شناخت بیماریهای واگیردار و مزمن و بیماری هپاتیت b به افراد کمک میکند ریسک ابتلا به این نوع از بیماریها را در خود کاهش دهند. این موضوع بهویژه برای پرستار بیمار مهم است، زیرا این افراد با بیماران مبتلا به بیماریهای واگیردار در ارتباط هستند. هپاتیت ب یکی از بیماریهای واگیردار است که در اثر یک ویروس عفونی ایجاد میشود. در این مقاله از سفیر آرامش قصد داریم شما را با بیماری هپاتیت ب، علائم و عوارض آن، و راههای پیشگیری از آن آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
بیماری هپاتیت ب چیست؟
هپاتیت ب یک نوع عفونت کبدی است که توسط ویروس هپاتیت ب (HBV) در افراد به وجود میآید. این بیماری در صورتی که از نوع پیشرفته باشد، میتواند باعث مرگ فرد شود. همچنین این بیماری واگیردار است و از طریق خون، مایع منی، و یا هر مایع دیگری از بدن فرد مبتلا به فرد سالم انتقال پیدا میکند. این بیماری میتواند در اثر عوامل عفونی و غیرعفونی ایجاد شود و باعث ایجاد سیروز کبدی، سرطان کبد، احتمال سرطان خون در کودکان و در نهایت مرگ افراد شود. هپاتیت ب در افراد به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود. بنابراین با توجه به واگیر بودن این بیماری، پرستار سالمند در نگهداری از سالمندی که مبتلا به این بیماری است باید به نکات ایمنی توجه کرد.
انواع هپاتیت b
هپاتیت به دو دسته هپاتیت ب حاد و هپاتیت b مزمن تقسیم میشود که در ادامه بیشتر بررسی خواهیم کرد.
1. هپاتیت ب حاد
در هپاتیت ب حاد، فرد بیمار به صورت کوتاهمدت درگیر بیماری میشود. در واقع، فرد هنوز در ابتدای مراحل بیماری است، بنابراین احتمال درمان فرد بسیار بالاست. مشاهدات نشان داده است که از هر ۵ نفر مبتلا به نوع حاد، ۴ نفر درمان خواهند شد. افرادی که مبتلا به نوع حاد هستند ممکن است علائم این بیماری را به صورت جدی مشاهده نکنند و برخی ممکن است علائم سرماخوردگی از خود نشان دهند. اما برخی اوقات شدت بیماری به حدی است که نیاز به بستری شدن فرد است.
2. هپاتیت ب مزمن
اگر هپاتیت ب بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و درمان نشود، فرد وارد فاز مزمن بیماری خواهد شد و فرایند درمان و بیماری طولانیمدتی خواهد داشت. این نوع از هپاتیت بسیار خطرناک است و حتی ممکن است منجر به مرگ در افراد شود. افرادی که مبتلا به این نوع از هپاتیت میشوند، درگیر التهاب و عفونتهای کبدی شدید میشوند. در صورتی که شما درمان نوع حاد را زودتر شروع کنید، وارد این مرحله از هپاتیت نخواهید شد و میتوانید از بروز صدمات جدی در بدن جلوگیری کنید.
به نقل از سایت who:
در مناطق بسیار آندمیک، هپاتیت B معمولاً از مادر به کودک در هنگام تولد (انتقال پری ناتال) یا از طریق انتقال افقی (قرار گرفتن در معرض خون آلوده)، به ویژه از یک کودک آلوده به یک کودک غیر آلوده در طول 5 سال اول زندگی منتقل می شود. ایجاد عفونت مزمن در نوزادانی که از مادرشان یا قبل از سن 5 سالگی آلوده شدهاند، شایع است.
هپاتیت B همچنین از طریق آسیب سوزن، خالکوبی، سوراخ کردن و قرار گرفتن در معرض خون و مایعات بدن آلوده مانند بزاق و مایعات قاعدگی، واژن و منی منتقل میشود. انتقال ویروس همچنین ممکن است از طریق استفاده مجدد از سوزنها و سرنگها یا اشیاء تیز آلوده در مراکز مراقبتهای بهداشتی، در جامعه یا در میان افرادی که مواد مخدر تزریق میکنند، رخ دهد. انتقال جنسی در افراد واکسینه نشده با چندین شریک جنسی شایعتر است.
