جویدن ناخن در کودکان می‌تواند برای والدین بسیار ناخوشایند باشد و باعث آفت دهان کودک شود. به همین دلیل، والدین به دنبال شناخت علل ناخن جویدن کودک هستند تا بتوانند این عادت را در کودکانشان اصلاح کنند.علاوه بر والدین پرستار کودک نیز باید به این علائم توجه کند. در این مقاله از سفیر آرامش قصد داریم شما را با همه آنچه باید در مورد ناخن جویدن در کودکان بدانید، آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
ناخن جویدن در کودکان
ناخن جویدن در کودکان باعث می‌شود که ناخن‌های آنها همیشه ناصاف باشد و یا حتی در اثر جویدن ناخن‌ها، ناخن‌هایشان خونی شود که می‌تواند بسیار دردناک و ناخوشایند باشد. انجام این کار به علل مختلفی ممکن است به وجود آید، مثل اضطراب مدرسه یا عوامل دیگری که ناخن جویدن در کودکان فقط یکی از واکنش‌های دفاعی آنها در مقابل کم کردن میزان استرسشان خواهد بود. به همین دلیل، بسیار حائز اهمیت است که پرستار کودک به رفتار او توجه کند تا متوجه علل انجام این کار در کودک شود. در ادامه به برخی از این علل‌ها می‌پردازیم.
علل جویدن ناخن در کودکان
ناخن جویدن در کودکان به علل مختلفی ممکن است رخ بدهد که در ادامه به بررسی این علل خواهیم پرداخت.
1. کودک شما از بیکاری حوصله‌اش سررفته است.
در حال حاضر بیشتر خانه‌ها آپارتمانی است و کودک فضای بازی برای بازی کردن مداوم در اختیار ندارد. از طرف دیگر، با شاغل شدن مادرها نیز والدین زمان کافی برای بازی کردن با فرزند خود را ندارند که مجموعه این عوامل باعث می‌شود کودک حوصله‌اش سر برود و از بیکاری و نداشتن همبازی شروع به جویدن ناخن‌هایش کند. برای رهایی از این عادت، شما باید برنامه کودکتان را با بازی‌های شاد و مفرح و کلاس‌های آموزشی پر کنید تا او دچار بی‌حوصلگی نشود و بتواند با هم‌سن و سالان خود ارتباط برقرار کند.
2. ناخن جویدن ممکن است در اثر وسواس فکری و یا بیش‌فعالی بروز کند.
در صورتی که کودک شما در تمام مواقع، حتی زمانی که به فعالیت مشغول است، مدام در حال جویدن ناخن‌های خود است و این کار را زیاد تکرار می‌کند، شما باید بیشتر به این موضوع اهمیت بدهید. برخی از روانشناسان منبع این نوع از جویدن ناخن را وسواس فکری می‌دانند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که کودک شما ذهنش بسیار مشغول باشد و به مسائل مختلفی اهمیت بدهد. در صورتی که کودک قادر به تمرکز کردن بر روی فعالیت‌های خود نباشد و برای اینکه بهتر بتواند تمرکز کند، مدام سعی کند ناخن‌های خود را بجود، این نیز نشانه‌ای از علائم بیش‌فعالی در کودکان است. در صورت مشاهده این علائم، شما باید کودک را پیش یک روانشناس ببرید تا بتوانید این عادت بد را در او کنترل کنید.
3. شما را به عنوان یک الگو قرار می‌دهند.
ممکن است که خود شما نیز مبتلا به این عادت ناخن جویدن باشید. از آنجایی که کودکان بسیار دقیق و باهوش هستند، سعی می‌کنند رفتار شما را تقلید کنند. بنابراین، می‌توانید با ترک کردن این عادت بد، آنها را نیز ترغیب به ترک کردن ناخن جویدن کنید.
4. به عنوان یک مکانیزم دفاعی در مقابل تنش عمل می‌کند.
