هر آنچه لازم است در مورد سندرم پاهای بی قرار بدانید

یکی از مشکلاتی که برخی از افراد با آن روبه‌رو هستند و ممکن است برای آن‌ها خوشایند نباشد، تکان دادن پاها است. گاهی اوقات افراد به اشتباه نام اختلال وسواس جبری را روی آن می‌گذارند، در حالی که این نوع بیماری به اسم سندروم پاهای بی‌قرار شناخته می‌شود و افراد تمایل زیادی به تکان دادن پاهایشان دارند. به همین دلیل، در این مقاله از سفیر آرامش قصد داریم تا شما را با تمام زوایای این بیماری، از جمله علل و نشانه‌های آن، ورزش‌ها و غذاهایی که در بهبود این بیماری تأثیرگذار هستند، آشنا کنیم. پس برای آشنایی بیشتر تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

سندرم پاهای بی قرار

سندروم پای بی‌قرار که به اختصار به آن سندروم (RLS) نیز گفته می‌شود، یک اختلال در سیستم عصبی افراد است که باعث می‌شود افرد تمایل زیادی به تکان دادن پاهایش حس کند. حتی گاهی اوقات بدون اینکه خود متوجه شوند، پاهایشان را تکان می‌دهند. پزشکان، سندروم پای بی‌قرار را یک نوع اختلال خواب تشخیص می‌دهند زیرا فرد بیشتر در زمان‌هایی که خواب است یا در حال استراحت است، تمایل به تکان دادن پاهایش دارد. شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در زمان‌هایی که در مدرسه به مدت طولانی در سر کلاس حضور داشتید، پاهای خودتان را بیشتر تکان می‌دادید. این بیماری در صورتی که به آن توجه نشود، ممکن است تشدید شود. بنابراین پرستار بیمار باید به شدت علائم او توجه کند.

علل سندرم پای بیقرار

سندروم پای بی‌قرار به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود و علل هر کدام از آن‌ها نیز متفاوت است. در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:

1. سندروم پای بیقرار اولیه یا ایدیوپاتیک

این نوع سندروم پا رایج‌ترین نوع سندروم پا است و به دلیل اینکه علت بروز آن ناشناخته است، به آن ایدیوپاتیک می‌گویند. سندروم پای بی‌قرار اولیه دارای ویژگی‌های زیر است:

• افراد قبل از ۴۰ سالگی دچار این نوع سندروم می‌شوند.
• ممکن است زمینه ژنتیکی داشته باشد.
• امکان اینکه در کودکی نیز به این نوع از سندروم مبتلا شوید وجود دارد.
• در صورت بروز علائم این نوع سندروم، معمولاً تا آخر عمر این بیماری همراه شما خواهد ماند.
• علائمی که تجربه می‌کنید ممکن است پیوسته نباشد و هر چند وقت یک‌بار بروز کند. امکان تشدید این علائم در طول زمان نیز وجود دارد.
• همان‌طور که گفته شد، این بیماری منبع ژنتیکی دارد و تقریباً دو سوم از افرادی که مبتلا به این نوع از سندروم اولیه می‌شوند، یکی از اعضای خانواده آن‌ها قبلاً مبتلا به این نوع سندروم بوده است.

2. سندروم پای بیقرار ثانویه

• این نوع سندروم زمینه ژنتیکی ندارد.
• علائم آن بعد از ۴۰ سالگی بروز می‌کند.
• علائم آن در طول زمان تشدید نخواهد شد. اما شدت علائم آن شدیدتر از سندروم پای اولیه است.
• این نوع از بیماری به علت کمبود آهن، بارداری، بیماری ام‌اس، دیابت، نارسایی کلیه و بیماری پارکینسون است.

نشانه های سندروم پاهای بی قرار

سندروم پاهای بی‌قرار دارای یک سری نشانه‌هاست که با مشاهده آن‌ها می‌توانید به وجود این سندروم در خود پی ببرید:

1. زمانی که قصد خوابیدن یا استراحت کردن دارید، تمایل شدیدی به تکان دادن پاهای خود دارید.
2. در پاهای خود احساس خارش، سوزش یا درد دارید.
3. علائم این بیماری بیشتر در شب‌ها تشدید می‌شود و باعث می‌شود نتوانید به خوبی بخوابید.
4. در هنگام راه رفتن یا فعالیت روزانه، این علائم در پاهای شما به صورت موقت از بین می‌رود و احساس بهتری خواهید داشت.
5. ممکن است زمانی که روی صندلی نشسته‌اید، بدون اینکه خودتان متوجه شوید، شروع به تکان دادن پاهای خود به صورت غیرارادی کنید.
6. انقباض عضلانی پاها در شب نیز یکی دیگر از نشانه‌های آن است که ممکن است زمانی که شما در خواب هستید یا در شب، پاهای شما به صورت ناخودآگاه تکان بخورد یا لگد بزند.

