استفاده زیاد از تکنولوژی و فضای مجازی باعث شده است سلامت روانی افراد به خطر بیفتد و دچار کلافگی، استرس و اضطراب شوند. هنر درمانی یکی از راه‌هایی است که می‌توانیم از آن استفاده کنیم تا حداقل چند ساعت از این هرج و مرج فاصله بگیریم، زیرا کمک می‌کند تا با خودمان بیشتر آشنا شویم و احساسات و عواطف درونی خودمان را درک کنیم. در این مقاله از سفیر آرامش قصد داریم تا شما را با مفهوم هنر درمانی و تأثیری که بر روی سالمندان دارد آشنا کنیم. همچنین، پرستار سالمند می‌تواند از طریق هنر درمانی به بهبود حال او کمک کند. بنابراین، برای آشنایی بیشتر با هنر درمانی و سایر نکات پیرامون آن تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
هنر درمانی چیست؟
هنردرمانی در سالمندان یکی از روش‌هایی است که می‌توان از آن در جهت بهبود سلامت روانی آن‌ها استفاده کرد. در روش هنردرمانی، از طریق نقاشی کردن، مجسمه‌سازی و سایر کارهای هنری، افراد احساسات و عواطف خود را بیان می‌کنند و از طریق تحلیل آثار آن‌ها می‌توانیم به تحلیل افکارشان بپردازیم. در واقع، هنر درمانی برای سالمندان به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند احساسات خود را بهتر درک کنند و برای مشکلاتشان راه‌حل‌های جدید پیدا کنند.
برای مثال، زمانی که کودک شما نقاشی می‌کشد، در واقع احساسات، طرز فکر و عواطف خود را بیان می‌کند و روانشناسان از طریق تحلیل نقاشی‌های آن‌ها به گزاره‌های ذهنی آن‌ها پی می‌برند. هنردرمانی برای همه افراد، از کودک گرفته تا بزرگسال،کاربرد دارد و از این طریق می‌توانند احساسات خودشان را بیان کنند. به عنوان مثال در سالمندان هنر درمانی یکی از تمرین های جلوگیری از آلزایمر محسوب می شود.
هنر درمانی با نقاشی در سالمندان
یکی از راه‌های پی بردن به عواطف در سالمندان استفاده از هنر درمانی در سالمندان است. در واقع، هنردرمانی به آن‌ها کمک می‌کند تا بر مشکلات خود غلبه کنند. مثلاً یکی از راه‌هایی که به فعال نگه داشتن مغز سالمندان کمک می‌کند و برای سالمندانی که دچار آلزایمر هستند مفید است، نقاشی کردن است. نقاشی کردن به تحریک حافظه آن‌ها کمک می‌کند و از این طریق از آلزایمر جلوگیری می‌کند. نقاشی به سالمندانی که در بیان کردن عواطف و احساسات خود به صورت کلامی دچار مشکل هستند کمک می‌کند تا از طریق نقاشی به بیان احساسات و عواطف خود بپردازند. در نتیجه، انجام این کار باعث می‌شود تا احساس بهتری نسبت به خود داشته باشند.بنابراین یکی از وظایف پرستار سالمند هنردرمانی با سالمندان است.
یکی دیگر از راه‌های هنردرمانی در سالمندان از طریق نقاشی، این است که شما آن‌ها را در کلاس‌های آموزشی نقاشی که به صورت گروهی برگزار می‌شود ثبت‌نام کنید. این کار به آن‌ها کمک می‌کند کمتر احساس تنهایی و انزوا کنند و با هم‌سن‌وسالان خود بتوانند ارتباط برقرار کنند و از معاشرت با آن‌ها لذت ببرند. در نقاشی درمانی بزرگسالان، از آنجایی که مهم است چشم‌ها و دست‌ها با یکدیگر هماهنگ باشند، پس برای آن‌ها هم یک نوع تمرین ذهنی و هم یک نوع ورزش سبک محسوب می‌شود. همچنین، تأثیر نقاشی بر افسردگی در سالمندان بسیار حائز اهمیت است. در واقع، آن‌ها زمانی که سرگرم نقاشی کردن می‌شوند باعث می‌شود که به چیزهای دیگر فکر نکنند و دغدغه‌های ذهنی آن‌ها پایین می‌آید که این موضوع باعث می‌شود اگر افسردگی دارند بهبود پیدا کنند و اگر افسردگی ندارند از به وجود آمدن آن جلوگیری می‌کند.
به نقل از سایت arttherapy:
بسیاری از افراد با افزایش سن نیاز دارند که احساس سازنده و هدفمندی داشته باشند. هنردرمانگران فرصتی منحصر به فرد برای حمایت از این جمعیت با ارج نهادن و ثبت تجربیات آن‌ها و ارائه ابزاری برای بیان و کاوش در زندگی منحصربه‌فردشان و تقویت صدا و تجربه‌ای دارند که اغلب کم‌ارزش می‌شود.