آیا هپاتیت ب واگیردار است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم بله، این بیماری یک بیماری واگیردار است و از راههایی مثل خون، مایع منی و هر مایع دیگر از فرد مبتلا به فرد سالم انتقال پیدا میکند. بنابراین باید اقدامات لازم برای پیشگیری از این بیماری را انجام دهیم تا مبتلا به این بیماری نشویم.
طول عمر افراد مبتلا به هپاتیت ب
طول عمر فرد مبتلا به هپاتیت به نوع هپاتیت و سابقه پزشکی فرد بستگی دارد. مطالعات نشان داده است افرادی که مبتلا به هپاتیت میشوند، در صورتی که در ابتدای مراحل تشخیص داده شود، صدمه زیادی نمیبینند و میتوانند به زندگی خود ادامه دهند. اما در صورتی که این بیماری پیشرفت کند، درمان آن سخت میشود و ممکن است حتی منجر به مرگ فرد شود. باید بدانید که هپاتیت کبد افراد را درگیر میکند و در صورت از بین رفتن کبد، بسیاری از عملکرد اندامهای مختلف بدن نیز از بین خواهد رفت.
علت ابتلا به هپاتیت b
همانطور که گفته شد، علل بروز هپاتیت ب در افراد ویروس هپاتیت ب است که این ویروس از طریق خون، مایع منی و سایر مایعات بدن به بدن فرد انتقال پیدا میکند. در ادامه برخی از علتهای بروز هپاتیت B را در افراد نام میبریم:
- متولد شدن از مادری که مبتلا به هپاتیت ب بوده است
- برقراری رابطه جنسی با فردی که مبتلا به هپاتیت ب است
- استفاده از سوزن مشترک برای تزریق مواد مخدر
- تتو کردن بدن توسط سوزن آلوده که قبلاً با فرد مبتلا به هپاتیت تماس داشته است
- استفاده از مسواک، تیغ یا ناخنگیر فرد آلوده
- تماس با خون یا زخم فرد مبتلا به هپاتیت
- بیماری هپاتیت از طریق این روشها انتقال پیدا نمیکند:
- سرفه یا عطسه
- آب خوردن و غذا خوردن با او
- بغل کردن فرد مبتلا
- گرفتن دست یا دست دادن با او
- نشستن در کنار او
- استفاده از وسایل غذاخوری مشترک
علائم هپاتیت ب
بسیاری از افرادی که مبتلا به هپاتیت هستند، علائم خاصی از خود بروز نمیدهند و این علائم بعد از گذشت زمانی تقریباً ۴ ماهه از مبتلا شدن فرد به این بیماری خود را نشان میدهند. این علائم در زنان و مردان یکسان است:
- درد شکمی
- کدر شدن رنگ ادرار
- تب
- درد مفاصل
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- ضعف و خستگی
- زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشمها
علائم هپاتیت ب در زنان
هپاتیت ب در زنان و مردان علائم و نشانه های مشترکی دارد. توجه داشته باشید که نشانه های بیماری هپاتیت b در هر فردی می تواند متغیر باشد به عنوان مثال ممکن است فردی فقط حالت تهوع و استفراغ را تجربه کن اما یک فرد دیگر تمامی نشانه ها را تجربه کند اما توجه داشته باشید که این بیماری علائم و نشانه های متفاوتی با توجه به جنسیت افراد نداشته و تمامی علائم در زنان و مردان کاملا یکسان و یکی می باشد.
علائم هپاتیت b در کودکان
هپاتیت b در کودکان متفاوت است و کودک علائمی را از خود نشان نمیدهد. در واقع، هپاتیت در بزرگسالان به صورت ناگهانی بروز میکند و سریع به اندامهای مختلف حمله میکند، اما این ویروس در بدن کودکان به صورت آهسته خود را نشان میدهد و به تدریج به اندامهای مختلف آسیب میزند. این بیماری در کودکان از نوع مزمن است و آنها توانایی انتقال بیماری هپاتیت B را نیز دارند. برخی از علائمی که ممکن است کودکان مبتلا به هپاتیت مزمن از خود نشان دهند عبارتند از:
- زرد شدن رنگ پوست و چشمها
- احساس خستگی که ممکن است طول بکشد
- احساس درد شکمی در ناحیه کبد
- از بین رفتن اشتها
- احساس تهوع و استفراغ
- تب با درجه پایین
- ادرار تیره رنگ و مدفوع به رنگ روشن
علائم هپاتیت ب در دوران بارداری
نوزادانی که از مادران مبتلا به هپاتیت ب به دنیا میآیند، اگر در همان ابتدا درمان نشوند، احتمال اینکه مبتلا به هپاتیت نوع مزمن شوند ۹۰ درصد بیشتر از کودکان عادی است. این کودکان در همان ابتدا که به صورت طبیعی یا سزارین به دنیا میآیند، بیماری از طریق خون و مایعات بدن مادر به آنها انتقال پیدا میکند. برای اینکه از علائم هپاتیت ب در زنان باردار جلوگیری شود.
