آریتمی قلبی در کودکان؛ علل بروز و تشخیص تاکیکاردی کودکان

تاکیکاردی به وضعیت ضربان قلب سریع‌تر از حد نرمال اطلاق می‌شود. در کودکان، این اختلال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و به صورت موقت یا مزمن ظاهر شود. شناسایی و درمان به‌موقع تاکیکاردی در کودکان برای پیشگیری از عوارض جدی و بهبود کیفیت زندگی آنها بسیار حائز اهمیت است. در ادامه، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان تاکیکاردی به کمک پرستار کودک خواهیم پرداخت.

تاکیکاردی یا آریتمی قلبی در کودکان

تاکیکاردی یا آریتمی قلبی در کودکان به وضعیتی اطلاق شده که در آن ضربان قلب به طور غیرطبیعی، سریع یا نامنظم می‌شود. تاکیکاردی قلبی معمولاً به دلیل اختلالات در سیستم الکتریکی قلب به وجود می‌آید و می‌تواند نشانه‌هایی مانند تپش قلب سریع، تنگی نفس، خستگی یا درد قفسه سینه را به دنبال داشته باشد. آریتمی‌های قلبی ممکن است از نوع اولیه یا ثانویه به بیماری‌های زمینه‌ای باشند و نیاز به بررسی دقیق توسط متخصص قلب کودکان دارند تا علت و درمان مناسب آن به کمک پرستار منزل مشخص شود.

تاکیکاردی در کودکان چیست؟

آریتمی که دیس ریتمی نیز نامیده می‌شود به ضربان نامنظم قلب گفته می‌شود. با در نظر گرفتن سن و میزان فعالیت، ضربان قلب می‌تواند سریع، آهسته یانامنظم باشد. به عنوان مثال، قلب نوزاد تازه متولد شده بسیار سریع‌تر از قلب کودک پنج ساله می‌زند. تاکیکاردی نوعی آریتمی یا ضربان قلب سریع است. با تاکیکاردی، ضربان قلب در حالت استراحت برای نوزاد تازه متولد شده می‌تواند به بیش از 160 ضربان در دقیقه برسد.

به نقل از سایت starship:

ضربان قلب را تعیین کنید. یکی از روش‌های مفید این است که تعداد بازه های RR را در شش مربع بزرگ بشمارید و سپس در 50 ضرب کنید. نمودار زیر را برای نرخ‌های عادی ببینید.
آیا تاکی کاردی پیچیده است یا باریک؟ نمودار زیر را برای مدت زمان عادی ببینید.
آیا می‌توانید امواج P را شناسایی کنید و ارتباط آنها با کمپلکس QRS چیست؟ آن‌ها ممکن است غایب، پنهان یا وارونه باشند. ممکن است تفکیک AV وجود داشته باشد.

بسته به میزان جدی بودن این مسئله می‌تواند ثانیه‌ها، دقیقه‌ها یا حتی ساعت‌ها ادامه داشته باشد. علائم این حالت شامل احساس سرگیجه، ضعف و به‌طورکلی تجربه ی حالاتی ناخوشایند است. تاکیکاردی در کودکان بسیار شایع اما خوشبختانه اغلب خوش‌خیم است. دو نوع اساسی تاکیکاردی داریم:

1. تاکیکاردی بطنی
2. تاکیکاردی فوق بطنی 

شایع‌ترین تاکیکاردی در کودکان، تاکیکاردی فوق بطنی است. قبلاً به این امر تاکیکاردی دهلیزی پاروکسیسم گفته می‌شد.

1. تاکیکاردی بطنی

در این نوع از تاکیکاردی، تپش قلب از بطن‌ها شروع می‌شود. با اینکه این نوع از بیماری شایع نیست اما ممکن است بسیار جدی و خطرناک باشد. تاکیکاردی بطنی معمولاً در کودکان مبتلا به بیماری قلبی جدی و حاد اتفاق می‌افتد، اما گاهی اوقات به خودی خود یا بدون داشتن سابقه ی بیماری قلبی نیز ممکن است اتفاق افتد.

2. تاکیکاردی فوق بطنی

این شایع‌ترین نوع تاکیکاردی در کودکان است که شامل هر دو بخش فوقانی و تحتانی قلب است. در طول یک دوره، کودک ممکن است سریع‌تر نفس بکشد، یا به نظر می‌رسد که خواب آلوده است یا حالت متفاوتی از حالات معمول دارد. در این مواقع ضربان قلب می‌تواند حتی به بیش از 220 ضربه در دقیقه برسد.

