کودکان با نیازهای ویژه؛ چگونه با بچه های خاص برخورد کنیم؟

کودکان با نیازهای ویژه (Kids With Special Needs) این به معنای هر کودکی است که ممکن است به دلیل یک مشکل پزشکی، عاطفی یا یادگیری به کمک اضافی نیاز داشته باشد. این بچه‌ها نیازهای ویژه‌ای دارند، زیرا ممکن است در زندگی روزمره به دارو، درمان یا کمک اضافی نیاز داشته باشند. این کمک اضافی شامل چیزهایی است که دیگر بچه‌ها معمولاً به آن‌ها نیاز ندارند یا فقط هر چند وقت یک‌بار نیاز دارند. کودکانی که برای حرکت به ویلچر نیاز دارند یا هنگام راه رفتن از عصا استفاده می کنند دارای نیازهای خاصی هستند که پرستار کودک باید به آنها توجه داشته باشد.

این کودکان نه تنها به تجهیزاتی نیاز دارند که به تحرک آنها کمک می کند، بلکه ممکن است نیاز به داشتن رمپ یا آسانسور در دسترس داشته باشند. آنها همچنین ممکن است نیاز داشته باشند با یک اتوبوس ویژه به مدرسه بروند؛ اتوبوسی که آنها را با یک بالا بر ویژه به داخل اتوبوس می برد تا مجبور نباشند از پله ها بالا بروند. کودکانی که دارای بیماری هایی مانند فنیل کتونوری، صرع یا دیابت هستند نیز نیازهای ویژه ای خواهند داشت. ممکن است در طول روز به دارو یا کمک دیگری نیاز داشته باشند. کودکانی که مشکلات بینایی دارند ممکن است از برنامه‌ها، تبلت‌ها یا رایانه‌های ویژه برای خواندن استفاده کنند.

کسانی که مشکلات شنوایی یا گفتاری دارند نیز نیازهای خاصی دارند. کودکی که مشکل شنوایی دارد ممکن است به سمعک برای شنیدن و گفتار درمانی نیز نیاز داشته باشد، زیرا گفتن صحیح کلمات در زمانی که کلمات به خوبی شنیده نمی شوند، ممکن است سخت باشد.

کودکانی که مشکلات یادگیری دارند اغلب نیازهای خاصی دارند. کودکان مبتلا به سندرم داون ممکن است به یک مدرسه عادی بروند. اما این کودکان در مورد یادگیری نیازهای خاصی دارند، بنابراین ممکن است یک دستیار (کسی که به آموزش آنها کمک کند) با آنها به کلاس درس بیاید. ممکن است چند کودک با نیازهای ویژه را در مدرسه بشناسید ، اما احتمالاً متوجه همه آنها نمی شوید. یک کودک ممکن است مشکلی خاص داشته باشد که قابل مشاهده نباشد مگر اینکه او را به خوبی بشناسید.

به عنوان مثال، فردی ممکن است با اضطراب مشکل داشته باشد، اما شما آن را نمی‌دانید مگر اینکه کودک در مورد این مشکل به اطرافیان چیزی بگوید. به طور خصوصی، والدین، معلمان و مشاوران کودک ممکن است در تلاش باشند تا کودک کمتر احساس اضطراب و نگرانی داشته باشد.

کودکان با نیاز های ویژه چه کسانی هستند؟

کودکان با نیاز های ویژه به آن دسته از کودکانی گفته می‌شود که برای یادگیری و رشد به توجه و امکانات خاصی نیاز دارند که فراتر از نیازهای عمومی سایر کودکان است. این نیازها می‌تواند به دلایلی مانند ناتوانی‌های حسی، اختلالات رشدی یا مشکلات رفتاری ایجاد شود. هر کودک با نیازهای ویژه، شرایط و نیازهای خاص خود را دارد و برای موفقیت در آموزش و زندگی، برنامه‌ای متناسب با وضعیت او باید طراحی و اجرا شود.

اهمیت این موضوع در این است که این کودکان مانند سایرین حق دارند در جامعه مشارکت کنند و در محیط‌هایی فراگیر و پذیرنده قرار بگیرند که تفاوت‌های آن‌ها را درک کرده و به آن‌ها احترام بگذارد. در این مسیر، حضور یک پرستار کودک آگاه و متخصص می‌تواند نقش مهمی در حمایت از این کودکان و فراهم کردن شرایط مناسب برای یادگیری و زندگی روزمره آن‌ها ایفا کند.

