نحوه مراقبت و نگهداری هنگام تشنج کودک در منزل

تشنج برای کودکان یک وضعیت ناگهانی که با تغییرات ناخواسته در فعالیت عصبی همراه است. این وضعیت ممکن است به صورت چندین مرحله یا یک مرحله‌ای رخ دهد و ممکن است در هر سنی از طفولیت اتفاق بی‌افتد، اما بیشتر در کودکان شایع است.

علل تشنج در کودکان ممکن است متنوع باشد، از جمله عوامل ژنتیک، عفونت‌های مغز و سر، آسیب‌های سر و مغز، نقص‌های تولید خون، عوامل شیمیایی و حتی داروها. برخلاف باور رایج، تشنج در کودکان نباید به صورت خطرناک در نظر گرفته شود. بسیاری از تشنج‌ها قابل درمان هستند. به طور کلی، تشخیص تشنج در کودکان بر اساس تحقیقات علمی از خانواده و ژنتیکی هستند. در صورت لزوم، پزشک ممکن است آزمایشات تصویربرداری (مانند EEG) را نظارت کرده و چگونگی فعالیت عصبی را بررسی کند.

برخلاف تصور عموم، بسیار از تشنج‌ها شدید نیستند و تنها اسم تشنج است که موضوع را ترسناک می‌کند، به همین دلیل، اغلب تشنج‌ها در کودکان به صورت محدود به سر می‌زنند و بیشتر در حالت عمومی نمایان می‌شوند. این تشنج‌ها معمولاً در چند دقیقه تمام می‌شوند و کودک به طور کامل به حالت عادی خود برمی‌گردد. که در ادامه این مطلب از سفیر آرامش به بررسی دقیق‌تر آن می‌پردازیم.

پیشنهاد مقاله : تب در کودکان؛ مراقبت از کودک تب دار

علل ایجاد تشنج در کودکان

تشنج در کودکان ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از علل شایع تشنج در کودکان عبارتند از:

1. تب
2. بیماری‌های عصبی
3. عوامل ژنتیک
4. آسم و بروفارینگ ها
5. عوامل خارجی

لازم به ذکر است که هر تشنج در کودکان باید تحت نظر یک پزشک قرار گیرد و علل دقیق آن باید تشخیص داده شود.

1. تب

تشنج تبی یک نوع تشنج است که در پاسخ به افزایش دمای بدن به علت تب رخ می‌دهد. این نوع تشنج بی‌خطر است و معمولاً در کودکان زیر 6 سال رخ می‌دهد.

2. بیماری‌های عصبی

برخی از بیماری‌های عصبی مانند صرع، سکته مغزی، التهاب مغز و نقص خونرسانی به مغز تاثیرپذیر هستند و باعث تشنج در کودکان می‌شوند.

3. عوامل ژنتیک

برخی از کودکان به دلایل ژنتیک قابل شناسایی، نظیر صرع خانوادگی، به تشنج حساس هستند.

4. آسم و سایر بروفارینگ ها

در برخورد با آسم، حساسيت هاي نسبتا شديد به مواد غذايي، حساسيت هاي نسبتا شديد به داروها و يا مواد شيميائي، بعضی از کودکان ممکن است تشنج داشته باشند.

5. عوامل خارجی

برخی عوامل خارجی مانند ضربه به سر، ترومای مغزی، اختلالات الکترولیتی (مانند کمبود سدیم یا پتاسیم) و عفونت‌های سرگیجه‌آور (مانند عفونت گوش و تب روده‌ای) نیز ممکن است باعث تشنج در کودکان شوند.

نحوه برخورد پرستار کودک با تشنج کودکان

پرستاران کودک نترسید؛ تشنج، ناشی از افزایش ناگهانی فعالیت الکتریکی در مغز است. همه این ها ناشی از اختلالات مختصر در عملکرد مغز است، که اغلب با از دست دادن یا تغییر در میزان هوشیاری همراه است. تشنج می تواند ترسناک باشند، اما در پرستار از کودک نترسید تاکید میکنم اکثر آنها تنها چند دقیقه طول می کشد، و خودش متوقف می­‌شود و تهدید جدی برای سلامتی نیست. فردی که تاکنون دو یا چندین مرتبه دچار تشنج شده باشد، احتمالا در وی بیماری صرع تشخیص داده می­‌شود، که به عنوان اختلال تشنج نیز شناخته می‌شود.

