قطره بینی نوزاد یکی از داروهای مورد استفاده برای درمان گرفتگی بینی در نوزادان است. گرفتگی بینی در نوزادان و کودکان بسیار متداول است و معمولا جدی نیست. نوزادان کوچکتر از 2 ماه بیشتر از طریق بینی تنفس می‌کنند و مهارت کافی برای تنفس از طریق دهان را ندارند. بنابراین گرفتگی بینی در این دسته از نوزادان می‌تواند در تغذیه و خواب آن ها اختلال ایجاد کند.
در روزهای ابتدایی تولد، به نظر می‌رسد نوزاد دارای گرفتگی بینی باشد چرا که در درون رحم مادر توسط مایعات احاطه شده است. در این حالت کودک سعی دارد با عطسه کردن، مایع باقی مانده در معابر بینی را خارج کند. استفاده از قطره بینی یکی از روش‌هایی است که برای برطرف کردن گرفتگی بینی در نوزادان توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. در این مقاله از مرکز پرستاری سفیر آرامش به بررسی علت‌های گرفتگی بینی نوزادان و نیز ترفندهای ریختن قطره بینی به جهت برطرف کردن این مسئله خواهیم پرداخت.
علل و علائم گرفتگی یا احتقان بینی در نوزادان
گرفتگی بینی در نوزادان، روش بدن برای مقابله با مهاجمین خارجی از جمله ویروس و آلاینده های هواست و هنگامی اتفاق می افتد که بافت های داخل بینی متورم شده و یا مخاط ایجاد می کنند. انواع مختلف آلرژی ها، کیفیت پایین هوا، سپتوم انحراف یافته، هوای خشک، مواد تحریک کننده مانند گرد و غبار یا عطرها و همین طور ابتلا به بیماری های ویروسی نظیر سرماخوردگی می تواند از علت های بسیار شایع در بروز گرفتگی بینی نوزادان باشد.
کودک در این وضعیت، دارای علائمی هم چون تغییر رنگ مخاط بینی، خروپف یا تنفس پر سر و صدا به هنگام خواب، سرفه و اختلال در غذا خوردن می باشد. نوزادان برای رفع گرفتگی بینی به کمک بیشتری نیاز دارند زیرا دارای ریه های نابالغ هستند و مجاری تنفسی آن ها بسیار آسیب پذیر است.
در چنین شرایطی، پرستار کودک می‌تواند سبب تسریع پاکسازی بینی از مخاط شود.
اگر گرفتگی بینی خفیف باشد، نوزاد ممکن است از دهان تنفس کند که این امر می‌تواند فرآیند تغذیه او را دچار مشکل کند.
در صورتی که این گرفتگی شدید باشد، می‌تواند به بروز مشکلات تنفسی بی‌انجامد. به طور متوسط، نوزادان در هر دقیقه 40 بار تنفس می کنند در حالی که بزرگسالان بین 12 تا 20 مرتبه در دقیقه تنفس دارند. اگر نوزاد بیش از 60 بار در هر دقیقه نفس می‌کشد یا اگر به نظر می‌رسد قادر به تنفس به طور عادی نیست، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
گرفتگی بینی به طور معمول در طی یک هفته خود به خود بهبود می‌یابد و در صورت تشدید وضعیت، ضروری است با پزشک متخصص مشورت کنید.
روش های درمان برای گرفتگی بینی نوزاد
روش های درمانی برای گرفتگی بینی نوزادان شامل موارد زیر می‌شود که در ادامه به‌طور اجمالی به آن خواهیم پرداخت.
- تغذیه
- مراقبت
- حمام آب گرم
- دستگاه مرطوب کننده هوا
- وضعیت خواب نوزاد
- استفاده از قطره یا اسپری بینی
در ادامه به توضیح کامل‌تری از این موارد می‌پردازیم.
1. تغذیه
تعداد پوشک استفاده شده در هر روز، می تواند میزان تغذیه مصرفی نوزادان در روز را مشخص کند. بسیار مهم است که کودک شما به طور روزانه میزان کالری دریافتی مناسبی داشته باشد. نوزادان به طور معمول باید هر شش ساعت پوشک خود را تعویض کنند. در صورتی که کودک بیمار باشد یا به خوبی تغذیه نشود، ممکن است دچار کمبود آب شود و ضروری است با پزشک متخصص مشورت شود.
2. مراقبت
متاسفانه هیچ راهکار درمانی ویژه ای برای پیشگیری یا مقابله با تمامی ویروس های موجود ارائه نشده است. اگر کودک شما درگیر یک بیماری ویروسی خفیف شده باشد، می توان با مراقبت ها و روش های درمان خانگی تحت نظارت پزشک متخصص، با بیماری مقابله کرد.
3. حمام آب گرم
نوزادانی که قادر به نشستن می باشند، می توانند از حمام آب گرم لذت ببرند و محیط مرطوب حمام می تواند جهت رفع گرفتگی بینی آن ها بسیار مفید و موثر باشد. هم چنین استفاده از اسانس های نعناع یا اکالیپتوس در وان حمام می تواند برای رفع گرفتگی بینی در نوزادان بسیار موثر باشد.
4. دستگاه مرطوب کننده هوا
به منظور روان شدن مخاط، یک دستگاه مرطوبت کننده هوا در اتاق و یا محل نگهداری کودک قرار دهید. که دستگاه بخار سرد بهترین نوع مرطوب کننده های هوا می‌باشد.
در صورتی که قادر به تهیه دستگاه نیستید، بهتر است چندین بار در روز کودک را در معرض رطوبت و بخارات حمام قرار دهید. هم چنین لازم است از سیگار کشیدن در نزدیکی محل استراحت کودک خودداری کنید و کیفیت هوای منزل را به بالاترین حد ممکن برسانید.
