بیماری های مختلفی وجود دارد که قشر مغزی را درگیر می کنند. مغز مراکز مختلفی دارد که مرکز حافظه، حرکت، یادگیری و احساسات است. بیماری هایی که سبب فراموشی کوتاه مدت و بلند مدت شده و تدریجی و پیش رونده هستند، سبب درگیر شدن عضلات و بیماری پارکینسون Parkinson’s که سبب لرزش دست و پا و ناتوانی در حرکت می شود. هنگامی که فردی دچار این بیماری ها می شود، وجود یک پرستار بیمار می تواند بسیار کمک کننده باشد. در این زمان با رسیدگی مداوم می تواند جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد. موسسه پرستار در منزل سفیر آرامش قصد دارد شما را به طور کامل با بیماری پارکینسون آشنا کند.
بیماری پارکینسون چیست؟
پارکینسون در سالمندان یک اختلال عصبی پیش‌رونده است که عمدتاً بر روی حرکت تأثیر می‌گذارد. این بیماری ناشی از کاهش سطح دوپامین در مغز است که یک انتقال‌دهنده عصبی کلیدی برای کنترل حرکات بدن به شمار می‌آید. پارکینسون در بخش هایی که مسئول حرکت در بدن هستند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق تحقیقات انجام شده در این بیماری جسم سیاه سلول های‌مغزی از بین رفته و سطح دوپامین کاهش پیدا می‌کند. زمانی که کاهش سطح ترشح دوپامین در مغز به 60تا 80درصد برسد، علائم‌پارکینسون شروع به ظاهر شدن‌می‌کند.
به نقل از ئبسایت رسمی و معتبر my.clevelandclinic :
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون وضعیتی است که در آن بخشی از مغز شما خراب می شود و در طول زمان علائم شدیدتری ایجاد می کند. در حالی که این وضعیت بیشتر به دلیل تأثیر آن بر کنترل، تعادل و حرکت عضلانی شناخته شده است، همچنین می‌تواند طیف وسیعی از اثرات دیگر را بر حواس، توانایی تفکر، سلامت روان و موارد دیگر ایجاد کند.
علل ابتلا به بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون همانند حمله ام اس جز دسته بیماری هایی است که علت بروز آن تاکنون‌مشخص نشده است. البته مانند تمام بیماری ها وراثت و محیط بسیار در بروز‌بیماری تاثیر گذار هستند. طبق تحقیقات انجام‌شده،در مغز این افراد اجسام‌ریزی که به جسم لویی معروف هستند،مشاهده می‌شده است.
انواع پارکینسون
بیشتر ما عموما پارکینسون را با لرزش دست می شناسیم و تصورمان این است که تنها یک پارکینسون وجود دارد در صورت که اینگونه نیست. پارکینسون انواع مختلف دارد که بر اساس محل و شدت بیماری نام گذاری می شود. در ادامه به بررسی دقیق انواع مختلف بیماری پارکینسون می پردازیم:
- پارکینسون ایدیوپاتیک
این نوع رایج‌ترین شکل پارکینسون است که علت مشخصی ندارد و به صورت تدریجی توسعه می‌یابد. - پارکینسون ژنتیکی
این نوع ناشی از جهش‌های ژنتیکی است و معمولا در خانواده‌ها مشاهده می‌شود. شایع‌ترین ژن‌های مرتبط با این نوع، شامل SNCA، PARK7، PINK1 و LRRK2 هستند. - پارکینسون ناشی از دارو
این نوع به دلیل مصرف برخی داروها، به ویژه داروهای ضد روان‌پریشی (آنتی‌سایکوتیک‌ها) ایجاد می‌شود و معمولا با قطع مصرف دارو بهبود می‌یابد. - پارکینسون ثانویه
این نوع به علت شرایط پزشکی دیگر مانند صدمات سر، بیماری‌های متابولیک، عفونت‌ها یا اختلالات مغزی دیگر ایجاد می‌شود. - پارکینسون با نشانه‌های غیرحرکتی
شامل بیماری‌هایی مانند بیماری لوی بدن و پارکینسون زایی است که علائم غیرحرکتی مانند اختلالات شناختی و تغییرات لحظه‌ای در حالات روحی را نشان می‌دهد. - پارکینسون آتروفی سیستمیک
نوعی از اختلال است که شامل مشکلات حرکتی همراه با اختلالات خودکار و نارسایی‌های دیگر است.