معمولا فعالیت الکتریکی در مغز توسط نورون ها در نقاط مختلف انجام می­شود که سیگنال های مختلف را در زمان های مختلف ارسال می کنند. در طی تشنج، انگار تعداد زیادی از نورونها به یکباره فرمان آتش صادر می­کنند.

این فعالیت الکتریکی غیر طبیعی می تواند منجر به علایم مختلف بشود که بستگی به نقطه وقوع این اتفاق در مغز دارد. علایمی نظیر احساست غیر معمول، اسپاسم عضلانی غیر قابل کنترل و از دست دادن هوشیاری. برخی از تشنج ها ممکن است ناشی از یک مشکل پزشکی دیگر مانند تب، عفونت، آسیب سر، مسمومیت اتفاقی یا مصرف بیش از حد مواد مخدر باشند.

آنها همچنین می توانند توسط یک تومور مغزی یا سایر مشکلات که بر مغز اثر می گذارند ایجاد شود. و به طور کلی هر چیزی که باعث کمبود ناگهانی اکسیژن یا کاهش جریان خون به مغز می شود، می تواند باعث تشنج شود. در بعضی موارد، علت تشنجی هرگز پیدا نشده است.

تشنج های ناشی از تب (Febrile seizures) ممکن است در کودکان زیر  6 سال نیز رخ دهد. با اینکه می­توانک باشد اما این تشنج ها معمولا کوتاه هستند و به ندرت مشکلی جدی یا طولانی مدت دارند، مگر اینکه تب با یک عفونت جدی مانند مننژیت مرتبط باشد. سینکوک (SIN-ko-pee)، یا غش کردن، در کودکان و نوجوانان بزرگتر شایع نیست. وقتی این اتفاق می افتد، بچه ها ممکن است تشنج کوتاه داشته باشند. آنها ممکن است چند بار تکان بخورند و یا ناگهان جمع شوند یا تشنج کنند.خوشبختانه غش کردن به ندرت نشانه‌ای از صرع است. اکثر بچه ها بسیار سریع (چند دقیقه تا چند دقیقه) بهبود می‌یابند و به درمان تخصصی نیاز ندارند.

اگر کودکی تشنج داشته باشد

ابتدا پرستار کودک باید اطمینان حاصل کند که کودک در یک مکان امن قرار دارد و احتمال آسیب دیدن وی وجود ندارد.  باید کودک را روی زمین در یک منطقه امن قرار دهد، ترجیحا در سمت راست خود. هم‌چنین:

•  باید اشیای اطراف را حذف کند.
•  باید هر لباس را در اطراف سر یا گردن بیرون آورد.
•  سعی نکند دهان کودک را باز کند یا چیزی بین دندان قرار دهد و تلاش نکند حرکات کودک را محدود کند.

هنگامی که به نظر می رسد تشنج به پایان رسیده است، باید به آرامی،در حالتی آسوده قرار دهد و از وی وحافظت کند.برای کودک بهتر است تا زمانی که به طور کامل بهبود پیدا نکرده است، به آرامی دراز بکشد. اگر کودک علائم زیر را داشت، باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفته شود.

• تنفس دشوار است.
• رنگ چهره تبدیل به رنگ آبی می شود.
• کودک در اثر تشنج صدمه دیده است.
• به نظر می رسد کودک بیمار است.
• یک بیماری قلبی تشخیص داده شده دارد.
• پیش از آن هیچ تشنجی نداشته است.

همچنین اگر کودک قبلا تشنج داشته، اما در موردی تشنج بیش از 5 دقیقه طول بکشد،پرستار کودک نترسید باید با اورژانس تماس حاصل کند. اگر کودک شما به طور معمول نفس بكشد و تشنج فقط چند دقیقه طول بكشد، می توانید صبر كنید تا اجازه دهید تا با دکتر خود تماس بگیرید. پس از تشنج، کودک اغلب خسته یا گیج است و ممکن است به خواب عمیق (به نام دوره statistical). فرو رود. لازم نیست کودک را تا زمانی که به راحتی تنفس می­کنید بیدار کند. همچنین سعی نکند به کودک غذا یا نوشیدنی بدهد تا زمانی که بیدار شود.برای یک کودک مبتلا به تشنج تب، پزشک ممکن است داروهای کاهش دهنده تب مانند ایبوپروفن یا استامینوفن را تجویز کند.