نحوه طبقه بندی کودکان با نیاز های ویژه

کودکان با نیاز های ویژه بر اساس نوع مشکلات و ناتوانی‌های خود به چندین گروه تقسیم می‌شوند که هر گروه نیاز به توجه و آموزش خاص خود را می‌طلبد. یکی از این دسته‌بندی‌ها، تفاوت‌های حسی است که شامل کودکانی می‌شود که در بینایی یا شنوایی مشکل دارند. دسته دیگر شامل تفاوت‌های جسمانی است که کودکانی با مشکلات حرکتی و معلولیت‌های بدنی را در بر می‌گیرد. همچنین، تفاوت‌های رفتاری در کودکانی دیده می‌شود که رفتارهای هیجانی و واکنش‌های غیرعادی دارند و نیاز به روش‌های خاصی برای مدیریت رفتار آن‌ها است.

از طرف دیگر، تفاوت‌های هوشی شامل کودکانی است که یا به دلیل هوش بالا (کودکان سرآمد) یا به دلیل کندی در یادگیری (کودکان کم‌توان ذهنی) نیازمند روش‌های آموزشی ویژه هستند. تفاوت‌های ارتباطی نیز شامل کودکانی است که در گفتار مشکل دارند و به پشتیبانی خاصی برای توسعه مهارت‌های ارتباطی نیاز دارند. در نهایت، برخی کودکان با انواع نیازهای ویژه دارای تفاوت‌های چندگانه هستند که ترکیبی از ناتوانی‌های مختلف را تجربه می‌کنند و به همین دلیل، آموزش و حمایت از آن‌ها پیچیده‌تر است. در چنین شرایطی، کمک گرفتن از یک پرستار در منزل می‌تواند اهمیت زیادی پیدا ‌کند.

نحوه برخورد با بچه ها با نیاز های ویژه

برخورد درست و حمایت از کودکان با نیاز های ویژه بسیار مهم است زیرا این دسته از کودکان به توجه، درک و برنامه‌ریزی خاصی نیاز دارند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن رشد کنند و در جامعه مشارکت داشته باشند. والدین و مربیان باید با پذیرش واقعیت‌های این کودکان و فراهم کردن محیطی امن و حمایتگر، به تقویت توانایی‌ها و مدیریت محدودیت‌های آن‌ها کمک کنند. همچنین، استفاده از منابع و کمک‌های حرفه‌ای می‌تواند نقش مهمی در بهتر کردن زندگی و یادگیری این کودکان داشته باشد. این تلاش‌ها به کودکان استثنایی کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس بیشتری با چالش‌های زندگی روبه‌رو شوند.

چگونه با کودکان با نیاز های ویژه برخورد کنیم؟

برخورد صحیح با کودکان با نیاز های ویژه خیلی مهم است. والدین باید کودک را همان‌گونه که هست بپذیرند و محدودیت‌ها و توانایی‌های او را واقع‌بینانه در نظر بگیرند. پذیرش کودک به معنای کنار گذاشتن پیش‌داوری‌ها و تلاش برای دیدن او بدون هیچ تمایلات یا انتظارات غیرواقعی است. این کودکان نیز قابلیت‌هایی دارند که نباید نادیده گرفته شود. والدین باید از تعیین اهداف غیرقابل‌دسترس پرهیز کنند و به کودک خود کمک کنند تا در چارچوب توانایی‌هایش به پیشرفت دست یابد.

روش کمک به کودکان با نیازهای ویژه

زندگی می تواند برای «کودکان با نیازهای ویژه» بسیار چالش برانگیز باشد. ممکن است انجام کارهای روزمره سخت تر باشد. به عنوان مثال برای کودکی که دارای معلولیت جسمی است، دور زدن مدرسه یا مرکز خرید می تواند کار مشکلی باشد. خبر خوب این است که والدین، پزشکان، پرستاران، درمانگران، معلمان و دیگران می توانند به این کودکان کمک کنند.

هدف اصلی این است که به بچه های معلول کمک کنیم تا حد امکان مستقل باشند. با داشتن ارتباط دوستانه با کودکانی که به ویلچر نیاز دارند یا مشکلات سلامتی دیگری دارند می توانید کم بزرگی به او نمایید. برای کودکانی که دچار مشکلات ویژه هستند گاهی ملاقات با مردم و دوست یابی می تواند سخت باشد.

برخی از بچه ها ممکن است آنها را مسخره کنند . لازم است اگر دیدید کسی مورد آزار و اذیت یا مسخره شدن قرار می گیرد حتما به معلم بگویید. همچنین سعی کنید اگر کودکی با نیازهای ویژه می شناسید به او کمک نمایید.

از او بپرسید که آیا برای حمل کتاب‌ها یا باز کردن در کمک می‌خواهد. از او بخواهید که در ناهار به شما و دوستانتان بپیوندند. لازم است به این نکته دقت نمایید که در مواقعی که کودک معلول نیازی به کمک ندارد، “بیش از حد کمک کننده” نباشید. چرا؟ چون درست مثل شما، بچه های با نیازهای ویژه دوست دارند تا جایی که می توانند مستقل باشند.

