مشکلات گوارشی در سالمندان؛ روش های پیشگیری از آن ها

از آنجایی که افراد در سنین بالا به بیماری‌ گوارشی در سالمندان زیاد مبتلا می‌شوند، پرستار سالمند و اعضای خانواده‌ی او باید در مورد بیماری‌های گوارشی که در سالمندان بیشتر اتفاق می‌افتد، اطلاعاتی داشته باشند. به عنوان مثال، در صورت ابتلا به یبوست، بتوانند درمان فوری یبوست سالمندان اجرا کنند. به همین دلیل، در این مقاله از سفیر آرامش قصد داریم تا شما را با هر آنچه که باید در مورد بیماری‌های گوارشی در سالمندان بدانید، آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

بیماری‌های گوارشی در سالمندان

سلامتی دستگاه گوارش در همه‌ی افراد بسیار حائز اهمیت است. دستگاه گوارش افراد در سنین بالا از لحاظ عملکردی دچار مشکل می‌شود.دستگاه گوارش در سالمندان ممکن است عوارض مختلفی مثل سوزش معده، احساس درد در معده بعد از غذا خوردن، افزایش گاز در معده و مبتلا شدن به اسهال و یبوست سالمندان را از خود نشان دهد.

بروز این علائم در سالمندان می‌تواند نشانه‌ی مشکلاتی مثل زخم معده،ریفلاکس معده در سالمندان، مشکلات مربوط به تیروئید مثل کم‌کاری و یا پرکاری تیروئید و التهاب روده باشد. در ادامه‌ی مقاله، همه‌ی بیماری‌های گوارشی در سالمندان و علل به وجود آمدن آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

علل ایجاد مشکلات گوارشی در سالمندان

عوامل زیادی در ایجاد مشکلات گوارشی در سالمندان تأثیرگذار است که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. کرون و کولیت جزو بیماری‌های التهابی روده هستند که در هر سنی می‌توانند بروز کنند، اما این بیماری‌ها در سنین بالا بیشتر بروز می‌کنند و یکی از علل ایجاد بیماری‌های گوارشی در سالمندان هستند. نداشتن رژیم غذایی مناسب نیز باعث بروز مشکلات گوارشی در سالمندان می‌شود. برای مثال، نخوردن آب کافی و خوردن فست‌فودها و نبود فیبر به میزان لازم در رژیم غذایی سالمندان باعث بروز مشکلات گوارشی در آن‌ها خواهد شد.

داشتن استرس در سالمندان به صورت زیاد نیز می‌تواند روی دستگاه گوارش در افراد تأثیر بگذارد و افرادی که استرس زیادی را تجربه می‌کنند، علائم نفخ، کاهش اشتها و التهاب را در بدن خود مشاهده می‌کنند. یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود دستگاه گوارش در افراد بهتر عمل کند، فعالیت بدنی منظم مثل پیاده‌روی و یا ورزش‌های دیگر است. کم شدن این فعالیت‌ها در سالمندان باعث بروز مشکلات گوارشی در آن‌ها می‌شود.

برخی از مشکلات گوارشی در سالمندان زمینه‌ی ژنتیکی دارد و برخی دیگر نیز در اثر استفاده از داروهای مختلف به وجود می‌آید یا در صورتی که دچار عفونت مکرر شوند، باعث اختلال در دستگاه گوارشی آن‌ها خواهد شد. به طور کلی، شیوع این بیماری‌ها بیشتر در افراد بالای 60 سال اتفاق می‌افتد.

علائم بیماری گوارشی در سالمندان

علائمی که سالمندان در اثر مبتلا شدن به بیماری‌های گوارشی از خود نشان می‌دهند، می‌تواند با توجه به نوع بیماری متفاوت باشد. در ادامه برخی از علائم شایع‌تر را به شما معرفی خواهیم کرد.