در صورتی که در خانه والدین با یکدیگر زیاد جر و بحث کنند، کودک در پاسخ به محیط ناامنی که در آن قرار دارد، شروع به جویدن ناخن‌هایش می‌کند. در واقع، تنش موجود منجر به استرس و اضطراب در بدن او می‌شود و او برای کم کردن این اضطراب به ناخن جویدن پناه می‌برد. بنابراین، سعی کنید کودک را در محیطی امن بزرگ کنید و به نیازها و خواسته‌های روحی او احترام بگذارید.
نشانه‌های جویدن ناخن کودکان
هنگامی که کودک اقدام به جویدن زیاد ناخن‌های خود کند، شما به صورت مستقیم می‌توانید به او توجه کنید و متوجه این عمل در او شوید. اما در صورتی که به طور مستقیم متوجه نشدید که این کار را انجام دهد، می‌توانید به ناخن‌های دست او توجه کنید. در صورتی که اطراف ناخن‌ها پوسته‌پوسته شده باشد و یا حتی خونی بود و دارای ناخن‌های آسیب‌دیده و کوتاه است، همچنین شما باید به رفتارهای کودک نیز توجه کنید. ببینید این کار را به چه علت انجام می‌دهد؛ مثلاً به دلیل استرس و اضطراب و بیکاری است و یا اینکه دارد از فردی تقلید می‌کند.
به نقل از سایت babycenter:
کودک شما ممکن است به دلایل مختلفی مانند کنجکاوی، بی حوصلگی، کاهش استرس، عادت یا تقلید، ناخن های خود را بجود. جویدن ناخن رایج‌ترین عادت های به اصطلاح عصبی است که شامل مکیدن انگشت شست، برداشتن بینی، چرخاندن یا کشیدن مو و دندان‌قروچه می‌شود. همچنین این یکی از مواردی است که به احتمال زیاد تا بزرگسالی ادامه می‌یابد.
بزرگ شدن می‌تواند بچه ها را مضطرب کند و بسیاری از این تنش‌ها و فشارها برای والدین نامرئی هستند. اگر کودک شما به طور متوسط گاز می‌گیرد (به خودش آسیب نمی‌رساند) و به طور ناخودآگاه (مثلاً در حین تماشای تلویزیون)، یا اگر در پاسخ به موقعیت‌های خاص (مانند اجراها یا آزمایش‌ها) تمایل به گاز گرفتن دارد، این فقط روش او برای مقابله با موارد جزئی است. استرس داشته باشید و چیزی برای نگرانی ندارید.
مشکلات بعد از جویدن ناخن در کودکان
اولین آسیبی که جویدن مداوم ناخن در کودکان ایجاد می‌کند، از بین بردن زیبایی پوست و ناخن است. انجام این کار باعث می‌شود ناخن‌های کودکان بسیار ناهنجار شوند و زیبایی و طراوت خود را از دست بدهند. بعد از آن، انجام مداوم این کار باعث آسیب زدن و فرسایش دندان‌ها در کودکان خواهد شد. همچنین، کودک شما با خوردن مداوم ناخن‌هایش باعث وارد شدن عفونت و باکتری‌ها به دهان خود می‌شود که این کار نیز باعث تبخال زدن دهان خواهد شد. در نهایت، کودک شما در طول روز دست‌های خود را به جاهای مختلفی می‌زند که این موضوع باعث می‌شود دست‌های او کثیف باشد. بنابراین، میکروب‌های کثیف از طریق دهان وارد معده و روده‌ی او خواهد شد و این کار موجب عفونت دستگاه گوارشی و مشکلات مربوط به آن خواهد شد.
روش های درمان جویدن ناخن در کودکان
بسیار مهم است که در صورت مشاهده علائم جویدن ناخن در کودک خود، اقدام به درمان آن کنید. برای انجام این کار، می‌توانید از روش‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، استفاده کنید.
پیدا کردن دلیل جویدن ناخن در کودک
همان‌طور که در بالا نیز اشاره کردیم، جویدن ناخن در کودکان به علت‌های مختلفی مثل بیکاری، استرس و اضطراب و… ایجاد می‌شود. بنابراین، اگر قصد دارید این عادت را در کودک خود حذف کنید، ابتدا باید دلیل انجام این کار را در او پیدا کنید.