مادر باید نسبت به بیماری خود آگاهی داشته باشد و زیر نظر پزشک با توضیح شرایط خود اقدام به بارداری کند. عموماً بعد از به دنیا آمدن نوزاد، به او چند دوز آمپول تزریق میکنند تا از بروز این بیماری در بدن او جلوگیری کنند. بنابراین لازم است تا اقدامات پیشگیرانه در حین بارداری و بعد از به دنیا آمدن نوزاد انجام شود.
نحوه انتقال بیماری هپاتیت ب
همانطور که در بالا به علل بروز این بیماری اشاره شد، نحوه انتقال این بیماری نیز به همان شکل خواهد بود. این بیماری از طریق خون، مایع منی و سایر مایعات بدن فرد مبتلا به افراد سالم انتقال پیدا میکند. این بیماری به وسیله ویروس هپاتیت به بدن افراد بروز میکند. این ویروس توانایی این را دارد که هفت روز در بیرون از بدن زنده بماند. بعد از ۷ روز، اگر وارد بدن فرد دیگری شود که واکسن نزده است، میتواند فرد را مبتلا به بیماری کند.
تشخیص هپاتیت ب
در صورتی که افراد ریسک بالاتری برای ابتلا به ویروس هپاتیت B دارند یا به خاطر عفونتهای تشخیص داده نشده اچ بی وی مبتلا به یک سری از عوارض شدهاند، بهتر است برای انجام غربالگریهای لازم به پزشک مراجعه کنند تا آزمایشهای لازم و معاینات لازم توسط پزشک انجام شود و بیماری در فرد تشخیص داده شود. در صورتی که فرد مبتلا به هپاتیت مزمن باشد، لازم به نمونهبرداری از کبد نیز هست.
درمان هپاتیت ب
در صورتی که افراد بزرگسال مبتلا به این بیماری شوند و هپاتیت از نوع حاد باشد، این بیماری درمان خواهد شد. اما در صورتی که از نوع مزمن باشد، درمان این بیماری سخت خواهد بود. نوع مزمن این بیماری بیشتر در کودکان خود را نشان میدهد و بزرگسالان بیشتر مبتلا به نوع حاد آن میشوند. در صورتی که از قبل با زدن واکسن بدن خود را ایمن کنیم، امکان ابتلا به این بیماری بسیار پایین خواهد آمد. در نهایت باید بدانید که درمان قطعی برای این نوع بیماری هنوز وجود ندارد.
عوارض بیماری هپاتیت ب
بیماری هپاتیت ب عوارض جدی در بدن به دنبال دارد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
- زخم کبدی یا سیروز: این ویروس باعث التهاب شدید در کبد میشود و این التهاب باعث زخم در کبد میشود.
- سرطان کبد: افرادی که مبتلا به هپاتیت ب نوع مزمن هستند، احتمال اینکه به سرطان کبد دچار شوند بسیار زیاد است.
- نارسایی کبد: این اتفاق زمانی میافتد که کبد به دلیل ویروس دچار نارسایی شده است و وظایف خود در بدن را به خوبی نمیتواند انجام دهد. بنابراین در این مواقع احتیاج است که پیوند کبد انجام شود.
- احتمال ابتلا به سایر بیماریها: از جمله بیماریهای کلیوی و التهاب عروق خونی در بدن افزایش پیدا میکند.