• زمانی که عملکرد روده‌ی آن‌ها دچار اختلال شده باشد، به این معنی که دچار یبوست و یا اسهال در سالمندان شده باشند. زمانی که معده‌ی آن‌ها بیش از 3 روز در هفته دفع نداشت و در هنگام دفع با سختی مواجه بودند، فرد سالمند مبتلا به یبوست است و زمانی که معده‌ی سالمند بیش از 3 بار در روز دفع داشت و مدفوع او شل و آبکی بود، مبتلا به اسهال است. احساس درد در شکم که با سوزش معده، ترش کردن، نفخ و یا درد مبهم همراه است.
• زمانی که فرد سالمند بدون دلیل دچار اشتهای کاذب و پرخوری می‌شود و یا اینکه اشتهای خود را از دست می‌دهد.
• به خوبی نتواند غذا را ببلعد و در هنگام غذا خوردن حس کند دچار خفگی شده است.
• تغییر در مدفوع سالمند، برای مثال داخل مدفوع او خون مشاهده شده و یا اینکه رنگ مدفوع او تیره و سیاه رنگ است. هنگامی که سالمند بدون دلیل دچار حالت تهوع و استفراغ می‌شود و حتی در داخل استفراغ او خون مشاهده می‌شود. بدون هیچ دلیلی دچار کاهش وزن شده باشد.

رایج‌ترین بیماری‌های گوارشی در سالمندان

برخی از بیماری‌های گوارشی مثل ریفلاکس، سنگ کیسه صفرا و التهاب راست روده هستند که در بین سالمندان شایع‌تر است. در ادامه‌ی مقاله به بررسی برخی از رایج‌ترین بیماری‌های گوارشی در سالمندان خواهیم پرداخت.

خونریزی معده در افراد مسن

خونریزی معده در افراد مسن و سالمند یکی از شایعترین و رایج ترین مشکلات و بیماری های گوارشی در سالمندان بوده که به دلایل متعددی در آنها رخ می دهد. اصلی ترین علت این نوع خونریزی در سالمندان زخم معده بوده که باید سریعا راه های درمان و تشخیص این عارضه جهت جلوگیری از هر گونه عوارض جانبی و شدید تر انجام شود. یکی از اصلی ترین نشانه ها و علائم خونریزی معده در افراد مسن و سالمند تیره شدن مدفوع و سرگیجه بوده که در صورت مشاهده هر گونه علائم سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.

ریفلاکس معده سالمندان

ریفلاکس معده یکی از بیماری‌های گوارشی است که در بین سالمندان بیشترین رواج را دارد. در این بیماری، محتویات موجود در معده به صورت غیرعادی به مری برمی‌گردد. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که بین اضافه وزن و ریفلاکس معده رابطه‌ی مستقیمی وجود دارد. اگر سالمندان رژیم غذایی خود را رعایت کنند، تا حدودی می‌توانند این مشکل را رفع کنند. یکی از علائم ریفلاکس معده، سوزش سردل است که برخی از افراد این سوزش را با درد در قلب اشتباه می‌گیرند. علت رفلاکس تا حدی هم با علت سکسکه گره خورده است و یکدیگر را تقویت میکنند و هردوی آنها متاثر از استرس هستند.

در صورت شدید بودن ریفلاکس معده، ممکن است این درد به کمر افراد نیز برسد. افرادی که دارای اضافه وزن هستند، مردان و افرادی که از دخانیات استفاده می‌کنند، بیشتر از بقیه مبتلا به این مشکل می‌شوند. خونریزی معده در اثر عوامل شیمیایی، عفونی و عصبی به وجود می‌آید. شیوع زخم معده و خونریزی‌های ناشی از آن در افراد سالمند بیشتر از سایر افراد است. البته شایع‌ترین علت زخم معده مربوط به عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است که 60-70 درصد موارد ابتلا به زخم معده را به هلیکوباکتر نسبت داده‌اند.

به نقل از سایت badgut:

خواب کافی همچنین می‌تواند برای سلامت و عملکرد دستگاه گوارش مفید باشد. سعی کنید 7 تا 8 ساعت بخوابید و برنامه‌ای تنظیم کنید که در آن هرروز در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و از خواب بیدار شوید. استرس می‌تواند به بدتر شدن علائم گوارشی کمک کند، و در حالی که گفتن آن آسان‌تر از انجام دادن است، تمرکز بر کاهش استرس می‌تواند به حفظ سلامتی شما کمک کند. برخی از تکنیک‌های مدیریت استرس عبارتند از: ورزش منظم، وقت گذاشتن برای خود، خندیدن با شکم خوب، تنفس بهتر و نظارت بر افکار منفی.