به نقل از سایت nhs:

سندرم خفیف پاهای بیقرار که با یک بیماری زمینه‌ای مرتبط نیست، تنها با چند تغییر در شیوه زندگی قابل کنترل است.
اگر علائم شدیدتر باشد، ممکن است نیاز به دارو باشد.
سندرم پای بیقرار ناشی از یک بیماری زمینه‌ای اغلب با درمان آن بیماری قابل درمان است.
به عنوان مثال، کم خونی ناشی از فقر آهن را می توان با مصرف مکمل‌های آهن درمان کرد.
اگر با بارداری همراه باشد، معمولاً در عرض 4 هفته پس از تولد به خودی خود ناپدید می‌شود.

عوارض سندرم پای بی قرار

سندروم پای بی‌قرار ممکن است باعث بروز عوامل مختلفی شود که برای افراد بسیار ناخوشایند خواهد بود. در ادامه برخی از عوارضی که افراد دارای سندروم پای بی‌قرار ممکن است تجربه کنند را برایتان بیان می‌کنیم:

1. افرادی که مبتلا به سندروم پای بی‌قرار هستند، در طول روز ممکن است احساس خستگی و خواب‌آلودگی زیادی داشته باشند. این موضوع به این دلیل اتفاق می‌افتد که افراد به دلیل مشکلاتی مثل تکان خوردن پا در شب، چندین مرتبه از خواب می‌پرند و این موضوع باعث می‌شود خواب خوبی در طول شب نداشته باشند.
2. سندروم پای بی‌قرار باعث می‌شود افراد دچار افسردگی و اضطراب شوند و این بیماری‌ها و علائم زمینه‌ساز بداخلاقی افراد را فراهم می‌کنند.
3. افرادی که در طول شب به خوبی استراحت نمی‌کنند، در طول روز هم انرژی کافی نخواهند داشت و نمی‌توانند به خوبی وظایف روزمره خود را انجام دهند. به همین دلیل بازدهی آن‌ها در طول روز پایین خواهد آمد.
4. همان‌طور که در بالا گفته شد، این بیماری باعث می‌شود شما مبتلا به مشکلات خواب و استرس و اضطراب شوید و این زمینه‌ساز ایجاد مشکلاتی در مغز است و به مرور زمان باعث ضعیف شدن حافظه خواهد شد.

درمان سندروم (RLS)

سندروم (RLS) نیز طبیعتاً درمان‌هایی دارد که بخشی از آن مرتبط به داروهای شیمیایی می‌شود و بخشی دیگر به سبک زندگی افراد. در ادامه به بررسی این درمان‌ها خواهیم پرداخت و آن‌ها را برایتان شرح می‌دهیم:

1) رعایت سبک زندگی سالم

اگر سعی کنید برنامه خواب منظمی داشته باشید و در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید و در ساعت مشخصی به خواب بروید، این روتین منظم خواب به کاهش علائم بیماری شما کمک خواهد کرد. برای اینکه کیفیت خواب خود را بالا ببرید، می‌توانید قبل از خواب از دمنوش‌های آرامش‌بخش مثل به‌لیمو، گل گاوزبان یا شیر استفاده کنید. یکی دیگر از راه‌های کاهش این علائم، ورزش منظم است که هم به بهبود کیفیت خواب شما کمک خواهد کرد و هم باعث می‌شود از لحاظ ذهنی آرام‌تر شوید. در نهایت، نخوردن کافئین به‌خصوص قبل از خواب و مصرف نکردن مواد مخدر و الکل نیز باعث بهبود علائم شما خواهد شد. این برنامه میتواند کم خونی در سالمندان را نیز درمان کند.

2) مراجعه به پزشک و مصرف دارو

برای بهبود علائم سندروم پای بی‌قرار می‌توانید از داروهای دوپامینرژیک و گاباپنتین اناکاربیل استفاده کنید. البته تجویز و مصرف این داروها باید زیر نظر پزشک باشد و از مصرف خودسرانه آن‌ها پرهیز کنید.

علاوه بر درمان‌هایی که در بالا به آن اشاره شد، می‌توانید برای بهبود علائم از کمپرس آب گرم و سرد در قسمت پاهای خود، دوش گرفتن با آب گرم که به بهبود کیفیت خواب شما کمک خواهد کرد، و همچنین ماساژ دادن پاها استفاده کنید.