روشهای پیشگیری هپاتیت ب
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت ب زدن واکسن است. افرادی که تمایل به زدن واکسن دارند، اقدام به زدن سه یا چهار دوز واکسن در طی شش ماه کنند. افراد زیر بهتر است اقدام به انجام این کار کنند:
- نوزادان و کودکانی که در ابتدای تولد توسط والدین واکسینه نشدهاند
- افرادی که در مراکز نگهداری از افراد ناتوان و معلول کار میکنند
- در صورتی که با فرد مبتلا به این بیماری زندگی میکنید
- پزشکان، کادر درمان و هر فردی که در بیمارستان کار میکند و با خون سروکار دارد
- افرادی که مبتلا به ایدز هستند
- افراد همجنسگرا
- افرادی که شرکای جنسی متعددی دارند
- افراد مبتلا به بیماری کبدی مزمن
- بیماران کلیوی حاد و پیشرفته
همچنین در ادامه با استفاده از این روشها نیز میتوان از بروز این بیماری پیشگیری کرد:
- استفاده از تجهیزات محافظ در حین کار به خصوص در افرادی که در بیمارستان کار میکنند
- عدم استفاده از سرنگ مشترک
- برقراری رابطه جنسی ایمن
- پاک کردن لکههای خونی تازه یا خشک شده توسط دستکش
در این مقاله به بررسی هپاتیت ب پرداختیم و بیان کردیم که این بیماری در اثر یک نوع ویروس به بدن افراد انتقال پیدا میکند. همچنین این بیماری دارای دو نوع حاد و مزمن است. بعد از آن عوارض و علائم این بیماری را برایتان شرح دادیم و گفتیم بهترین راه پیشگیری از این بیماری واکسن زدن است. افرادی که باید واکسن بزنند را به شما معرفی کردیم. همچنین بیان کردیم در صورتی که یک سری از نکات را رعایت نکنیم، این بیماری واگیردار است و ممکن است افراد سالم نیز به بیماری مبتلا شوند. در صورتی که شما هم در مورد این بیماری تجربهای دارید، با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.
سوالات متداول
1. بیماری هپاتیت B چیست؟
ویروس hbv عامل اصلی بیماری هپاتیت بی است که امکان دارد منجر به سرطان کبد، سیروز کبدی و در نهایت مرگ گردد.
2. انواع بیماری هپاتیت B چیست؟
بیماری هپاتیت b به دو دسته هپایتیت مزمن و حاد تقسیم بندی میشود.
3. هپاتیت ب چگونه منتقل میشود؟
هپاتیت ب از طریق تماس با خون، مایع منی و سایر مایعات بدن فرد مبتلا به افراد سالم منتقل میشود. این ویروس میتواند از طریق استفاده از سوزن مشترک، رابطه جنسی محافظت نشده، و تماس با زخمهای باز یا خون فرد مبتلا منتقل شود.
4. علائم هپاتیت ب چیست؟
علائم هپاتیت ب شامل زرد شدن رنگ پوست و چشمها، درد شکمی، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، تب با درجه پایین، ادرار تیره رنگ و مدفوع روشن، و احساس خستگی میباشد. برخی افراد ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند.
5. آیا هپاتیت ب قابل درمان است؟
هپاتیت ب حاد معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی بهبود مییابد. اما هپاتیت ب مزمن نیاز به درمان طولانیمدت دارد و ممکن است به داروهای ضد ویروسی نیاز باشد. درمان قطعی برای هپاتیت ب مزمن هنوز وجود ندارد.
6. چگونه میتوان از هپاتیت ب پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از هپاتیت ب زدن واکسن است. همچنین، استفاده از تجهیزات محافظ در حین کار، عدم استفاده از سرنگ مشترک، برقراری رابطه جنسی ایمن، و پاک کردن لکههای خونی تازه یا خشک شده توسط دستکش میتواند از بروز این بیماری جلوگیری کند.
7. آیا هپاتیت ب واگیردار است؟
بله، هپاتیت ب یک بیماری واگیردار است و از راههایی مثل خون، مایع منی و هر مایع دیگر از فرد مبتلا به فرد سالم انتقال پیدا میکند.
8. آیا هپاتیت ب درمان قطعی دارد؟
بیماری هپاتیت b درمان قطعی و صد در صدی ندارد و مسیر درمان این مریضی طولانی بوده و نیاز به زمان زیادی دارد.
9. بیماران مبتلا به هپاتیت b چند سال عمر می کنند؟
طول عمر بیماران هپاتیت ب به پرونده و سابقه پزشکی آنها بستگی داشته و نمیتوان عددی را ذکر نمود.