داشتن رفتار دوستانه با «کودکان با نیازهای ویژه»  یکی از بهترین راه‌ها برای درک نمودن و کمک به آنها است . ارتباط با این کودکان ممکن است به شما کمک کند تا بفهمید که بودن در جایگاه آنها چگونه است. و شما می توانید به رفع یک نیاز بسیار خاص کمک نمایید ، نیاز به دوستان خوب.

ویژگی های کودکان با نیازهای ویژه

کودکان با نیاز های ویژه، خصوصا آن‌هایی که اختلالات یادگیری دارند، معمولا از نظر بهره هوشی در سطح عادی یا بالاتر هستند. این کودکان در برخی مهارت‌های آموزشی با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. این کودکان، برخلاف برخی دیگر از گروه‌های نیازهای ویژه، معمولا در حواس مختلف مانند بینایی و شنوایی مشکل خاصی ندارند و محیط آموزشی مناسبی نیز برای‌شان فراهم است.

روش کمک به کودکان با نیازهای ویژه مانند ویلچر

بچه‌هایی که از ویلچر استفاده می‌کنند معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند: بچه‌هایی که برای مدت کوتاهی از ویلچر استفاده می‌کنند (مثلاً بچه‌هایی که پایشان شکسته یا جراحی کرده‌اند) و بچه‌هایی که برای مدت طولانی یا دائم از آن استفاده می‌کنند. حتی بچه‌هایی که برای مدت کوتاهی از ویلچر استفاده می‌کنند، ممکن است از تکیه کردن به دیگران برای رفت‌وآمد احساس ناامیدی یا غمگینی کنند، اما می‌دانند که روزی به ویلچر نیازی نخواهد بود. برای بچه هایی که برای مدت طولانی به ویلچر تکیه می کنند، زندگی متفاوت است.

آنها باید یاد بگیرند که چگونه از ویلچر در موقعیت های مختلف استفاده کنند؛ در خانه، مدرسه، زمانی که در تعطیلات نیستند. در برخی موارد، استفاده از ویلچر سخت خواهد بود یا ممکن است زمان زیادی طول بکشد. این وضعیت می تواند ناامید کننده باشد، اما صندلی های چرخدار همیشه در حال پیشرفت و بهتر شدن هستند.

افرادی که از ویلچر استفاده می کنند می توانند به خرید بروند، کار کنند، به مدرسه بروند، بازی کنند، ماشین سواری کنند؛ حتی در برخی از انواع ویژه مسابقات ورزشی نیز شرکت کنند. اما آنها همچنین باید به دنبال ساختمان‌های قابل دسترس برای معلولان، رمپ‌های ویژه، پارکینگ معلولان و محیط‌هایی باشند که مناسب ویلچر است. گاهی اوقات، فردی که از ویلچر استفاده می کند ممکن است مورد آزار و اذیت قرار گیرد، احساس کنند کنار گذاشته شده است، یا به گونه ای متفاوت از سایر کودکان با او رفتار می شود که در این شرایط پرستار کودک در منزل شمال تهران و هر پرستار دیگری باید نحوه برخورد با کودک را بداند.

بنابراین دفعه بعد که دیدید کودکی از ویلچر استفاده می کند، سعی کنید رفتار دوستانه ای با او داشته باشید. معمولاً بچه‌هایی که روی ویلچر نشسته‌اند نیازی به هل دادن این وسیله ندارند، اما ممکن است به کمک‌های دیگری نیاز داشته باشند. باز کردن در یا بستن آن باعث خوشحالی آنها خواهد شد. اما بهترین به کسی که از ویلچر استفاده می کند این است که مهربان و صمیمی باشیم و هرگر آنها را مسخره نکنیم یا به آنها خیره نشویم. افرادی که از ویلچر استفاده می کنند مانند بقیه هستند.

در این مقاله از سفیر آرامش متوجه شدیم که کمک به کودکان با نیاز های ویژه نیازمند پذیرش واقع‌بینانه توانایی‌ها و محدودیت‌های آن‌ها، همراه با فراهم کردن محیطی امن و محبت‌آمیز است. والدین باید از پیش‌داوری‌ها دوری کنند، انتظارات معقول داشته باشند و مشارکت فعالی در آموزش کودک خود داشته باشند. مدیریت احساسات، ایجاد تعادل در توجه به کودکان و در صورت لزوم استفاده از کمک‌های حرفه‌ای و مراکز نگهداری موقت نیز می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و یادگیری این کودکان کمک کند.

سوالات متداول

منظور از کودکان با نیاز های ویژه چیست؟

منظور از این کودکان، کودکانی است که برای یادگیری و رشد به توجه و امکانات خاصی نیاز دارند.

طبقه‌ بندی کودکان با نیازهای خاص چیست؟

تفاوت‌های حسی، تفاوت‌های جسمانی، تفاوت‌های هوشی، تفاوت‌های ارتباطی و تفاوت‌های چندگانه منجر به طبقه‌بندی این کودکان می‌شود.