کوتاه کردن مرتب ناخن‌های کودک
در صورتی که ناخن‌های کودک شما بلند باشد، او بیشتر تمایل به جویدن ناخن‌های خود پیدا می‌کند. به همین دلیل، سعی کنید به طور مرتب ناخن‌های او را کوتاه کنید و دستانش را تمیز نگه دارید تا در صورتی که اقدام به جویدن ناخن‌های خود کرد، مریض نشود.
کودک را تنبیه نکنید
همان‌طور که قبلاً نیز گفتیم، یکی از دلایل جویدن ناخن در کودکان ترس و اضطراب در آن‌هاست. حالا شما فکر کنید اگر منشأ این عادت در کودک این عوامل باشد، شما با تنبیه کردن او و آغشته کردن دست‌های او به فلفل نه تنها جلوی این عادت گرفته نمی‌شود، بلکه حتی در برخی موارد به دلیل ترس و اضطراب بیشتر، این عادت بیشتر نیز می‌شود. بنابراین، به هیچ عنوان کودک خود را به دلیل جویدن ناخن مواخذه نکنید.
کودک خود را سرگرم کنید
در صورتی که کودک شما به دلیل بیکاری مبتلا به این عادت شده باشد، می‌توانید او را سرگرم به انجام کارهای دیگر کنید. مثلاً از او بخواهید با خمیر بازی‌های خود بازی کند و یا برایش برنامه‌های کودک پخش کنید و اسباب‌بازی‌های جدید بخرید و او را تشویق به بازی کردن کنید. انجام این کارها باعث می‌شود تا حواس کودک پرت شود و کودک کمتر ناخن‌های خود را بخورد.
او را تشویق به ترک ناخن جویدن کنید
یکی از راه‌های تشویق کردن کودکان به انجام ندادن کاری، دادن جایزه به آن‌هاست. شما می‌توانید برای برانگیختن انگیزه در کودکانتان به او بگویید که در صورت ترک کردن این عادت، برایش چیزی که دوست دارد را می‌خرید. البته باید توجه کنید که انجام این کار برای او عادت نشود و برای انجام دادن هر کاری توقع جایزه گرفتن نداشته باشد.
انگشتان کودک خود را زیبا کنید
می‌توانید در صورتی که کودک شما دختر است، ناخن‌های او را با لاک زیبا کنید و به او بگویید در صورتی که ناخن‌هایش را نخورد، دستان او زیباتر خواهد بود. این کار احتمالاً باعث شوق و ذوق در کودکتان خواهد شد و دیگر ناخن‌هایش را نمی‌جود. البته اگر دوباره این کار را انجام داد، سریعاً دست‌های او را از لاک پاک کنید زیرا برای بدن او مضر خواهد بود.
در مسیر ترک این عادت در کودکتان صبور باشید
ترک هر عادت بدی حتی در افراد بزرگسال نیز سخت است. حالا باید این عادت را در کودک خود حذف کنید که بسیار دشوارتر خواهد بود. برای انجام این کار باید صبور باشید و سعی کنید با مهربانی به او توضیح دهید که انجام این کار چرا برای او ضرر دارد.
دچار خشم و عصبانیت نشوید
والدین بعد از مدتی که سعی می‌کنند این عادت را در کودکان خود حذف کنند و موفق به انجام این کار نمی‌شوند و یا حتی کودک آنها با آنها لج می‌کند و بیشتر این کار را انجام می‌دهد، عصبانی می‌شوند و حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و به کودک خود گیر می‌دهند تا این کار را انجام ندهد. اما باید بدانید که انجام این کار نتیجه عکس خواهد داد. بنابراین، حساسیت بی‌جا نشان ندهید.
به او یاد بدهید چگونه ناخن‌های خود را سوهان بکشد
بهترین کار این است که به او یاد بدهید خودش باید از سلامتی خود مراقبت کند و یکی از راه‌های سالم نگه داشتن بدن، سوهان کشیدن ناخن‌هاست تا او بتواند همیشه ناخن‌های زیبایی داشته باشد. مراقبت کردن از ناخن‌هایشان باعث می‌شود که دیگر اقدام به خوردن ناخن‌های خود نکنند.