علائم بیماری پارکینسون
برای این بیماری سه فاز علائم توسط پرستار سالمند بررسی می‌شود. در مرحله اول علائم بیماری خفیف است و‌ممکن است که بیمار این علائم را داشته باشد. علائم اولیه و خفیف این بیماری عبارت است از:
- کاهش توانایی بویایی
- یبوست
- دست‌خط کوچک و فشرده
- تغییر در صدا
- وضعیت خمیده بدن
از طرفی به دلیل اینکه این‌بیماری در جسم سیاه مغز رخ می‌دهد و پس از مدتی در بخش های مربوط به حرکت گسترش پیدا می‌کند. 4 مشکل عمده حرکتی برای این بیماران به وجود می‌آید که عبارت است از:
- لرزش
- کندی حرکات، سفتی در بازوها، پاها و تنه
- مشکلات تعادل و زمین خوردن سالمندان
البته بیماران مبتلا به پارکینسون علائم ثانویه دیگری از خود نشان می دهند. این بیماری سبب بروز علائم‌خاصی در فرد می‌شود و ممکن است علاوه بر علائم حرکتی سبب بروز علائم دیگری نیز شود. علائم بیماری پارکینسون در مردان و زنان به یک شکل بروز می‌کند و تنها شدت و نحوه بروز آن متفاوت است. برای مثال زنان بیشتر از مردان مستعد بروز علائم افسردگی هستند. علائم ثانویه بیماری پارکینسون عبارت است از:
- حالت بی احساس در چهره
- احساس فریز شدن و چسبیدن به زمین
- گفتار نامفهوم و با صدای پایین
- کاهش توانایی پلک زدن و بلعیدن
- تمایل به افتادن به سمت عقب
- کاهش حرکت بازوها هنگام راه رفتن
- راه رفتن پارکینسونی (تمایل به برداشتن قدم‌های کوچک و کشیده هنگام راه رفتن)
روش تشخیص بیماری پارکینسون
در مراحل اولیه تشخیص بیماری پارکینسون توسط پزشک‌با مشاهده علائم‌اولیه و همچنین اظهارات شخص شکل می‌گیرد. در قدم بعدی برای تشخیص بیماری پارکینسون شما می‌توانید از آزمایشات تکمیلی استفاده کنید. لازم‌به ذکر است که تشخیص بیماری پارکینسون معمولا به کمک روش‌های مختلف و با زمان طولانی‌تری انجام می‌شود، زیرا هیچ یک از تست‌های موجود به‌طور قطعی نشان‌دهنده این بیماری نیستند. بنابراین، مهم است که شکایات و علائم خود را به دقت با پزشک در میان بگذارید تا تشخیص صحیح انجام شود.
در مرحله معاینه بالینی بیمار‌توسط پزشک، پزشک با بررسی علائم حرکتی و غیرحرکتی مانند لرزش، سفتی، کاهش حرکات، اختلال عدم تعادل در سالمندان، وضعیت عصبی بیمار را ارزیابی می‌کند و علائم بیماری پارکینسون را شناسایی می کند این علائم می‌تواند لرزش در حال استراحت، به‌خصوص در دست‌ها و پاها باشد. مرحله ی بعدی استفاده از تست‌های تصویربرداری است.
MRI یا CT ممکن است برای رد کردن سایر بیماری‌ها و آسیب‌ها به مغز انجام شوند. در پارکینسون، ممکن است تصویربرداری خاصی وجود نداشته باشد، اما این تست‌ها می‌توانند سایر مشکلات عصبی را شناسایی کنند. تست‌های داپلر می‌تواند برای بررسی جریان خون در مغز و شناسایی عارضه‌های عروقی استفاده شوند.
بیماری پارکینسون در سنین مختلف
عموما مشاهده این بیماری در سنین بالا رخ می دهد و علائم آن بروز می کند مگر در شرایط خاص که این بیماری در سنین پایین تر از 50 دیده شود. طیق تحقیقات انجام شده حدود 5 الی 10 درصد موارد پارکینسون شناخته شده در سنین پایین تر از 50 سال شروع به نشان دادن علائم کرده اند. در بیشتر مواردی که فرد در زیر 50 سالگی دچار پارکینسون می شود، ژنتیک دخیل بوده است.
