آموزش شستن دست به کودکان

شستن دست ها از اهمیت بسیار زیادی در کنترل آلودگی‌ها و انتشار انواع بیماری برخوردار است. مخصوصا در شرایطی که کودک دچار آبریزش بینی، سرفه و سرماخوردگی است اهمیت شستن دست‌ها بیش از پیش برای والدین و پرستار کودک برجسته می‌شود. نحوه آموزش شستن دست به کودکان دارای نکات ریز بسیاری است که بهتر است با شناخت و آگاهی بیشتری به کودک انتقال داده شود.

اهمیت شستن دست ها در کودکان

بچه ها با سیستم ایمنی پیشرفته متولد نمی‌شوند. سیستم ایمنی بدن آن‌ها همان در بدو ورود ضعیف است و همچنان در حال رشد و گسترش است و از این رو در معرض بیماری‌ها و عفونت‌های زیادی هستند.

و برای مبارزه با این امراض، رعایت بهداشت بسیار مهم است. یکی از ارکان اساسی آموزش کودک به داشتن بهداشت کافی این است که آموزش شستن دست به کودکان را به اون بیاموزید و اینکه چرا شستن دست ها لازم است برای او شفاف توضیح دهید.

به طور حتم با آغاز سال تحصیلی جدید و شروع مدارس فرزندان ما بیشتر در معرض میکروب‌ها و ویروس‌هایی قرار می‌گیرند و علاوه بر آن احتمال انتشار ویروس در بین سایر اعضای خانواده نیز بیشتر می‌گردد. در این شرایط، مهم این است که دائماً به کودکان خود اهمیت شستن دست‌ها و دور نگه داشتن دست‌ها از دهان را یادآوری کنیم. زیرا با آموزش روش صحیح شستن دست ها به کودکان از بسیاری از عفونت و تجمیع میکروب زیر ناخن کودکان جلوگیری کرده‌ایم. بهتر است والدین هرروز قوانین طلایی شستشوی دست‌ها را با فرزندان خود مرور کنند تا به احتمال کاهش میزان آلودگی خانواده در طول سال تحصیلی کمک کنند.

نحوه انتشار میکروب ها توسط کودکان

قبل از اینکه در مورد روش صحیح شستن دست های کودکان گفتگو نماییم، بهتر است با راه‌های گسترش میکروب‌ها  آشنا شویم. متداول‌ترین روش‌هایی است که میکروب‌های خطرناک از طریق لمس به کوکان سرایت می‌کنند به شرح زیر است:

• لمس کردن سطوح کثیف: متداول ترین روش انتقال میکروب به کودک است. و این سطوح تنها به معنی کف اتاق نیست! سطوح  آلوده دیگر مانند رایانه، وسایل موجود در سرویس بهداشتی ، آلودگی روی دستگیره درها و غیره که توسط بسیاری از افراد مشترک است، می‌تواند محل تولید و انتقال میکروب باشد.
• بازی در خاک: یکی دیگر از فعالیت‌های مورد علاقه کودکان بازی کردن با خاک است که باعث گسترش میکروب می‌شود. این امر به خصوص به دلیل وجود ترکیبات غیر بهداشتی در خاکی که بچه‌ها با آن بازی می‌کنند زیان آور است.
• پوشک کودکان: اگر کودک شما هنوز از پوشک استفاده می‌کند، می‌تواند دستان خود را روی پوشک‌های و داخل آن قرار دهد که داخل پوشک بسیار کثیف است و می‌تواند منبع ورود میکروب به بدن کودک باشد.
• حضور کودک کنار فرد بیمار: وقتی شخص بیماری در خانه حضور دارد بهتر است کودک را از شخص بیمار دور نموده تا به ظروف و وسایل بیمار دست نزده و احتمال بیمار شدن کودک را به حداقل برسانیم.
• وجود باکتری: باکتری‌های بد ممکن است در غذاها و آب آلوده وجود داشته باشند که اگر کودک این موارد را لمس نماید و دست خود را به دهان ببرد احتمال ورود این میکروب‌ها به بدن او وجود دارد.
• عرق کردن: گاهی قرار گرفتن در معرض میکروب و باکتری از طریق عرق نیز اتفاق می‌افتد. کودک ممکن است با لمس عرق دیگران یا حتی عرق خود که توسط میکروب‌های موجود در هوا آلوده شده است، دچار بیماری شود.

