیر سمی چگونه است؟
شستن محل گزیده شده، استفاده از کمپرس آب یخ، مسکن‌های بدون نسخه، کرم‌های موضعی، خمیر جوش شیرین، ژل آلوئه‌ورا، چای کیسه‌ای مرطوب و روغن‌های نعنا، اسطوخودوس و درخت چای.