جلوگیری از سندروم پای بیقرار

اگر فردی در خانواده‌تان دچار این نوع از سندروم پا است و یا زمینه ژنتیکی ابتلا به این نوع از سندروم پای بی‌قرار دارید، بهتر است از به وجود آمدن آن جلوگیری کنید. برای جلوگیری از این نوع سندروم، همان‌طور که در بالا اشاره شد، سبک زندگی خود را سالم کنید و سعی کنید ساعات خواب، ورزش و تغذیه مناسب را در زندگی خود رعایت کنید. با انجام این کارها نه‌تنها از ابتلا به سندروم پای بی‌قرار جلوگیری می‌کنید، بلکه به بسیاری از بیماری‌های دیگر هم مبتلا نخواهید شد.

یکی از علل ابتلا به این بیماری، به‌خصوص در خانم‌ها که بیشتر در معرض کمبود آهن قرار دارند، کمبود ویتامین در بدن به‌خصوص ویتامین آهن است. بنابراین سعی کنید در ابتدا از غذاهایی که دارای آهن هستند مثل کرفس و گوشت قرمز استفاده کنید و در صورت تأمین نشدن آهن مورد نیاز بدنتان از غذا، می‌توانید از مکمل‌ها و قرص آهن استفاده کنید. همچنین مصرف ویتامین C به کاهش علائم در این بیماران کمک خواهد کرد.

عوامل بدتر کننده علائم سندرم پاهای بیقرار

تعدادی از عوامل وجود دارد که باعث ایجاد سندرم پاهای بی قرار نمی‌شود، اما می‌تواند علائم را بدتر کند.

این شامل داروهایی مانند

• برخی از داروهای ضد افسردگی
• لیتیوم (مورد استفاده در درمان اختلال دوقطبی)
• مسدود کننده‌های کانال کلسیم (مورد استفاده در درمان فشار خون بالا)
• برخی از آنتی هیستامین‌ها
• متکللوپرامید (مورد استفاده برای از بین بردن تهوع)

سایر عوامل ممکن شامل موارد زیر می‌شود.

• سیگار کشیدن بیش از حد، کافئین یا الکل
• داشتن اضافه وزن یا چاقی
• استرس
• کمبود ورزش
• پارگی همسترینگ

برای سندرم پای بیقرار چه ورزش هایی خوب است؟

همان‌طور که گفتیم، ورزش منظم به بهبود علائم این بیماری بسیار کمک خواهد کرد. بنابراین در ادامه به ورزش‌هایی که برای سندروم پای بی‌قرار مفید هستند، اشاره خواهیم کرد:

1. انجام تمرینات کششی: این تمرینات باعث بهبود علائم می‌شوند زیرا عضلات شما کشش پیدا می‌کنند و احساس بهتری خواهید داشت. برخی از حرکات ورزشی مثل کشش عضلات چهارسر ران نیز بسیار کمک‌کننده خواهند بود.
2. یوگا: یوگا به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند که این موضوع باعث افزایش کیفیت خواب و بهبود علائم سندروم پای بی‌قرار می‌شود. حرکاتی مثل Child’s Pose و Downward Dog که بسیار هم اسم این حرکات را شنیده‌ایم، می‌توانند مفید باشند.
3. فعالیت‌های هوازی با شدت پایین: فعالیت‌هایی مثل دوچرخه‌سواری، شنا و پیاده‌روی نیز می‌توانند تأثیر زیادی در بهبود علائم سندروم پای بی‌قرار داشته باشند.
4. سندرم پاهای بی قرار و حرکات اندام در خواب (PLM): بیش از 80٪ از افراد مبتلا به سندرم پاهای بیقراری نیز دارای مشکل حرکات اندام دوره ای در خواب هستند. اگر سندرم (PLM) دارید، ممکن است پای خود را در شب و هنگامی که در خواب هستید به طور غیرقابل کنترل حرکت دهید. این جنبش ها مختصر و تکراری هستند و معمولا هر 20 تا 40 ثانیه رخ می‌دهد. PLM ها می‌توانند به اندازه کافی شدید باشند تا باعث شود که فرد و همسر او بیدار شوند.

رژیم غذایی مناسب برای سندروم پای بی قرار

رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند در بهبود این علائم بسیار تأثیرگذار باشد. همان‌طور که در بالا گفتیم، این نوع از سندروم در اثر کمبود برخی از ویتامین‌ها در بدن به وجود می‌آید، مانند آهن، اسید فولیک و منیزیم. به همین دلیل باید در سبد غذایی خود از مواد غذایی استفاده کنیم که دارای این ویتامین‌ها باشند. مصرف گوشت قرمز، مغزهای مختلف مثل بادام‌زمینی یا آفتاب‌گردان، خوردن سبزیجات دارای برگ سبز مثل کاهو، خوردن مرکبات مثل پرتقال، و خوردن حبوبات مثل نخود و عدس می‌تواند این ویتامین‌ها را در بدن شما تأمین کند. همچنین سعی کنید در رژیم غذایی خود از کافئین که باعث اختلال در خواب می‌شود کمتر استفاده کنید؛ برای مثال از خوردن چای و قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار پرهیز کنید. خوردن مواد دارای ویتامین C نیز به جذب بهتر آهن بدن کمک می‌کند. در نهایت سعی کنید قندهای مصنوعی را حذف کرده و میوه‌های خشک یا خرما را جایگزین آن کنید. به جای استفاده از روغن‌های اشباع‌شده، از روغن کنجد و زیتون در پخت‌وپز خود استفاده کنید.