انواع هنر درمانی در سالمندان
هنرهای زیادی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها به منظور هنردرمانی برای سالمندان استفاده کرد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- نقاشی کردن: همان‌طور که در بالا هم اشاره کردیم، یکی از این راه‌ها استفاده از نقاشی است که به سالمندان کمک می‌کند تا احساسات و افکار خود را روی کاغذ بکشند و انجام این کار حس بهتری به آن‌ها خواهد داد.
- ساختن کاردستی: آن‌ها با استفاده از مواد دورریختنی می‌توانند کلاژ و کاردستی درست کنند. انجام این کار به بازسازی خاطرات گذشته آن‌ها کمک خواهد کرد و در نهایت باعث می‌شود از مرور خاطرات خود احساس خوبی داشته باشند.
- مجسمه‌سازی: آن‌ها می‌توانند با استفاده از تراش چوب و یا خاک رس مجسمه بسازند و اثر هنری خلق کنند. زمان ساخت مجسمه و کار با گل و چوب مجبور هستند از دستان خود زیاد استفاده کنند که این کار باعث می‌شود از لحاظ جسمی وضعیت خوبی داشته باشند زیرا انجام این کار خود یک نوع ورزش محسوب می‌شود.
- هنرهای دستی: بافتن لباس برای نوه‌هایشان و یا درست کردن جواهرات برای آن‌ها هم بهشان کمک می‌کند تا تمرکز آن‌ها بهبود پیدا کند زیرا انجام این کار احتیاج به هماهنگی بالای دست و چشم دارد و هم اینکه با هدیه دادن هنرهای خود به خانواده‌شان حس استقلال و خوشحالی به آن‌ها دست خواهد داد.
- موسیقی درمانی: گوش دادن به آهنگ‌های اصیل ایرانی و یا حتی یادگرفتن یک ساز به آن‌ها حس بهتری خواهد داد و هم از طریق نواختن ساز می‌توانند احساسات خود را در قالب آهنگ بیان کنند.
- نوشتن: آن‌ها می‌توانند خاطرات زندگی خود و یا حتی یک داستان تخیلی بنویسند. انجام این کار باعث می‌شود احساسات خود را به صورت نوشتاری بیان کنند و خاطرات آن‌ها ثبت شود.
مزایای هنر درمانی در سالمند
هنردرمانی در سالمندان مزایای زیادی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
بهبود عملکرد شناختی در سالمندان
سالمندان از طریق هنردرمانی به چالش کشیده می‌شوند و این باعث می‌شود خلاقیت آن‌ها افزایش پیدا کند. هنردرمانی مغز سالمندان را تحریک می‌کند و همچنین باعث بهبود مهارت‌های حل مسئله در آن‌ها می‌شود. هنردرمانی با به چالش کشیدن مغز سالمندان باعث شکوفایی استعدادها در آن‌ها می‌شود.
بهبود روحیه سالمندان
هنردرمانی در سالمندان از افسردگی جلوگیری می‌کند و همچنین در حین انجام این هنرها، فرد سالمند احساس آرامش بیشتری می‌کند و اضطراب و استرس آن‌ها نیز کمتر می‌شود. در نهایت، این باعث می‌شود سالمندان احساس سرزندگی و شادابی داشته باشند.
ارتقاء مهارت‌های حرکتی در سالمندان
هنردرمانی در سالمندان باید هماهنگی بالایی بین دست‌ها و چشم‌ها برقرار باشد و فرد باید این کارها را با دقت و ظرافت بالایی انجام دهد. ادامه دادن این حرکات باعث قوی شدن عضلات در سالمندان می‌شود و همچنین هماهنگی موجود باعث بهبود جریان خون در رگ‌های آن‌ها خواهد شد. به همین دلایل، مهارت‌های حرکتی در آن‌ها بهبود پیدا می‌کند.
افزایش مهارت های اجتماعی در سالمندان
آن‌ها با شرکت در کلاس‌های گروهی مثل کلاس‌های نقاشی و یا مجسمه‌سازی با هم‌سن‌وسالان خود بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند و به گفت‌وگو، تبادل نظر و خوش‌وبش مشغول می‌شوند. هنر درماني در سالمندان باعث می‌شود تا مهارت‌های اجتماعی در آن‌ها افزایش پیدا کند و دچار تنهایی و انزوا نشوند.
کمک به خودبیانگری(بیان خود) در افراد سالمند
افراد سالمند ممکن است به صورت گفتاری به خوبی نتوانند احساسات خود را بیان کنند. هنر درمانی در سالمندان کمک می‌کند تا احساسات خود را به صورت غیرکلامی بیان کنند و از این طریق به احساسات عمیق درونی خود پی ببرند.
بهبود عملکرد حافظه در سالمندان
برخی از سالمندان ممکن است در معرض بیماری‌هایی مثل آلزایمر و یا زوال عقل باشند و زمینه بروز این بیماری‌ها در این افراد بیشتر باشد. هنردرمانی در سالمندان به آن‌ها کمک می‌کند تا عملکرد ذهنی خود را بهبود بخشند و از این بیماری‌ها جلوگیری شود و یا حتی اگر مبتلا به این بیماری‌ها هستند، از شدید شدن آن جلوگیری می‌کند. این هنرها با تحریک کردن مغز در این افراد، پیشرفت بیماری را به تعویق می‌اندازد.