5. وضعیت خواب نوزاد
در طی مدت زمان خواب کودک، لازم است به طور مرتب وضعیت تنفس او را چک کنید. در وضعیتی که نوزاد دچار گرفتگی بینی باشد، می توان با قرار دادن یک حوله در زیر بالش، مقداری سر او را بالا آورد تا کودک در این حالت، تنفس راحت تری داشته باشد.
6. استفاده از قطره یا اسپری بینی
اگر مجرای بینی به علت سرماخوردگی کاملا مسدود شده باشد و کودک نتواند شیر بخورد و یا در صورتی که ترشحات درون بینی کودک، خشک و غلیظ باشد، می‌توان با مشورت و تجویز پزشک متخصص از قطره یا اسپری برای درمان گرفتگی بینی استفاده کرد. چرا که یکی از ساده ترین راه هاست و با استفاده از آن، مخاط بینی نازک شده و سبب رفع گرفتگی بینی و بهبود مسیر تنفسی کودک می‌شود.
قطره های مورد استفاده برای درمان گرفتگی بینی، دارای ماده دارویی هستند که بر روی عروق متورم مخاط بینی اثر می‌گذارد و سبب جمع شدن و انقباض آن ها می گردد. عفونت های مختلف به ویژه عفونت های ویروسی می‌تواند مخاط بینی را متورم کند. در نتیجه مجاری بینی تنگ می‌شود و کودک قادر به تنفس نرمال نخواهد بود.
قطره بینی آب نمک (سدیم کلرید) بی ضرر ترین نوع آن است که به راحتی از تمامی داروخانه قابل تهیه است. در صورتی که در مجاری بینی چکانده شود، مخاط متورم و ترشحات خشک داخل مجاری را تر می‌کند و سبب دفع بهتر ترشحات خواهد شد.
روش ریختن قطره بینی نوزاد
سعی کنید از کلمات ساده برای توضیح روش خود به کودک استفاده کنید. شستشوی بینی با قطره نمکی برای مرتبه اول ممکن است با احساس سوزش همراه باشد که کودک در دفعات بعدی استفاده از آن، احساس ناراحتی کمتری خواهد داشت.
برای شروع دستان خود را حداقل 30 ثانیه با آب و صابون بشویید و همه سطوح آن را ضدعفونی کنید. قبل از چکاندن قطره بینی، توجه کنید اگر قسمت جلوی مجاری بینی پر از ترشح است، تا حدی که امکان دارد ترشحات را خارج کنید و یا اگر کودک نسبتا بزرگ تر است، از او بخواهید که خودش شخصا این کار را انجام دهد.
سپس یک سرنگ بزرگ پزشکی را با محلول نمکی قطره بینی پر کنید و نوک سرنگ را داخل یکی از سوراخ های بینی نوزاد قرار داده و به آرامی فشار دهید. محلول باید از راه بینی عبور کند و به پشت سر هدایت شود. معمولا چکاندن یک تا دو قطره کافی است و می تواند موجب انقباض عروق جلوی بینی شود. اما در صورت مصرف زیادتر، قطره از عقب بینی وارد حلق و ریه کودک شده و موجب تحریک، سرفه و حالت تهوع کودک می گردد.
پیشنهاد مقاله : گرفتگی بینی نوزاد چه دلایلی دارد؟
بهتر است هنگام ریختن قطره به بینی، زیر شانه های کودک کاملا به عقب برگردد.
هم چنین می‌توان نوزاد را بر روی پا خواباند به طوری که سر او آویزان باشد. سپس در حالی که کودک را به سمت راست می خوابانید، قطره را در داخل سوراخ سمت راست بینی بچکانید و همین اقدام را برای سوراخ سمت چپ انجام دهید. این روش سبب می شود که قطره به داخل بینی یا Nasal spray و سینوس های کودک برسد.
بهترین زمان برای چکاندن قطره بینی در نوزادان، 15 تا 20 دقیقه پیش از شیر دادن و در زمان خواب است. توجه داشته باشید قبل از اینکه فرزندتان از داروهای دیگر بینی استفاده کند، شستشو را انجام دهید. چرا که این کار به بینی و سینوس ها کمک می کند تا مواد دارویی را بهتر جذب کنند.
سوالات متداول
علائم گرفتی بینی نوزادان شامل چه مواردی می‌شود؟
انواع مختلف آلرژی ، سپتوم انحراف یافته ، هوای خشک ، مواد تحریک کننده مانند گرد و غبار و ابتلا به بیماری های ویروسی مانند سرما خوردگی از علائم گرفتی بینی نوزاد می‌باشد.
اگر گرفتگی بینی نوزاد خفیف باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
در این شرایط ممکن است نوزاد از طریق بینی تنفس کند که این امر باعث می‌شود نوازد دچار اختلال در فرایند تغذیه شود.
آیا از قطره بینی و اسپری برای گرفتگی بینی نوزاد استفاده کنیم؟
اگر مجرای بینی نوزاد به علت سرما خوردگی کاملا مسدود شده باشد و کودک نمی‌توانست شیر بخورد و تشرحات بینی خشک و غلیظ باشد، می‌توان از قطره و اسپری استفاده کرد.
روش ریختن قطره بینی نوزاد به چه صورت است؟
برای ریختن قطره بینی نوزاد، نوزاد را به سمت یکی از جانب‌هایش بچرخانید و تعداد قطره مورد نیاز را در نیمی از بینی نوزاد ریخته و سپس به سمت دیگر بچرخانید و قطرات را در نیم دیگر بینی ریخته تا به تمیز شدن بینی کمک کنید.