علت بی قراری پا در شب چیست؟

بی‌قراری پا در شب (RLS) یک اختلال عصبی است که معمولاً زمانی که فرد استراحت می‌کند و در حال خوابیدن است، باعث احساس ناراحتی در پاها و میل به حرکت آن‌ها می‌شود. این حالت بیشتر در شب‌ها و زمانی که فرد در حالت استراحت است، تشدید می‌شود. علت دقیق آن هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که اختلال در عملکرد بازیگانی‌های مغز، که مسئول حرکت هستند، نقشی اساسی دارد. این بخش از مغز به دوپامین برای تنظیم حرکت نیاز دارد، و در صورت کمبود دوپامین، این تنظیم به درستی انجام نمی‌شود و فرد احساس ناراحتی و میل به حرکت می‌کند.

عوامل دیگری مانند کمبود آهن در مغز (حتی زمانی که سطح آهن در خون طبیعی است)، اختلالات پزشکی زمینه‌ای (مانند بیماری‌های کلیوی یا دیابت)، و برخی داروها نیز می‌توانند باعث بروز یا تشدید علائم RLS شوند. در برخی افراد، وراثت نیز نقشی در بروز این اختلال دارد. درمان‌ها معمولاً شامل مکمل‌های آهن، داروهایی که بر دوپامین تأثیر می‌گذارند و تغییرات در سبک زندگی مانند ورزش منظم و اجتناب از محرک‌هایی مانند کافئین و الکل هستند.

جمع بندی

در این مقاله به بررسی مفهوم سندروم پای بی‌قرار پرداختیم و بیان کردیم که این سندروم دارای دو نوع اولیه و ثانویه است که هر کدام علل مختلفی دارند. نشانه‌های این سندروم را برشمردیم و توضیح دادیم که برخی از علائم آن با رعایت سبک زندگی سالم بهبود پیدا می‌کنند. در نهایت، شما را با رژیم غذایی مناسب برای افراد دارای این سندروم آشنا کردیم. اگر شما هم تجربه‌ای در این زمینه دارید که ممکن است برای دیگران مفید باشد، آن را با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.

سوالات متداول

1. سندروم پای بی‌قرار چیست؟

سندروم پای بی‌قرار (RLS) یک اختلال عصبی است که باعث می‌شود فرد تمایل شدیدی به تکان دادن پاهای خود داشته باشد. این تمایل معمولاً در زمان‌هایی که فرد در حال استراحت یا خواب است، بیشتر می‌شود.

2. چه عواملی باعث بروز سندروم پای بی‌قرار می‌شوند؟

علل بروز سندروم پای بی‌قرار می‌تواند شامل کمبود آهن، بارداری، بیماری‌های عصبی مانند ام‌اس، دیابت، نارسایی کلیه و بیماری پارکینسون باشد. همچنین، این سندروم ممکن است زمینه ژنتیکی داشته باشد.

3. چه نشانه‌هایی نشان‌دهنده سندروم پای بی‌قرار هستند؟

نشانه‌های سندروم پای بی‌قرار شامل تمایل شدید به تکان دادن پاها، احساس خارش، سوزش یا درد در پاها، تشدید علائم در شب و بهبود موقت علائم در هنگام راه رفتن یا فعالیت روزانه است.

4. چگونه می‌توان علائم سندروم پای بی‌قرار را کاهش داد؟

برای کاهش علائم سندروم پای بی‌قرار می‌توان از داروهای دوپامینرژیک و گاباپنتین اناکاربیل استفاده کرد (تحت نظر پزشک). همچنین، تغییرات در سبک زندگی مانند داشتن برنامه خواب منظم، ورزش منظم، مصرف غذاهای حاوی آهن و ویتامین C، و پرهیز از مصرف کافئین و الکل می‌تواند مفید باشد.

5. آیا سندروم پای بی‌قرار قابل درمان است؟

سندروم پای بی‌قرار قابل درمان نیست، اما با مدیریت مناسب و تغییرات در سبک زندگی می‌توان علائم آن را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. مشاوره با پزشک و پیگیری درمان‌های توصیه‌شده می‌تواند به کنترل بهتر این بیماری کمک کند.

6. کمبود کدام ویتامین باعث بی قراری پا میشود؟