به نقل از سایت miracle-recreation:

کودکان برای مدت طولانی در مدرسه یا مهدکودک در کنار یکدیگر هستند که فرصت های زیادی را برای انتشار میکروب ها باز می‌کند. شستن دست ها بهترین و کارآمدترین راه برای سرکوب انتشار میکروب ها است. شستن دست‌ها بعد از بازی در زمین بازی برای کاهش تعداد میکروب‌های دست‌های کودک ضروری است. چه آنها در زمین بازی در مدرسه باشند و چه در پارک شهر، بزرگسالان باید کودکان را تشویق کنند که دست های خود را بعد از بازی بشویند. آموزش دادن عادات صحیح شستن دست ها به بچه ها در مراحل اولیه برای سلامتی آنها و اطرافیانشان مفید خواهد بود.

جلوگیری از بیماری ها با آموزش شستن دست به کودکان

انواع مختلفی از عفونت وجود دارد که با عمل ساده شستن دست‌های کودک می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. برخی از این موارد شامل سرماخوردگی، آنفلوانزا، هپاتیت B و A، مننژیت و برونشیولیت است. لازم به یادآوری است که شستن دستهای کودک با صابون باعث از بین رفتن باکتری‌ها و میکرو‌ب‌های عفونی زیادی می‌شود که در صورت عدم مراقبت می‌توانند خطرناک باشند.

زمان درست در روش صحیح شستن دست های کودک

زمان درست شستن دست های کودک در ساعات مختلف روز است که بسته به شرایط باید به شستن دست های کودک توجه کرد. شستن دست‌ها خصوصاً در حین، قبل و بعد از انجام برخی فعالیت‌ها ضروری است. این فعالیت ها شامل موارد زیر است:

• قبل از غذا
• بعد از غذا
• بعد از بازی در خاک
• بعد از بیدار شدن از خواب
• قبل از رفتن به تخت خواب
• بعد از ورزش کردن
• بعد از دست زدن به بینی
• بعد از رفتن به توالت

کودکان هر زمان که در معرض میکروب قرار بگیرند باید دست های خود را بشویند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرایطی که کودکان باید دست های خود را بشویند، در ابتدا آموزش شستن دست به کودکان انجام دهید و بعد با پزشک کودک صحبت کنید تا بدانید که کودک در چه شرایطی با میکروب‌های مضر بیشتر در تماس هستند.

روش  صحیح شستن دست ها

برای آموزش شستن دست ها برای کودکان دستان خود را زیر آب گرم یا سرد قرار داده و از صابون استفاده کنید. دستان خود را به هم بمالید تا صابون کاملا روی دست پخش شود و به خاطر داشته باشد که پشت دستان خود را فراموش نکنید، در بین انگشتان و زیر ناخن‌ها را کاملا به صابون آغشته نمایید. موارد مهم دیگر نیز در ادامه آورده شده است:

1. شستن دست های کودک حداقل به مدت 30 ثانیه به طول انجامد.
2. بهتر است به بچه ها بیاموزید که یک شعر سرگرم کننده مانند شعر تولدت مبارک را همراه با شما بخوانند تا فرآیند شستن دست‌ها برای آن‌ها سرگرم کننده باشد!
3. اگر آب و صابون به راحتی در دسترس نیست، از ضد عفونی کننده دست با حداقل 60٪ الکل استفاده کنید.
4. لازم است بدانید که ضدعفونی کننده‌ها انواع میکروب‌ها را از بین نمی‌برند.

روش های تشویق کودکان به شستن دست ها

ممکن است کودکان همیشه به شستن دست‌های خود اشتیاق نشان ندهند زیرا کودک احساس می‌کند این کار یک محدودیت یا یک قانون است. در این شرایط کودکان همیشه دوست دارند محدودیت‌های خود را به چالش بکشند. با این حال، مهم است که یاد بگیریم چگونه کودک را به شستن دست‌ها مشتاق نماییم.