انسداد روده در سالمندان

انسداد روده می‌تواند در هر سنی خودش را نشان دهد، اما در سالمندان بسیار شایع‌تر است. انسداد روده‌ها می‌تواند بسیار برای افراد سالمند خطرناک باشد. انسداد روده زمانی اتفاق می‌افتد که مسیر رفت و آمد در روده توسط یک عامل مسدود کننده مثل غدد سرطانی یا تورم کیسه‌های روده مسدود شود. همچنین ممکن است بخشی از ماهیچه‌های روده فلج شوند و این موضوع سبب انسداد روده شود که البته این فلج شدن ماهیچه‌ها در روده افراد موقت است.

در واقع، کاری که این بیماری با افراد سالمند می‌کند، باعث می‌شود مقدار زیادی مدفوع در روده بزرگ جمع شود و مقدار زیادی غذا در روده کوچک جمع شود که نتیجه‌ی این کار پاره شدن روده و یا سوراخ شدن آن است. انسداد روده عموماً در افراد علائم خاصی ندارد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که انسداد روده می‌تواند به وجود آورد، سوراخ شدن و یا پاره شدن روده در سالمندان است که بعد از این که این اتفاق می‌افتد، مدفوع وارد بدن و خون می‌شود و این موضوع باعث می‌شود تا بدن دچار عفونت شود که این اتفاق بسیار خطرناک خواهد بود.

سنگ کیسه صفرا

یکی از علائم بروز سنگ کیسه صفرا در سالمندان پررنگ‌تر شدن رنگ ادرار است. سنگ صفرا ممکن است به سمت مجاری صفراوی حرکت کند و باعث انسداد مجاری و درد و قلنج شود. همچنین سنگ کیسه‌ی صفرا ممکن است باعث ایجاد التهاب در کیسه‌ی صفرا شود. در صورتی که این بیماری در افراد سالمند درمان نشود، ممکن است سنگ کیسه صفرا حتی به داخل کبد نیز وارد شود. از عوامل دیگری که باعث بروز این بیماری می‌شود، اضافه وزن در افراد است. این بیماری در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است.

سلیاک شایع ترین بیماری گوارشی در سالمندان

این بیماری یک اختلال خودایمنی در بدن است. در واقع، در این بیماری بدن افراد نسبت به گلوتن که یک نوع پروتئین است واکنش نشان می‌دهد. این ماده در مواد غذایی مثل نان یافت می‌شود. این نوع از بیماری می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد اما در افراد سالمند شایع‌تر است. سالمندان مبتلا به بیماری سلیاک علائمی مثل نفخ، اسهال، یبوست و درد شکم را از خود نشان می‌دهند.

دیورتیکولیت

این بیماری در واقع یک اختلال گوارشی است که در آن کیسه‌های کوچکی به اسم دیورتیکول‌ها در دیواره‌ی روده بزرگ تشکیل می‌شوند و ممکن است حتی ملتهب و عفونی شوند. این بیماری یکی از بیماری‌های شایع در سالمندان است و علائمی مثل خونریزی از مقعد، نفخ، یبوست و درد ناگهانی را می‌تواند از خود نشان دهد. این بیماری به دلیل کمبود فیبر در مواد غذایی مصرف شده توسط سالمندان، ژنتیک، چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک در افراد سالمند به وجود می‌آید.

یبوست از رایج ترین بیماری گوارشی سالمندان

زمانی که سالمند کمتر از سه بار در هفته روده‌ی خود را تخلیه کرده باشد، دچار یبوست شده است. این بیماری در سالمندان در اثر عواملی مثل کم‌تحرکی، کم‌آبی بدن و یا کم استفاده کردن از فیبر، به خصوص فیبرهای محلول به وجود می‌آید. این بیماری با اصلاح سبک غذایی در افراد سالمند و وارد کردن میوه و سبزیجات به بشقاب غذایی آن‌ها، ورزش منظم و میزان آب کافی حل خواهد شد.