اگر دوره‌های تاکیکاردی پشت‌سر هم اتفاق بیفتند و برای مدت طولانی ادامه داشته باشند ، برای درمان آن اقدام می‌شود. درمان شامل متوقف کردن دوره فعلی تاکیکاردی و جلوگیری از تکرار آن است. برخی از روش‌های درمان می‌توانند ساده باشند، مانند قرار دادن یخ یا آب سرد بر روی صورت. برخی دیگر شامل انتقال برق از طریق کاتر یا شوک به دیواره قفسه سینه (کاردیورژن) است.

علل بروز تاکیکاردی در کودکان

تاکیکاردی ناشی از عواملی است که باعث اختلال در ضربه های الکتریکی طبیعی می‌شود که میزان پمپاژ قلب شما را کنترل می‌کنند. بسیاری از موارد می‌توانند باعث ضربان قلب سریع شوند. این عوامل شامل:

1. کم خونی
2. مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های کافئین دار
3. ورزش
4. تب
5. فشار خون بالا یا پایین
6. عدم تعادل الکترولیت‌ها
7. عوارض جانبی مصرف برخی از داروها
8. پرکاری تیروئید
9. کم کاری تیروئید
10. استرس ناگهانی
11. ترس در کودکان
12. فشار روانی یا اضطراب

گاها در برخی موارد نیز نمی‌توان علت دقیق تاکیکاردی را تعیین کرد. اما تغییر شیوه زندگی یا درمان دارویی مرتبط، ممکن است خطر بروز تاکیکاردی را کاهش دهد.

عوارض و خطرات آریتمی قلبی در کودکان

آریتمی قلبی در کودکان می‌تواند به مشکلات و خطرات جدی منجر شود. در ادامه عوارض و خطرات اصلی آن توضیح داده شده است:

1. اختلالات قلبی: آریتمی‌های قلبی می‌توانند منجر به مشکلات جدی در عملکرد قلب شوند. این اختلالات ممکن است به کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون و رساندن اکسیژن به اندام‌ها و بافت‌های بدن منجر شوند.
2. سنکوپ (غش): یکی از عوارض شایع آریتمی‌ها، سنکوپ یا غش است. در این حالت، افت ناگهانی فشار خون و کاهش جریان خون به مغز باعث از دست دادن موقت هوشیاری می‌شود.
3. افزایش خطر سکته قلبی: در موارد شدید، آریتمی‌ها می‌توانند منجر به لخته شدن خون در قلب شوند که این وضعیت ممکن است خطر سکته قلبی را افزایش دهد. هرچند سکته قلبی در کودکان نادر بوده، اما در برخی موارد می‌تواند رخ دهد.

درمان به موقع و دقیق آریتمی‌های قلبی در کودکان بسیار مهم است تا از بروز این عوارض و خطرات جلوگیری شود.

تشخیص تاکیکاردی در کودکان

تاکیکاردی در کودکان به معنای تپش قلب کودک بیش از حد معمول است. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و نیاز به بررسی دقیق دارد. تشخیص تاکیکاردی شامل مراحل زیر است:

1. تاریخچه پزشکی و علائم بالینی: بررسی علائم کودک مانند تنگی نفس، ضعف، درد قفسه سینه، یا کاهش سطح هوشیاری. تاریخچه پزشکی کودک شامل هرگونه بیماری قلبی، عفونت‌های قبلی، یا مصرف داروها.
2. معاینه بالینی: معاینه ضربان قلب کودک به وسیله استتوسکوپ برای تشخیص وجود ضربان قلب سریع. ارزیابی سایر علائم فیزیکی مانند رنگ پوست، دما و وضعیت عمومی.
3. الکتروکاردیوگرام (ECG): استفاده از ECG برای ثبت و تجزیه و تحلیل الگوی ضربان قلب و شناسایی نوع تاکیکاردی (مثل تاکیکاردی دهلیزی یا بطنی).

تشخیص صحیح و درمان مناسب تاکیکاردی بسیار مهم است و معمولاً به متخصص قلب کودکان یا پزشک اطفال ارجاع داده می‌شود.