پارکیسنون در جوانان
مشاهده مریضی پارکینسون در دوران جوانی عموما معمول نیست. هنگامی که پارکینسون ئر سنین زیر 50 سالگی رخ دهد. پارکینسون جوان یاYOPD در نظر گرفته می‌شود. این اتفاق بسیار نادر بوده و پارکینسون در زیر 40سال علائمش بروز می کند. این بیماری ممکن از 2 درصد در یک میلیون رخ دهد. این بیماری زمانی که در سن پایین رخ می دهد برای فرد چالش هایی به وجود می آورد. دلایل مختلفی هم برای شیوع این بیماری در سن زیر 50 سال وجود دارد که عبارت است از:
- عوامل ژنتیکی: برخی از انواع پارکینسون به صورت ارثی منتقل می‌شوند و وجود جهش‌های ژنتیکی خاص می‌تواند خطر بروز بیماری را افزایش دهد.
- محیط و سموم: قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند حشره‌کش‌ها و فلزات سنگین ممکن است به آسیب عصبی منجر شود و خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
- اصابات مغزی: صدمات جدی به سر و وارد شدن ضربه به سر کودک، مانند آسیب‌های ناشی از تصادفات، می‌توانند موجب اختلال در عملکرد عصبی شوند و به بروز بیماری کمک کنند.
- عوامل متابولیک و التهابی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که اختلالات متابولیک یا التهابی نیز ممکن است نقش داشته باشند.
- عوامل روانی: استرس مزمن و مشکلات روانی نیز می‌توانند به بروز علائم عصبی مرتبط با پارکینسون کمک کنند.
در جوانان هم روش درمانی خاصی برای رفع بیماری وجود ندارد. اما می توان از تحقیق و بررسی بر روی سلول های جوان آن ها به کشف روش درمانی امیدوار بود.
پارکینسون در سالمندان
رخ دادن پارکینسون عموما در سالمندان بالای 60 رایج است و عموما به صورت یک بیماری پیش رونده ظاهر می شود این بیماری با لرزش دست ها شروع شده و به آرامی تمامی عضلات بدن را ئرگیر می کند . سالمندان مبتلا به این بیماری عموما از سفتی عضلات و ناتوانی در تمرکز شکایت می کنند. درمان این بیماری عموما در سالمندان غیر ممکن بوده و تنها با مصرف دارو ها ی توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.
درمان بیماری پارکینسون
درمان بیماری پارکینسون عموما توسط یک گروه شامل متخصص اعصاب و روان، نورولوژیست، روانپزشک صورت می گیرد. در درمان پارکینسون پزشک سعی می‌کند تا با تجویز دارو میزان علائم بیماری را کم کند. دارو های تجویز شده در پارکینسون عموما سبب افزایش سطح دوپامین شده و از عوارض پارکینسون که عبارت است از سفت شدن دست و پا و لرزش غیر عادی آن‌جلوگیری می کند.
البته فقط درمان پارکینسون دارویی نیست که می‌تواند در بهبود علائم پارکینسون موثر باشد، بلکه فیزیوتراپی هم در بسیاری موارد می‌تواند سبب بهبود توانایی حرکت فرد شود. می توان گفت که مریضی پارکینسون درمان خاص و قطعی ندارد و فقط با انجام اعمالی خاص پرستار در منزل می تواند از پیشرفت بیماری و علائم آن بکاهد و کیفیت زندگی‌فرد را بیشتر کند. دارو هایی که عموما اثر مثبتی بر روی این بیماری دارند عبارت است از:
- لودوپا
- کاربیدوپا
- بنزرازید
- پرامیپکسول
- روپینیرول
- راساگیلین
- اپیگالوکات
- آمانتادین
- روتیگوتین
- بروموکریپتین
- پیریدوستیگمین
- تولکاپون
- سئلگیلین
- امانتادین
- انتاکاپون
راه های پیشگیری از مریضی پارکینسون
عموما بیماری پارکینسون به دلیل آسیب به سلول ها و ناشی از آسیب به سلول ها به وجود می آید. در حال حاظر هیچ روشی برای پیشگیری و درمان پارکینسون وجود ندارد. مصرف مواد غذایی خاص مانند چای سبز و کافیئن می تواند تا حد زیادی احتمال ابتلا به مریضی پارکینسون را کاهش دهد. تنها کاری که می توانیم برای پیشگیری از بیماری پارکینسون انجام دهیم مصرف و انجام یک سری از توصیه ها برای کاهش ریسک ابتلا به پارکینسون است:
- کاهش اورات سرم
- رعایت رژیم غذایی
- پیروی زندگی ارگانیک
- مصرف ویتامین B موجود در میوه و سبزیجات
- مصرف ویتامین D3.