اسهال در سالمندان

سالمندانی که نمی‌توانند زیاد حرکت کنند و یا آن‌هایی که به کل توانایی حرکت خود را از دست داده‌اند، بیشتر دچار اسهال می‌شوند. این مشکل در اثر توده‌ی عفونی موجود در ابتدای روده‌ی این افراد به وجود می‌آید و در واقع این افراد دچار اسهال نشده‌اند و آن توده باعث وجود این مشکل شده است. در برخی موارد، حتی اعضای خانواده به فرد سالمند داروهای ضد اسهال می‌دهند که این موضوع اوضاع را وخیم‌تر می‌کند. بنابراین، در صورتی که سالمند شما مبتلا به این مشکل شد، فوراً او را پیش پزشک ببرید و از تجویز سرخود خودداری کنید.

روده تحریک‌پذیر یا بیماری (IBS)

این بیماری شیوع زیادی در کودکان دارد اما در افراد سالمند نیز شایع است. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. در این بیماری، اعصاب و عضلات روده به شدت حساس هستند، در حدی که فرد بعد از غذا خوردن دچار انقباض روده و بعد از آن اسهال می‌شود.

زخم معده در سالمندان

همانطور که در بالاتر نیز به آن اشاره شد، شیوع زخم‌های معده در سالمندان بیشتر است. این بیماری در اثر عوامل شیمیایی، عفونی و عصبی در افراد سالمند به وجود می‌آید.

هموروئید رایج ترین بیماری گوارشی سالمندان

در بیماری هموروئید در سالمندان، رگ‌های وریدی مقعد گشاد می‌شود که این بیماری هم به صورت داخلی و هم خارجی می‌تواند بروز کند. این بیماری در اثر ضعف عضلات ناحیه‌ی لگن، یبوست در افراد مسن، بزرگ شدن پروستات در آن‌ها، بیماری‌های مداوم و سرفه کردن مداوم و همچنین چاقی در خانم‌های سالمند ایجاد می‌شود.

سرطان و پولیپ روده بزرگ در افراد مسن

پولیپ روده (Colon Polyps) توده‌های کوچکی هستند که در پوشش داخلی روده بزرگ یا راست روده تشکیل می‌شوند. به صورت کلی این توده‌ها خوش‌خیم هستند اما برخی از آن‌ها در طولانی مدت می‌توانند باعث بروز سرطان در افراد شوند. این بیماری معمولاً بعد از 50 سالگی بیشتر شایع‌تر است. علت اصلی شیوع این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نیست اما برخی از حدس و گمان‌ها نشان می‌دهد که رژیم غذایی و ژنتیک روی ابتلا به این بیماری بسیار تأثیرگذار است.

همانطور که گفته شد، پولیپ به مرور زمان ایجاد می‌شود و ممکن است تا مدت‌ها علائمی را از خود نشان ندهد. به همین دلیل به افراد سالمند توصیه می‌شود که بعد از 50 سالگی غربالگری کولونوسکوپی انجام دهند تا بتوانند قبل از این که این پولیپ‌ها تبدیل به غدد سرطانی شوند، آن‌ها را از بدن خارج کنند.

کولیت زخمی، بیماری گوارشی در افراد مسن

کولیت زخمی در واقع یک التهاب در لایه‌ی داخلی روده‌ی بزرگ است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی در سالمندان است. این بیماری عوارض متفاوتی با عوارض آن در جوانان دارد. از علائم این بیماری می‌توان به اسهال خونی یا مخاطی، خستگی و ضعف عمومی بدن، درد و گرفتگی شکم اشاره کرد. این بیماری به علت بیماری‌های التهابی روده و عفونت‌های باکتریایی و ویروسی در سالمندان ایجاد می‌شود.

بیماری کرون

این بیماری یکی از بیماری‌های التهابی روده است که می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهد، اما این اتفاق بیشتر در انتهای روده کوچک و ابتدای روده بزرگ رخ می‌دهد. این بیماری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی در بین سالمندان است. این بیماری به علت اختلالات سیستم ایمنی بدن و ژنتیک ایجاد می‌شود.