او را نسبت به انجام این کار آگاه کنید
سعی کنید با کودکتان به زبان ساده صحبت کنید و به او بگویید که چرا انجام این کار اشتباه است و به چه دلیلی باید این عادت بد را ترک کند. به او نشان دهید که نگرانش هستید و به این دلیل سعی دارید به او کمک کنید. انجام این کارها باعث می‌شود نسبت به رفتار خود آگاه شود و سعی کند آن رفتار بد را ترک کند.
ناخن جویدن کودکان چه زمانی خطرناک می‌شود؟
جویدن ناخن در کودکان زمانی خطرناک می‌شود که به صورت مکرر انجام شود. زیرا در صورت انجام مداوم این کار توسط کودکان، آنها دارای بیماری‌های عفونی که مربوط به معده و گوارش آنها می‌شود، خواهند شد. همچنین ناخن‌های آنها شکل زشتی خواهد گرفت. مهم‌تر از همه توجه به این نکته است که انجام مداوم این کار به علت‌هایی مثل استرس و اضطراب و یا بیش‌فعالی است که این علائم از لحاظ روحی و روانی می‌تواند بسیار به کودک شما آسیب وارد کند. پس بهتر است در صورتی که خود نتوانستید با راهکارهای ارائه شده این عادت را در کودک خود رفع کنید، او را نزد روانپزشک ببرید تا به بررسی ریشه انجام این کار بپردازد.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی این موضوع پرداختیم که جویدن ناخن در کودکان به علل مختلفی مثل ترس، استرس و اضطراب، بی‌حوصلگی و بیکاری می‌تواند بروز کند و بعد از آن مشکلاتی که ممکن است ایجاد کند را برشمردیم و در نهایت راه‌های ترک این عادت را به شما نشان دادیم. شما هم اگر روش دیگری برای ترک این عادت می‌شناسید، با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.
سوالات متداول
1. آیا جویدن ناخن در کودکان می‌تواند به دندان‌های آنها آسیب برساند؟
بله، جویدن مداوم ناخن می‌تواند باعث فرسایش و آسیب به دندان‌های کودکان شود. این عادت می‌تواند به مرور زمان به مینای دندان‌ها آسیب برساند و باعث مشکلات دندانی شود.
2. چگونه می‌توانم بفهمم که کودک من به دلیل استرس ناخن‌هایش را می‌جود؟
اگر کودک شما در مواقعی که تحت فشار یا استرس قرار دارد، بیشتر ناخن‌هایش را می‌جود، احتمالاً این عادت به دلیل استرس است. همچنین، اگر کودک شما در مواقعی که آرام است کمتر این کار را انجام می‌دهد، این می‌تواند نشانه‌ای از ارتباط بین استرس و جویدن ناخن باشد.
3. آیا استفاده از لاک ناخن برای جلوگیری از جویدن ناخن در کودکان موثر است؟
بله، استفاده از لاک ناخن می‌تواند به عنوان یک روش موثر برای جلوگیری از جویدن ناخن در کودکان به کار رود. لاک ناخن می‌تواند ناخن‌ها را زیباتر کند و کودک را ترغیب کند که ناخن‌هایش را نخورد. البته باید مراقب باشید که لاک برای بدن کودک مضر نباشد.
4. آیا تنبیه کردن کودک به دلیل جویدن ناخن موثر است؟
خیر، تنبیه کردن کودک به دلیل جویدن ناخن معمولاً موثر نیست و حتی می‌تواند وضعیت را بدتر کند. تنبیه می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب در کودک شود و این عادت را تشدید کند. بهتر است از روش‌های مثبت و تشویقی برای کمک به کودک استفاده کنید.
5. چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما به طور مداوم و شدید ناخن‌هایش را می‌جود و این عادت باعث مشکلات جسمی یا روانی برای او شده است، بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید. روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا ریشه‌های این عادت را شناسایی کرده و راهکارهای مناسبی برای درمان آن ارائه دهد.