در اینجا چند نکته برای تشویق کودک به شستن دست‌ها بیان شده است:

• تبدیل کردن شستن دست ها به نوعی بازی با کودک

در هنگام آموزش شستن دست به کودکان تبدیل شستن دست ها به یک بازی می‌تواند به بچه‌ها کمک کند تا از بهداشت خود هیجان زده شوند. هم‌چنین به انتخاب بازی کودکان زیر دوسال می‌توان تبدیل کرد.

• هنگام شستن آواز بخوانید

روند شستن دست ها را سرگرم کننده کنید! خواندن یک آهنگ به کودکان انگیزه می‌دهد که هنگام شستن دست خود آواز بخوانند و آن را به کاری سرگرم کننده تبدیل کنند تا روش صحیح شستن دست های کودک را به درستی انجام دهیم.

• به آن‌ها پاداش دهید

با پاداش دادن به عمل شستن دست در کودکان بچه‌ها بسیار هیجان زده و مشتاق به انجام این کار می‌شوند. برای انجام این کار، ابتدا معیار صحیح درست شستن دست را به کودک آموزش دهید و در پایان روز، در صورت موفقیت، به کودک پاداش دهید.

• با کودکان صحبت کنید

بچه‌ها باهوش‌تر از آن چیزی هستند که ما تصور می‌کنیم. با کودک گفتگو کنید و برای آن‌ها هدف از رعایت بهداشت را توضیح دهید. آنها مطمئناً خواهند فهمید که چرا روش صحیح شستن دست‌هایشان بسیار مهم است.

• از طریق ویدئوها به آنها بیاموزید

فیلم‌های آموزشی زیادی وجود دارد که شستن دست‌ها را به کودک آموزش می‌دهند. یک کارتون یا فیلم آموزشی را در این خصوص به کودک نشان دهید.

شستن دست های کودک و خطرات جدید صابون ضد باکتری

محصولات ضد باکتری اکنون در انواع محصولات خانگی از ضد عفونی کننده لانه گربه گرفته تا حتی خودکارهای ضد عفونی کننده وجود دارد. در حال حاضر 45 درصد صابون‌ها برای شستن دست‌های کودک، حاوی محصولات ضد باکتری مانند تریکلوزان و تریکلوکاربان هستند. با استفاده بیش از حد از محصولات حاوی این مواد، می‌توان گونه‌ای خطرناک و مقاومی از باکتری‌ها را ایجاد کرد. Superbugsها گونه‌های باکتریایی است که با داروها قابل درمان نیست. محققان پیشنهاد می‌کنند فقط در مواقع ضروری مانند مراقبت و درمان بیماران از محصولات ضد باکتری استفاده کنید.

تفاوت بین سرماخوردگی و آلرژی در شستن دست های کودکان

تشخیص سرماخوردگی یا آلرژی ناشی از ذراتی مانند گرده گل یا هاگ ها گاهی دشوار است. سرماخوردگی از ویروس هایی ناشی می‌شود که  وارد سیستم ایمنی بدن شما می‌شود. علائمی مانند احتقان و انواع سرفه در کودکان پاسخ بدن شما به ویروس سرماخوردگی است. وقتی بدن ورود مواد حساسیت زا و بی‌خطر مانند گرد و غبار را با ویروس  اشتباه می‌گیرد، آلرژی رخ می‌دهد.

در هنگام آلرژی، علائمی شبیه سرماخوردگی را تجربه می‌کنید زیرا بدن هیستامین آزاد می‌کند. هیستامین همچنین در حین ورود ویروس واقعی به بدن ترشح می‌شود.

سوالات متداول

چرا آموزش شستن دست ها برای کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است؟

آموزش بهداشت و شستن دست به کودکان باعث ایجاد عادات مادام العمر خواهد شد و برای جلوگیری از گسترش عفونت به کودک نیز موثر است.

کودک از چه سنی باید شروع به شستن دست‌های خود کنند؟

کودکان از سن 2 سالگی می توانند شستن دست های خود را یاد بگیرند، اگرچه ممکن است به کمک نیاز داشته باشند. ممکن است لازم باشد کودک خود را بالا نگه دارید تا بتواند به شیر آب برسد.