پیشگیری از مشکلات گوارشی سالمندان

برای اینکه از مشکلات گوارشی پیشگیری کنید، کافی است تمام کارهایی که باعث تشدید علائم گوارشی می‌شود را انجام ندهید. برای مثال، میزان مصرف فیبر را در سفره‌ی غذایی خود بالا ببرید، به میزان کافی آب بخورید و سعی کنید دچار استرس و اضطراب نشوید. همچنین، فعالیت ورزشی منظم در بهبود و پیشگیری از مشکلات گوارشی بسیار تأثیرگذار است. مجموع این اقدامات سبب می‌شود تا از مشکلات گوارشی در سالمندان جلوگیری شود. ماساژ درمانی سالمندان نیز میتواند تا حدی برای این منظور مفید باشد.

رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از مشکلات گوارشی در سالمندان

مواد غذایی با فیبر بالا مثل میوه، سبزیجات و حبوبات می‌تواند از یبوست جلوگیری کند و حرکت مواد در داخل روده‌ها را بهبود ببخشد. مصرف آب به میزان کافی در طول روز می‌تواند فرایند هضم را در افراد سالم بهبود ببخشد. خوردن پروتئین‌های کم‌چرب مثل مرغ، تخم‌مرغ و ماهی باعث حفظ و تقویت عضلات در بدن افراد سالمند می‌شود. کاهش دادن مصرف قند و نمک از بیماری‌های دیابت و قند خون جلوگیری می‌کند. مصرف نکردن دخانیات و مواد مخدر به حفظ سلامت عمومی بدن کمک می‌کند. در رژیم غذایی خود برای بهبود باکتری‌های معده از ترشی‌های تخمیر شده مثل کیمچی استفاده کنید.

نکات مهم برای بیماری‌های گوارشی در سالمندان

برای مدیریت و پیشگیری از بیماری‌های گوارشی در سالمندان، رعایت کردن این نکات تأثیر زیادی روی دستگاه گوارش سالمندان می‌گذارد: مصرف مواد غذایی با فیبر بالا مثل سبزیجات و میوه‌ها، پرهیز از استرس و اضطراب، خوردن آب به میزان لازم، مصرف داروها زیر نظر پزشک، ورزش کردن منظم و استراحت و خواب کافی. مجموعه‌ی این اقدامات به سالمندان کمک می‌کند تا از بروز بیماری‌های گوارشی جلوگیری شود.

در این مقاله به بررسی بیماری‌های گوارشی در سالمندان پرداختیم و عوارض و علائم این بیماری‌ها در افراد را برشمردیم. در ادامه، یک سری نکات را معرفی کردیم که در صورت رعایت این نکات می‌توانید از مبتلا شدن سالمندان به بیماری‌های گوارشی جلوگیری کنید. اگر شما هم تجربه‌ای در مورد این بیماری‌ها دارید، با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.

سوالات متداول

1. بیماری سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که بدن به گلوتن واکنش نشان می‌دهد.

2. علائم دیورتیکولیت چیست؟

علائم دیورتیکولیت شامل خونریزی از مقعد، نفخ، یبوست و درد ناگهانی است.

3. یبوست در سالمندان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

زمانی که سالمند کمتر از سه بار در هفته روده‌ی خود را تخلیه کند، دچار یبوست شده است.

4. چه عواملی باعث اسهال در سالمندان می‌شود؟

اسهال در سالمندان می‌تواند به دلیل توده‌ی عفونی موجود در ابتدای روده به وجود آید.

5. چگونه می‌توان از مشکلات گوارشی در سالمندان پیشگیری کرد؟

با مصرف فیبر کافی، نوشیدن آب به میزان لازم، پرهیز از استرس و اضطراب، و داشتن فعالیت ورزشی منظم.

6. چه عاملی اختلالات گوارشی سالمندان را تشدید می‌کند؟

عوامل متعددی وجود دارد که باعث اختلالات گوارشی در سالمندان می‌شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم: مصرف نکردن فیبر به مقدار لازم، نخوردن آب کافی، خوردن لبنیات، داشتن استرس و اضطراب زیاد و مصرف برخی از داروها.