پیشگیری از آریتمی قلبی در کودکان

پیشگیری از آریتمی قلبی در کودکان شامل مجموعه‌ای از اقداماتی بوده که هدف آن کاهش خطر بروز آریتمی‌های قلبی یا مشکلات مربوط به ضربان قلب در این گروه سنی است. این اقدامات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• تشخیص زودهنگام: معاینات دوره‌ای توسط پزشک متخصص قلب می‌تواند به شناسایی زودهنگام مشکلات قلبی کمک کند.
• مدیریت و درمان بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مثل دیابت یا فشار خون بالا باید به دقت کنترل شده تا از بروز عوارض قلبی پیشگیری شود. برخی مشکلات قلبی ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند و نیاز به درمان تخصصی دارند.
• تغذیه سالم و سبک زندگی: تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی سالم می‌تواند به حفظ سلامت قلب کمک کند.

این اقدامات می‌توانند به کاهش خطر بروز آریتمی‌های قلبی و مشکلات مرتبط با آن در کودکان کمک کنند.

درمان تاکیکاردی در کودکان

تاکیکاردی در کودکان ممکن است خود به خود درمان شود. همچنین ممکن است بتوانید ضربان قلب کودک خود را با استفاده از حرکات ساده بدنی کاهش دهید. با این حال، ممکن است برای کاهش سرعت ضربان قلب، به دارو یا سایر درمان های پزشکی نیاز باشد. اما هدف از درمان تاکیکاردی این است که:

1. در هنگام بروز، ضربان قلب را کمی آهسته‌تر کنید.
2. از تکرار این بیماری جلوگیری کنید.
3. عوارض بروز آن را کاهش دهید.
4. بیماری زمینه ای که ممکن است در تاکیکاردی نقش داشته باشد را درمان کنید.

روش های مراقبت از کودک مبتلا به تاکیکاردی

یک روز پرتنش می‌تواند ضربان قلب کودک شما را به اوج خود برساند. برای کمک به آرامش او، شما می‌توانید این موارد را برای امتحان کردن به او پیشنهاد کنید:

• بازی هایی بدون تنش برای او فراهم کنید تا در طول روز با آن ها سرگرم شود.
• کودک خود را تشویق کنید که روز خود را با حمام گرم آغاز کند یا به موسیقی آرامش بخش گوش دهد.
• درمان توسط پزشک انجام می شود.
• درباره شرایط کودک خود و نحوه مدیریت آن اطلاعات زیادی کسب کنید.
• غذاهایی به کودک خود بدهید که برای او مفید هستند.

یک رژیم غذایی متعادل با غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین بدون چربی همیشه راهی هوشمندانه محسوب می‌شود. با این کار کمک بسیاری به روند درمان کودک خود می‌کنید، به‌خصوص اگر اضافه وزن یا بیماری قلبی دیگری نیز داشته باشد.

از پزشک بپرسید که روزانه چه مقدار کالری باید دریافت کند تا بتواند در وزن فعلی خود باقی بماند یا مقداری از وزن خود را کم کند. وزن زیاد، باعث وارد شدن فشار بیشتری بر قلب است. برخی از غذاها ممکن است باعث تحریک بیشتر این بیماری شوند در حالی که برخی دیگر پر از مواد معدنی هستند که به حفظ ریتم ضربان قلب کودک شما کمک می‌کنند. پتاسیم و منیزیم را در لیست خود قرار دهید. غذاهایی که دارای پتاسیم خون هستند، شامل نخود فرنگی، زردآلو، موز، طالبی،ماست و شیر بدون چربی و کم چربی می‌شوند.

سخن پایانی

تاکیکاردی در کودکان، افزایش غیرطبیعی ضربان قلب است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات قلبی، آنژین قلبی، تب یا استرس باشد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند. همیشه مشاوره با پزشک متخصص برای مدیریت این وضعیت ضروری است.

سوالات متداول

1. تاکیکاردی چیست؟

تاکیکاردی به معنی ضربان سریع قلب بوده که در کودکان، معمولاً به معنی ضربان قلب بالاتر از ۱۲۰ ضربه در دقیقه است. این حالت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله استرس، تب، یا مشکلات قلبی رخ دهد.

2. چه علائمی ممکن است نشان‌دهنده تاکیکاردی باشد؟

علائم ممکن است شامل تنگی نفس، درد قفسه سینه، خستگی، و احساس ضعف یا سرگیجه باشد. برخی از کودکان می‌توانند بدون علامت باشند و فقط در معاینه‌های پزشکی تشخیص داده شوند.

3. چه عواملی می‌توانند باعث آریتمی قلبی در کودکان شوند؟

عوامل مختلفی مانند تب، کم‌خونی، فعالیت بدنی زیاد، اضطراب، یا بیماری‌های قلبی می‌توانند باعث تاکیکاردی شوند.