- مصرف چای سبز
- انجام ورزش
- دوری از استرس
عوارض پارکینسون
بیماری پارکینسون به خودی خود قابل درمان نمی باشد و تنها می توان شدت علائم را کم کرد اما برخی از عوارض پارکینسون را در صورت تشخیص به موقع و مصرف داروی مناسب حذف کرد. این عوارض عبارت است از:
- لرزش
- اختلال در تعادل
- کندی حرکتی
- سفتی عضلانی
- مشکلات بلع
- اختلال خواب در سالمندان
- افسردگی
- اضطراب
- زوال عقل
- مشکلات حرکتی مصدومانه
- درد مزمن
- مشکلات ادراری
- عفونت‌های تنفسی
- زخم‌های فشاری
- اختلالات خودکار
موارد خطرناک مریضی پارکینسون
بیماری پارکینسون در صورتی که درمان نشود و بیماری سیر پیشرفت خود را طی کند می تواند خطرناک باشد. بیماری پارکینسون پس از مدتی سبب تحلیل عضلات می شود و این مسئله ممکن است سبب کاهش تعادل و هماهنگی حرکتی می‌تواند منجر به افتادن و آسیب‌های جسمی مانند شکستگی‌ها و جراحت‌های سر شود.
از طرفی از دیگر مشکلاتی که پارکینسون می تواند به وجود آورد اختلال در بلع (دیسفاژی) است. مشکلات بلع می‌توانند منجر به خطر خفگی و همچنین عفونت های ریه شود. از آنجایی که در پارکینسون مشکلات حرکتی رخ می دهد، سالمند تمایلی به حرکت ندارد و از طرفی فعالیت بدنی می‌تواند ریسک عفونت‌های ادراری یا عفونت‌های تنفسی را افزایش دهند. نتیجه تمامی این محدودیت ها افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب است که از جمله عوارض روانی هستند که مریضی پارکینسون به وجود می آورد و ممکن است به بروز خودکشی یا آسیب به خود منجر شوند.
لرزش دست در بیماری پارکینسون
لرزش دست یکی از علائم شایع مریضی پارکینسون است و معمولاً به‌عنوان یکی از نخستین نشانه‌های این بیماری شناخته می‌شود. این لرزش می تواند زندگی‌فرد را تحت تاثیر قرار داده و سبب آزار‌فرد شود. علل لرزش دست در پارکینسون عموما اختلال در سیستم عصبی است . بیماری پارکینسون ناشی از کاهش سطح دوپامین در مغز است. دوپامین یکی از ناقل‌های عصبی مهم است که به کنترل حرکت کمک می‌کند و عدم تعادل در فعالیت‌های عصبی باعث ایجاد لرزش می‌شود.
این لرزش هنگام استراحت و عدم فعالیت بیشتر دیده می‌شود. این لرزش می‌تواند در حالتی که فرد در حال نشسته است، بروز کند. لرزش غالبا در دست‌ها رخ می‌دهد، اما ممکن است در پاها یا دیگر اعضای بدن نیز مشاهده شود.
سوالات متداول
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرفته است که بر حرکت بدن تأثیر می‌گذارد و به علت کمبود دوپامین در مغز ایجاد می‌شود.
علائم اصلی بیماری پارکینسون چیست؟
لرزش، کندی حرکتی، سفتی عضلانی و اختلال در تعادل و هماهنگی از علائم اصلی آن هستند.
چه عواملی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهند؟
سن، سابقه خانوادگی، جنس (مردان بیشتر از زنان)، و قرار گرفتن در معرض سموم محیطی از عوامل خطر هستند.
آیا بیماری پارکینسون درمان دارد؟
هیچ درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد، اما درمان‌ها می‌توانند علائم را مدیریت کنند و کیفیت زندگی را بهبود بخشند.
آیا افراد مبتلا به پارکینسون می‌توانند کار کنند؟
بستگی به شدت بیماری دارد. بسیاری از افراد تا سال‌ها می‌توانند به کار خود با مدیریت مناسب علائم ادامه دهد.
آیا بیماری پارکینسون ارثی است؟
برخی موارد ارثی هستند، ولی بیشتر بیماران به دلیل عوامل محیطی و ژنتیکی غیرارثی به پارکینسون مبتلا می‌شوند.