تاثیر هنر درمانی روی آلزایمر و زوال عقل
همان‌طور که می‌دانید، هنوز درمان قطعی برای آلزایمر و زوال عقل پیدا نشده است، اما با هنردرمانی می‌توانیم پیشرفت این بیماری در سالمندان را به تعویق بیندازیم. یکی از مشکلاتی که این بیماران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، وجود استرس و اضطراب در آن‌ها است. جلسات هنردرمانی باعث می‌شود این استرس و اضطراب کاهش پیدا کند. همچنین، این هنرها باعث تحریک مغز می‌شود و حتی ممکن است باعث شود آن‌ها خاطرات گذشته خود را به یاد آورند. این افراد در تعامل با افراد در اجتماع دچار مشکل هستند و به خوبی نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند. هنردرمانی با برگزاری جلسات گروهی در رفع این مشکل کمک می‌کند.
تاثیر هنر درمانی روی تقوبت حافظه
از مهم‌ترین تأثیرات هنردرمانی بر روی افراد، تحریک حافظه بلندمدت و کوتاه‌مدت در این افراد است. همچنین، هنردرمانی از طریق تحریک حافظه به آن‌ها کمک می‌کند تا تمرکز و توجه خود را بر روی کارها افزایش دهند. شرکت در فعالیت‌های هنردرمانی نیاز دارد تا افراد روی یک فعالیت خاص تمرکز کنند و آن را با دقت بالا انجام دهند که این موضوع بر روی افزایش حافظه تأثیرگذار است. استرس و اضطراب یکی از قاتل‌های حافظه محسوب می‌شود و تأثیرات منفی روی حافظه افراد دارد، اما هنردرمانی با کاهش استرس و اضطراب از مشکلات حافظه جلوگیری می‌کند و حتی باعث تقویت حافظه خواهد شد.
جمع بندی
در این مقاله ما به تأثیر هنردرمانی بر روی سالمندان پرداختیم و بیان کردیم که هنر درماني در سالمندان می‌تواند مزایای فراوانی برای همه‌ی افراد، بالاخص سالمندان، داشته باشد. آن‌ها می‌توانند از طریق هنرهایی مثل نقاشی به بیان احساسات و عواطف خود بپردازند و به جای کلام از هنر برای بیان احساسات خود استفاده کنند. همچنین، هنردرمانی مزایا و فواید دیگری هم دارد؛ مثلاً به بهبود عملکرد حافظه در افراد مبتلا به بیماری‌های زوال عقل و آلزایمر کمک می کند. شما هم اگر در مورد تأثیر هنردرمانی در سالمندان نکات دیگری می‌دانید، با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.
سوالات متداول
1. هنردرمانی چگونه به سالمندان کمک می‌کند تا احساسات خود را بیان کنند؟
هنردرمانی به سالمندان کمک می‌کند تا احساسات و عواطف خود را به صورت غیرکلامی بیان کنند. از طریق نقاشی، مجسمه‌سازی و سایر هنرها، سالمندان می‌توانند احساسات درونی خود را به تصویر بکشند و از این طریق به درک بهتری از خود برسند.
2. چگونه هنردرمانی می‌تواند به بهبود عملکرد حافظه در سالمندان کمک کند؟
هنردرمانی با تحریک حافظه بلندمدت و کوتاه‌مدت، به سالمندان کمک می‌کند تا تمرکز و توجه خود را افزایش دهند. شرکت در فعالیت‌های هنری نیازمند تمرکز بالا است که این موضوع به تقویت حافظه کمک می‌کند. همچنین، کاهش استرس و اضطراب از طریق هنردرمانی نیز به بهبود حافظه کمک می‌کند.
3. چه هنرهایی می‌توانند در هنردرمانی برای سالمندان مفید باشند؟
هنرهایی مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، ساختن کاردستی، بافتن لباس، درست کردن جواهرات، موسیقی و نوشتن می‌توانند در هنردرمانی برای سالمندان مفید باشند. هر یک از این هنرها به سالمندان کمک می‌کنند تا احساسات خود را بیان کنند و مهارت‌های مختلفی را تقویت کنند.
4. چگونه هنردرمانی می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب در سالمندان کمک کند؟
هنردرمانی با ایجاد فرصت‌هایی برای بیان احساسات و عواطف، به سالمندان کمک می‌کند تا استرس و اضطراب خود را کاهش دهند. فعالیت‌های هنری باعث ایجاد حس آرامش و رضایت در سالمندان می‌شود و از این طریق به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
5. چگونه هنردرمانی می‌تواند به بهبود مهارت‌های اجتماعی سالمندان کمک کند؟
شرکت در کلاس‌های گروهی هنری مانند نقاشی و مجسمه‌سازی به سالمندان کمک می‌کند تا با هم‌سن‌وسالان خود ارتباط برقرار کنند و به تبادل نظر و گفت‌وگو بپردازند. این تعاملات اجتماعی باعث افزایش مهارت‌های اجتماعی سالمندان می‌شود و از تنهایی و انزوا جلوگیری می‌کند.
